Zakopane, położone u stóp Tatr, to perła turystyczna Polski, przyciągająca miliony odwiedzających rocznie. Znane głównie z malowniczych widoków, górskich szlaków i charakterystycznej architektury, miasto kryje także wiele mało znanych miejsc i zabytków, które warto odkryć. W tej wycieczce po ukrytych i mniej znanych miejscach tego urokliwego miasteczka odkryjemy nie tylko tajemnicze zakątki, ale również bogactwo historycznych i kulturowych atrakcji Zakopanego.
Droga do Daniela — miejsce warte odwiedzenia
Urokliwa uliczka w północnej części miasta choćby w okresie turystycznym zachwyca ciszą i spokojem tu panującym. Klimatu dodaje drewniana zabudowa co jakiś czas przewijająca się podczas spaceru. Na okolicznych polanach można zobaczyć pasące się owce a przy Drodze pod Reglami zajrzeć do bacówki. Na uwagę zasługuje również fantastyczny widok na Zakopane, tatrzańskie lasy reglowe i widoczny wyżej Giewont.
Chałupa Wojtka Matei
Dom Wojtka Matei pod Reglami
Uliczka Droga do Daniela, kończąca się przy Drodze pod Reglami, prowadzi nas wprost do urokliwej doliny Ku Dziurze. Na skraju polany, tuż obok regli, wznosi się zabytkowy drewniany dom góralski. To miejsce związane z ostatnim zbójnikiem Zakopanego — sławnym Wojciechem Mateją. To właśnie w tym domu, podczas ostatnich lat swego życia, zamieszkiwał razem ze słynącą z nieprzeciętnej urody Katarzyną z Walczaków, popularnie zwaną Kacką.
Położenie domu, z widokiem na Zakopane oraz bliskość gęstego lasu reglowego, dawało Wojtkowi możliwość szybkiego schronienia się przed żandarmami. Niedaleko też była jaskini Dziura, gdzie ukrywał zrabowane łupy. Zbójnik słynął z napadów na żydowskie karczmy, kupców, a choćby plebanie i bogatych gazdów.
Po złapaniu Matei i osadzeniu w wiezieniu w Wiśniczu gdzie zmarł, majętna i ładna wdowa po nim stała się dobrą partią dla rywalizujących ze sobą mężczyzn. Właśnie w domu przy Drodze do Daniela wydarzyła się tragedia, ponieważ 6 kwietnia 1874 r. w wielkanocny poniedziałek zamordowany tu zamordowany Macieja Nawsia. Jego zabójcami okazali się Jan Walczak (Kacki stryj) oraz Stanisław Sobczak. Od tamtego czasu chałupa została z czasem zmieniona i rozbudowana i tylko część zabudowań gospodarczych była świadkiem tragicznych wydarzeń sprzed ponad wieku.
Wantule
Dom Wantule
Od ulicy Strążyskiej, po przekroczeniu mostu nad potokiem Młyniska, rozpoczyna się jedna z najmniejszych ulic w Zakopanem. Wantule, bo taką nosi nazwę w gwarze góralskiej, to wielkie skały, głazy, czy tzw. wanty. Tutaj możemy zobaczyć ładny, stylowy dom, wzniesiony w latach 1928-30 przez jednego z najlepszych przewodników tatrzańskich — Jędrzeja Marusarza Jarząbka.
Bogdańskiego
Ulica Bogdańskiego w Zakopanem
W prawo od ulicy Strążyskiej odchodzi ulica Bogdańskiego, gdzie znajduje się dom, w którym mieści się galeria. W wybudowanej w latach siedemdziesiątych murowanej willi mieszkał i pracował jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy - Antoni Rząsa. Warto odwiedzić to miejsce i zobaczyć prace tego znakomitego artysty oraz poczuć klimat tam panujący.
Spacerując ulicą Bogdańskiego, możemy podziwiać wspaniały widok na Giewont i tatrzańskie regle. Wzdłuż ulicy znajdziemy piękne drewniane domy oraz nowoczesne pensjonaty. Nieopodal znajduje się rozległa łąka pasterska i Księży Las.
Gładkie
Droga przez Gładkie w Zakopanem
To przysiółek i polana na południowym stoku Gubałówki po zachodniej stronie kolejki linowo-terenowej. To również jedna ze starszych ulic Zakopanego powstała już w 1894 roku i pierwotnie nazywała się „Gładka” Jest poniekąd przedłużeniem ul. Kaszalewskiego, w którą można skręcić z ulicy Kościeliskiej zaraz za Starym Kościółkiem i domem sióstr Felicjanek.
Znajdziemy tam zabudowę indywidualną niegdyś głównie rolnicza. Z polany Gładkie roztacza się fantastyczny widok na panoramę Tatr i samo Zakopane. Panuje tu cisza i spokój, miejsce godne polecenia ze względu na cisze i spokój.
Droga do Rojów i Sobczakówka — poznaj dawne Zakopane
Dom przewodnika tatrzańskiego Macieja Sieczki
Nazwa samej drogi wskazuje, iż teren ten dawniej należał do rodów góralskich — Rojów i Sobczaków. Znajdziemy tutaj szereg drewnianych domów góralskich, z których większość jest zabytkowa. Jeden z nich został wzniesiony około 1860 roku przez jednego z legendarnych pierwszych przewodników tatrzańskich — Macieja Sieczkę. W tym domu zamieszkiwali znakomici letnicy, m.in. Adam Asnyk oraz Seweryn Goszczyński. Niestety, w tej chwili dom jest opuszczony i popada w ruinę.
Przy samej Drodze do Rojów, na rogu, znajdziemy natomiast pięknie zachowaną i odnowioną chałupę „Sobczakówkę”, gdzie w tej chwili mieści się filia Muzeum Tatrzańskiego. Warto wybrać się na spacer właśnie do tych rejonów Zakopanego, zanurzyć się w uliczkach między drewnianą zabudową tego miejsca.
Bachledzki Wierch — wspaniały punk widokowy
Widok na Tatry z Bachledzkiego Wierchu
Wzgórze leżące między Antałówka a Spyrkówką, jest popularnym punktem widokowy w Zakopanem, oferujący imponujące panoramy Tatr oraz okolicznych terenów. Znajduje się na wysokości około 904 metrów nad poziomem morza.
Z Bachledzkiego Wierchu rozciąga się malowniczy widok na tatrzańskie szczyty, w tym na znane masywy takie jak Giewont, Kasprowy Wierch, czy Świnicę.
Dojście na Bachledzki Wierch jest stosunkowo łatwe, ponieważ istnieje kilka dróg prowadzących w to miejsce. Przez pola biegnie szlak koloru żółtego, z Antałówki na Harendę.
Dla miłośników fotografii zachód słońca widziany z Bachledzkiego Wierchu może być niezapomnianym przeżyciem, gdy słońce maluje niebo odcieniami czerwieni i pomarańczy, tworząc magiczną atmosferę. Dlatego też wiele osób decyduje się odwiedzić ten punkt widokowy o zmierzchu, aby podziwiać zachód słońca nad Tatrami.
W latach 30-stych na wschodnim skłonie Bachledzkiego Wierchu swoje miejsce miał kirkut — cmentarz żydowski. Został on jednak w znacznej części w czasie okupacji hitlerowskiej i w pierwszych latach powojennych. Gdy poszukamy, to możemy zobaczyć jeszcze jego ślady, miejsce jest otoczone płotem.
Bulwary Słowackiego
Spacer Bulwarami Słowackiego w Zakopanem
Biegnące wzdłuż koryta potoku Bystrej Bulwary Słowackiego to doskonałe miejsce na spokojny spacer z dala od tłumów. Nazwę nadano w 1927 roku z okazji sprowadzenia do Polski prochów poety. Trasa spacerowa łączy centrum Zakopanego z Kuźnicami. Idąc od centrum, po lewej stronie znajdują się budynki, a po prawej płynie potok. Domy i pensjonaty powstały głównie na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych.
Z ważniejszych miejsc i zabytków , które spotkamy podczas spaceru Bulwarami Słowackiego są:
- Drewniany kościół salwatorianów,
- Bristol — niegdyś reprezentacyjny hotel-pensjonat Zakopanego, w tej chwili popada w ruinę,
- Bankowiec — dom wypoczynkowy Narodowego Banku Polskiego wybudowany w 1926 roku,
- Chata Tea — na końcu Bulwarów Słowackiego znajdziemy drewniany dom użytkowany w XIX wieku przez Jana Gnybusa, pracownika pobliskich hut w Kuźnicach. Po zakupie w 1919 roku właścicielem chaty został warszawski lekarz Stefan Szymański, który urządził tam ekspozycję swoich zbiorów sztuki ludowej i okazów etnograficznych Podhala.
Chata Tea przy Bulwarach Słowackiego w Zakopanem
Nazwa Tea wywodzi się od imienia matki doktora — Teodozji. Przez pewien okres w tym miejscu mieścił się oddział Muzeum Tatrzańskiego. Od 1993 roku dom jest własnością prywatną i nikt tam nie mieszka. Budynek można zobaczyć tylko z zewnątrz za płotem. Dalej można podejść pod tamę w Kuźnicach lub skręcić w drogę biegnącą u podnóża Nosala.
Bogówka
Domy z Gubałówką w tle
To mało znane osiedle w południowej części Zakopanego, między ul. Bronisława Czecha i Stefana Żeromskiego a Drogą pod Reglami, nieopodal średnich skoczni i stoku Krokwi. Znajdziemy tu budownictwo indywidualne willowe. Obiekty obok przeznaczone są dla sportowców i amatorów: znajdziemy tutaj trasę biegową, kryty tor łyżwiarski, stadion piłkarski, kompleks skoczni, korty tenisowe baseny oraz sale gimnastyczne.
Jak widać Zakopane to nie tylko popularny kurort górski, ale także miejsce bogate w historię, kulturę i dziedzictwo. Odkrywanie mało znanych miejsc i zabytków tego regionu pozwala lepiej zrozumieć jego bogatą historię oraz zapewnia niezapomniane przeżycia dla wszystkich, którzy szukają czegoś więcej niż tylko zwykłej turystyki. Dlatego też, podczas kolejnej wizyty w Zakopanem, warto odwiedzić i poznać mniej znane zakątki miasta.
AUTOR
Michał Jarząbek-Giewont
Przewodnik tatrzański — ponad 10 lat doświadczenia w oprowadzaniu po Tatrach i Zakopanem. Rodowity góral z Zakopanego i miłośnik przyrody tatrzańskiej. Przewodnictwem zajmuje się zawodowo. Prywatnie pasjonat jazdy na rowerze, skiturów oraz fotografii krajobrazów górskich.