Lombardia – czarujące miejsca i atrakcje, których nie możesz przegapić

italiapozaszlakiem.com 3 miesięcy temu

Lombardia – region kontrastów, gdzie nowoczesność Mediolanu spotyka się z sielskimi pejzażami jezior i majestatycznymi Alpami. Przekraczając progi tej włoskiej krainy, zanurzamy się w opowieści splecione z nici historii, kultury i niezwykłej przyrody.

Lombardia to ziemia o bogatej przeszłości. Od czasów rzymskich, kiedy znana była jako Gallia Cisalpina, przez średniowieczne panowanie Longobardów, aż po renesansowy rozkwit. Mediolan, stolica regionu, był zawsze sercem handlu i sztuki, przyciągającym artystów, kupców i polityków z całej Europy.

To tutaj Leonardo da Vinci stworzył swoje arcydzieło „Ostatnia Wieczerza”, a budowa katedry Duomo stała się symbolem ludzkiej ambicji i kunsztu.

Lombardia to kulturowa mozaika, której elementy składają się na obraz pełen pasji i innowacji. Nie sposób mówić o Lombardii, nie wspominając o jej gospodarczym znaczeniu. Mediolan to finansowe serce Włoch, gdzie w biurowcach ze szkła i stali bije puls włoskiej ekonomii. To także światowa stolica mody, gdzie każdy zakątek tętni kreatywnością. Miasta takie jak Mantua czy Bergamo, ze swoimi renesansowymi pałacami i średniowiecznymi uliczkami, przenoszą nas w czasie, ukazując wielowarstwową historię regionu.

Region słynie także z produkcji wina – jak Franciacorta, będąca synonimem luksusu i wyrafinowanego smaku, przyciąga enoturystów z całego świata.

Lombardia to również innowacje technologiczne, z dynamicznie rozwijającymi się start-upami i ośrodkami badawczymi, które kształtują przyszłość.

Zapraszam cię do odkrywania Lombardii – jej najpiękniejszych i najciekawszych miejsc. Mam nadzieję, iż ten region bardzo cię zaskoczy!

Nesso nad jeziorem Como

Lombardia – miejsca i atrakcje, których nie możesz przegapić (dużo adresów)

Mediolan (wł. Milano) – stolica regionu Lombardia

Witaj w sercu Lombardii! Mediolan, znany również jako Milano, to miasto pełne kontrastów, które zachwyci każdego odwiedzającego.

Jednym z najbardziej ikonicznych zabytków Mediolanu jest katedraDuomo di Milano. Ta gotycka perła architektury jest nie tylko największą katedrą we Włoszech, ale także jednym z największych kościołów na świecie. Jej budowa trwała ponad sześć wieków, co czyni ją świadkiem historii i ewolucji stylów architektonicznych. Spacer po dachu katedry, z widokiem na miasto i Alpy w tle, to niezapomniane doświadczenie, chociaż nie polecam tego robić w środku upalnego dnia.

Kolejnym punktem na mapie Mediolanu jest Zamek Sforzów – Castello Sforzesco. Ta imponująca forteca, zbudowana w XV wieku, była siedzibą książąt Mediolanu. Dziś zamek mieści kilka muzeów i galerii sztuki, gdzie można podziwiać dzieła takich mistrzów jak Michelangelo czy Leonardo da Vinci. To miejsce, które wciąga w podróż przez epoki i style.

Znajdź hotel lub apartament w Mediolanie dzięki booking.com.

Miłośnicy muzyki klasycznej nie mogą ominąć opery, La Scala (wł. Teatro alla Scala). To jeden z najbardziej prestiżowych teatrów operowych na świecie, gdzie odbywały się premiery wielu słynnych oper. Występy w La Scala to marzenie każdego śpiewaka operowego, a wizyta tutaj to obowiązkowy punkt dla wszystkich melomana. Architektura budynku, jego akustyka i atmosfera są po prostu magiczne.

Mediolan to również światowa stolica mody. Dzielnica mody – Quadrilatero della Moda, to obszar, gdzie swoje butiki mają największe światowe marki. Via Montenapoleone, Via della Spiga, Via Sant’Andrea – to tylko niektóre z ulic, gdzie można znaleźć najnowsze kolekcje od najlepszych projektantów. Spacer po tej dzielnicy to prawdziwe święto dla oczu i okazja, by poczuć puls globalnej mody.

Na koniec – miejsce, które każdy miłośnik sztuki musi odwiedzić – kościół Santa Maria delle Grazie. To tutaj znajduje się słynne dzieło Leonarda da Vinci „Ostatnia Wieczerza”. Fresk ten, namalowany na ścianie refektarza klasztoru, jest jednym z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych dzieł sztuki na świecie. Wizyta tutaj to spotkanie z geniuszem Leonarda i głęboko poruszające doświadczenie.

Mediolan, wspaniała Duomo

Wskazówka I Zerknij do przewodnika po Mediolanie i zaplanuj swoją najlepszą wizytę w mieście.

Katedra
Galleria Vittorio Emanuele II
Castello Sforzesco
Torre UniCredit
Bosco Verticale (wł. Pionowy las lub Wertykalny las)

Bergamo – kocham tu wracać

Moje ukochane Bergamo to miasto, które zaskakuje i zachwyca na każdym kroku. Rozdzielone na dwie części – nowoczesne Dolne Miasto (Città Bassa) i historyczne Górne Miasto (Città Alta), łączy w sobie urok historii z dynamicznym rytmem współczesności.

Città Alta to serce Bergamo, położone na wzgórzu i otoczone starożytnymi murami. To miejsce, gdzie czas zdaje się płynąć wolniej. Spacerując wąskimi, brukowanymi uliczkami, można poczuć ducha średniowiecza.

Piazza Vecchia, główny plac Città Alta, jest prawdziwym klejnotem Bergamo. Otoczony pięknymi, renesansowymi budynkami, z imponującą fontanną Contarini pośrodku, stanowi serce życia społecznego Górnego Miasta. To miejsce, gdzie można usiąść w jednej z kawiarni, popijając espresso i podziwiając otoczenie

Katedra, Cattedrale di Sant’Alessandro Martire lub krócej Duomo di Bergamo, to miejsce, które warto zobaczyć. Położona w centrum Città Alta, zachwyca swoją barokową architekturą i bogato zdobionym wnętrzem.

Jednak to, czego nie wolno pominąć, to bazylika Santa Maria Maggiore, zbudowana w XII wieku. Jej wnętrze zdobią przepiękne freski, witraże i inkrustowane drewniane ławki. Każdy detal tej świątyni opowiada historię sztuki i wiary, które przez wieki kształtowały to miejsce. Zapiera dech!

Dla miłośników sztuki nie ma lepszego miejsca niż Accademia Carrara. To jedna z najważniejszych galerii sztuki we Włoszech, z bogatą kolekcją dzieł od renesansu po XIX wiek. Znajdują się tu prace takich mistrzów jak Rafael (właśc. Raffaello Santi), Botticelli czy Tiziano. To miejsce, gdzie sztuka wypełnia każdą przestrzeń, inspirując i zachwycając odwiedzających.

Wskazówka I Sprawdź mój przewodnik po Bergamo, a jeżeli szukasz noclegu w Bergamo, kliknij tutaj.

Piazza Vecchia w Città Alta

Wskazówka I jeżeli szukasz znakomitego przewodnika, który cię oprowadzi po Bergamo, gorąco polecam Elena Marchesi, guida turistica di Bergamo e provincia, email: [email protected]. Przy okazji, w punkcie informacji turystycznej w Bergamo można kupić książkę jej autorstwa „Castelli della Lombardia” w wersji anglojęzycznej.

Gdzie zjeść w Bergamo

W Bergamo Alta polecam na kawę lub drinka polecam Caffè del Tasso 1476 przy Piazza Vecchia 3.

Caffè del Tasso 1476
Kawa w Caffè del Tasso 1476
Caffè del Tasso 1476

Natomiast na obiad restaurację z pięknym widokiem i rewelacyjną kuchnią, La Ripa Ristorante przy Via San Virgilio 1.

Wnętrza restauracji La Ripa
Ogródek w La Ripa
Ristorante La Ripa w Bergamo
La Ripa Ristorante
Casonsei trzeba spróbować
W La Ripa

Gdzie nocować w Bergamo

W Citta Alta polecam bardzo przyjemny Hotel Gombit przy via Mario Lupo 6. Idealna lokalizacja i bardzo przyjemne pokoje plus śniadanie na miejscu.

Hotel Gombit w Bergamo Alta
Jeden z pokoi w Gombit
Widok z okna Hotelu Gombit

Piękny nocleg z basenem i strefą SPA w okolicach Bergamo

Jeśli szukasz w okolicach Bergamo interesującego noclegu ze strefą SPA, mam dla ciebie świetne miejsce! Hotel Piajo przy Via Piajo 1 w Nembro to oaza zieleni, wspaniale utrzymamy ogród, basen, świetna restauracja, czarujące widoki na okolicę, a także bardzo wygodne pokoje z dużymi łazienkami.

Można się cudownie zrelaksować! Polecam to miejsce szczególnie parom.

Świetne miejsce na kolację w Albino koło Bergamo

Ristorante Nasturzio przy via Ripa 12 w Albino to idealne miejsce na wspaniałą kolację! Pięknie podane dania, aż chce się od razu zjeść! Wszystko, co tutaj zjadłam, było znakomite i pomysłowe.

Wskazówka I Obok restauracji jest wspaniały butikowy hotel w dawnym klasztorze, La Ripa Boutique Hotel. Nie nocowałam w nim, ale jednak z moich czytelniczek tak i bardzo go poleca.

Deser w Nasturzio z lodami truskawkowymi
Obiad w Nasturzio

Dokąd uciec w góry w okolicach Bergamo

Parco delle Orobie Bergamasche to zachwycające miejsce położone w pobliżu Bergamo. Jego różnorodność krajobrazów, od alpejskich łąk po dzikie, zalesione doliny, sprawia, iż jest to idealne miejsce dla tych, którzy szukają spokoju i bliskości z naturą. Park oferuje liczne szlaki turystyczne, które prowadzą przez malownicze wioski i wspaniałe punkty widokowe. To także miejsce, gdzie można spotkać dzikie zwierzęta, takie jak kozice, orły, czy cietrzew, który jest symbolem parku.

Wskazówka I Wejdź na stronę parcorobie.it i poznaj bliżej ten niezwykły park przyrody i jego szlaki.

Rifugio Coca, Parco delle Orobie Bergamasche, Valbondione

Valle Brembana to dolina, która zachwyca swoim dzikim pięknem i spokojem. Położona w sercu Prealp, oferuje liczne szlaki trekkingowe, które prowadzą przez malownicze wioski, zielone łąki i gęste lasy. Dolina ta jest również znana ze swoich termalnych źródeł, takich jak te w San Pellegrino Terme, które od wieków przyciągają kuracjuszy z całego świata.

San Pellegrino Terme

Degustacja wyjątkowego wina w winnicy Il Cipresso koło Bergamo

Moscato di Scanzo DOCG produkowane przez winnicę Il Cipresso jest wyjątkowym winem z okolic Bergamo. Jest unikalnym winem także w skali całych Włoch, ponieważ pochodzi z jednej z najmniejszych apelacji we Włoszech, ograniczonej do okolic Scanzorosciate.

Moscato di Scanzo jest produkowane z ciemnych winogron Muscat, które nadają winu jego wyjątkowy charakter. Wino charakteryzuje się aromatami cynamonu, dzikich jagód, szałwii, suszonych róż i pieprzu, co czyni je wyjątkowym pod względem smaku i zapachu.

Kiedy winogrona Moscato dojrzewają, stają się delikatne, dlatego są zbierane manualnie i umieszczane w małych pudełkach, tak aby kiście nie nakładały się na siebie, by winogrona nie uległy uszkodzeniu.

W 2002 roku Moscato di Scanzo otrzymało status DOC, a później zostało podniesione do poziomu DOCG, co podkreśla jego wysoką jakość.

Ogromnie polecam wizytę w winnicy Il Cipresso. To wino jest tylko jednym z kilku, które są tutaj produkowane, ale to jest zdecydowanie wyjątkowe.

Winnica produkuje wina czerwone, białe, spumante i grappę.

Moja wizyta obejmowała winnicę, miejsce produkcji i leżakowania wina oraz degustację trzech win: białe Faustino DOC, czerwone Bartolomeo Valcalepio Rosso Riserva DOC i na końcu duma winnicy, Serafino Moscato di Scanzo DOCG. Wszystkie są znakomite!

Ty też zarezerwuj swoją wizytę! Z Bergamo możesz dojechać tutaj autobusem nr 5 w 21 minut plus mniej niż 5 minut pieszo spacerowym tempem.

Cantina Il Cipresso, Via Cerri 2, Tribulina di Scanzorosciate.

Widok na jedną z winnic Il Cipresso
Kadzie do produkcji wina w Il Cipresso
Beczki z winem w Il Cipresso
SERAFINO Moscato di Scanzo DOCG
Duma winnicy Il Cipresso
Bartolomeo
Valcalepio Rosso Riserva | DOC
30 miesięcy w beczkach

Brescia – ukryty klejnot Lombardii

Brescia to miasto, które łączy w sobie historię, kulturę i niezwykłą architekturę. Jakże wspaniałe jest to miasto, jednak warto przekonać się o tym osobiście, bo żadem opis nie odda tego zaskoczenia urokiem, jaki czeka cię na miejscu.

Capitolium, czyli Świątynia Kapitolińska, to jedno z najważniejszych miejsc archeologicznych we Włoszech. Znajduje się na terenie starożytnego rzymskiego forum i stanowi wspaniały przykład rzymskiej architektury sakralnej. To tutaj możemy poczuć ducha starożytnego Rzymu i zrozumieć, jak ważnym ośrodkiem była Brescia w czasach imperium.

Brescia szczyci się dwoma wspaniałymi katedrami: Katedrą Nową (Duomo Nuovo) i Katedrą Starą (Duomo Vecchio). Katedra Nowa, zbudowana w stylu barokowym, imponuje swoją monumentalnością i bogactwem wnętrz. Katedra Stara, znana również jako La Rotonda, to z kolei perełka architektury romańskiej, z charakterystyczną okrągłą formą i surowym, ale pięknym wnętrzem.

Piazza della Loggia to serce Brescii, pełne elegancji i życia. Plac otoczony renesansowymi budynkami, z pięknym Ratuszem (Loggia) na czele, to miejsce spotkań mieszkańców i turystów. Spacerując po placu, możemy podziwiać detale architektoniczne i poczuć niepowtarzalną atmosferę tego wyjątkowego miejsca.

Kościół San Salvatore i klasztor Santa Giulia to kompleks wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zbudowany przez Longobardów w VIII wieku, stanowi niezwykłe połączenie sztuki i historii. Muzeum Santa Giulia, mieszczące się w klasztorze, to skarbnica dzieł sztuki i artefaktów, które opowiadają historię Brescii od czasów prehistorycznych po renesans.

Zamek w Brescii, położony na wzgórzu Cidneo, to jeden z największych zamków w Europie. Jego mury pamiętają czasy średniowiecza i renesansu, a z jego wież rozpościera się zapierający dech w piersiach widok na miasto. Zamek kryje w sobie Muzeum Broni oraz Muzeum Wina, co czyni go idealnym miejscem na spędzenie dnia pełnego odkryć i historii.

Capitolium w Brescia
Tempio Capitolino

Wskazówka I Do Brescii jest bardzo dobry dojazd pociągiem z wielu włoskich miast, a na terenie samego miasta działa metro.

Nocleg w Brescia

W Brescia nocowałam w hotelu DoubleTree by Hilton z basenem na zewnątrz, dobrą restauracją i trzy minutki spacerem od stacji metra, którym dojeżdża się do centrum. Na miejscu jest także duży parking. jeżeli nie musisz nocować w samym centrum, to świetny wybór. Łóżka są bardzo wygodne (od pewnego czasu bardzo zawracam na to uwagę), a pokoje przestronne.

Sprawdź także inne doskonałe noclegi w Brescii.

DoubleTree by Hilton
Dobry nocleg w Brescia

Gdzie zjeść w Brescia

Gorąco polecam wybrać się na menu degustacyjne do restauracji AROMA przy Via Trieste 56/b. Jest w centrum, ale nieco oddalona od głównych placów. Ze stacji metra na Piazza Vittoria idzie się około 12-15 minut. Warto zrobić rezerwację. Znakomite doświadczenie kulinarne!

Poza tym w mieście jest całe mnóstwo knajpek.

Ristoratne Aroma, Brescia

Elena Confortini – przewodnik turystyczny w Brescii

Moim przewodnikiem była Włoszka, Elena Confortini, tel. +39 338 188 24 10, email: elenaconfortini1@gmailcom.

Doskonale mówi po angielsku, bardzo profesjonalna, uśmiechnięta i wręcz zakochana w Brescii. Gorąco polecam panią Elenę!

Niezwykłe miejsce koło Brescii – Fundacja Paola i Caroliny Zani

To miejsce jeszcze do niedawna nie było w ogóle dostępne publicznie, ponieważ był to prywatny dom Paolo Zani i jego rodziny. Paolo Zani przez 40 lat z pietyzmem gromadził tutaj wspaniałe dzieła sztuki, które zdobywał na aukcjach w różnych częściach świata.

Wśród ponad tysiąca dwustu dzieł znajdujących się w kolekcji, wyróżniają się obrazy Canaletta, Tiepolo, Guardiego, Longhiego, Bouchera, rzeźby genueńczyka Filippo Parodi i rzymskie rzeźby Della Porta. Do tego cenne meble barokowe i rokokowe, głównie francuskie i weneckie oraz niezwykłe dzieła sztuki użytkowej z XVII i XVIII wieku.

Chociaż w domu nie można robić zdjęć, ogrody są otwarte dla fotografów i oferują niesamowite widoki.

Za powstaniem tej fundacji kryje się dość smutna historia. Carolina, córka Paolo Zani, zmarła w wieku zaledwie 27 lat na czerniaka, na który zachorowała w bardzo młodym wieku. Rok później, w 2018 roku, zmarł sam Paolo, w wieku 72 lat. Fundację stworzyła i prowadzi druga żona Paolo Zani.

Miejsce jest przepiękne! Po domu oprowadza przewodnik w języku włoskim i angielskim, a na miejscu przez cały czas pracuje dawna gospodyni Paolo i Caroliny Zani. To wyjątkowa okazja, aby zobaczyć ten niezwykły dom i jego kolekcję.

Fondazione Paolo e Carolina Zani, Via Fantasina 8, 25060, Cellatica. Konieczna jest rezerwacja wizyty.

Mantua (wł. Mantova) – cóż za dziedzictwo!

Ukryta perła Lombardii, miasto, które zachwyca swoją elegancją, bogatą historią i niezwykłą architekturą.

Pałac Książęcy, znany również jako Palazzo Ducale, to majestatyczna rezydencja rodu Gonzaga, która przez wieki była centrum władzy i kultury Mantui. Kompleks pałacowy składa się z licznych budynków, dziedzińców i ogrodów, które razem tworzą prawdziwe miasto w mieście. Spacerując po jego komnatach, można podziwiać wspaniałe freski, bogato zdobione sale i liczne dzieła sztuki, które przenoszą nas w czasy renesansu.

Pałac Te (wł. Palazzo Te), perła manierystycznej architektury, został zbudowany na zlecenie Federica II Gonzagi jako miejsce zabawy i wypoczynku. Jego wnętrza, pełne iluzjonistycznych fresków i zaskakujących detali, są prawdziwym hołdem dla kreatywności i artyzmu. Najbardziej znane pomieszczenia, takie jak Sala Gigantów czy Sala Amorów i Psyche, zachwycają zarówno kunsztem wykonania, jak i śmiałością wizji artystycznej.

Katedra Świętego Piotra w Mantui to miejsce, które łączy duchowość z historią. Jej imponująca fasada i bogato zdobione wnętrze przyciągają wiernych i turystów z całego świata. Katedra była świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii miasta i stanowi symbol jego religijnego dziedzictwa. W jej murach można podziwiać zarówno dzieła sztuki sakralnej, jak i cieszyć się chwilą refleksji w ciszy i spokoju.

Piazza delle Erbe, centralny plac Mantui, to miejsce, gdzie życie miasta toczy się od wieków. Otoczony pięknymi budynkami, takimi jak Rotonda di San Lorenzo i Palazzo della Ragione, plac tętni życiem przez cały rok. To tutaj można poczuć prawdziwy rytm miasta, przysiąść w jednej z licznych kawiarni i delektować się lokalnymi specjałami, podziwiając jednocześnie architektoniczne skarby wokół.

Piazza Castello, Mantua

Wskazówka I Na Netflixie wciąż jest włoski serial „Il processo” („Proces”), którego akcja toczy się w Mantui i są pokazane wszystkie jej najpiękniejsze miejsca.

Cremona – kraina Stradivariego

To miasto, które łączy w sobie bogatą historię, wyjątkową architekturę i głębokie muzyczne dziedzictwo.

Katedra w Cremonie, znana również jako Duomo di Cremona, to prawdziwa perła architektury romańskiej. Jej imponująca fasada, zdobiona licznymi rzeźbami, przyciąga wzrok każdego przechodnia. Wnętrze katedry kryje w sobie niezwykłe freski i bogato zdobione kaplice, które zachwycają swoją dbałością o detale. Obok katedry znajduje się baptysterium, które swoim ośmiokątnym kształtem i surową pięknością stanowi doskonałe dopełnienie świątyni.

Wieża Torrazzo, wznosząca się tuż obok katedry, to najwyższa ceglana dzwonnica we Włoszech (112,54 m wysokości). Wzniesiona w XIII wieku, jest symbolem miasta i świadkiem jego historii. Wspinając się na jej szczyt, można podziwiać zapierające dech w piersiach widoki na Cremonę i okoliczne tereny. Wieża jest również domem dla jednego z najstarszych zegarów astronomicznych na świecie, który do dziś działa bez zarzutu.

Cremona to miasto, które od wieków słynie z produkcji skrzypiec. Muzeum Skrzypiec (wł. Museo del Violino), to miejsce, gdzie można zgłębić tajniki tego rzemiosła. W muzeum znajdują się instrumenty stworzone przez mistrzów takich jak Antonio Stradivari czy Guarneri del Gesù. Interaktywne wystawy i warsztaty pozwalają odwiedzającym zrozumieć proces tworzenia skrzypiec i poznać historię tego niezwykłego rzemiosła

Piazza Stradivari, plac nazwany na cześć najsłynniejszego lutnika Cremony, to serce miasta. Otoczony eleganckimi budynkami, plac jest miejscem spotkań mieszkańców i turystów. Na środku placu wznosi się pomnik Antonio Stradivariego, który przypomina o muzycznym dziedzictwie miasta. Wokół placu znajdują się liczne kawiarnie i restauracje, gdzie można spróbować lokalnych specjałów i delektować się atmosferą tego urokliwego miejsca.

Katedra i babtysterium w Cremonia
Palazzo Trecchi, Cremona

Jezioro Como – synonim luksusu i niezrównanego piękna

Lago di Como, trzecie co do wielkości jezioro we Włoszech, to serce regionu. Jego krystalicznie czysta woda, otoczona przez alpejskie szczyty, tworzy widoki jak z pocztówek. Warto wybrać się na rejs, aby podziwiać eleganckie wille i bujne ogrody rozrzucone po jego brzegach.

Oto miejsca, które szczególnie warto odwiedzić nad jeziorem Como.

Como – naturalne piękno

To malownicze miasteczko położone nad południowym brzegiem jeziora o tej samej nazwie. W samym sercu miasteczka znajduje się katedra, znana jako Duomo di Como. Zbudowana w stylu gotyckim, z imponującą fasadą i bogato zdobionym wnętrzem, katedra jest jednym z najważniejszych zabytków sakralnych w Lombardii. Jej budowa trwała prawie cztery wieki, co widać w różnorodności stylów architektonicznych, od gotyku po renesans. To miejsce zachwyca swoją monumentalnością.

Villa Olmo to klasycystyczna willa z XVIII wieku, otoczona przepięknymi ogrodami, jest doskonałym przykładem arystokratycznej architektury. W jej wnętrzach często realizowane są wystawy sztuki i kulturalne wydarzenia, które przyciągają miłośników kultury z całego świata.

Funiculare Como-Brunate to kolejka linowa, która łączy Como z malowniczym miasteczkiem Brunate, położonym na wzgórzu. W drodze na górę mamy panoramiczne widoki na jezioro i okoliczne góry. Na szczycie, w Brunate, można podziwiać zapierający dech w piersiach krajobraz oraz odwiedzić liczne punkty widokowe i szlaki turystyczne.

Wskazówka I Do Como łatwo dojechać z Mediolanu pociągiem, a z Bergamo autobusem. Można także dopłynąć statkiem z innych miasteczek położonych wokół jeziora Como.

Como, Lombardia
Vespa i jezioro Como
Marina w Como

Bellagio – elegancja jeziora Como

Miasteczko znane jako „perła jeziora Como”, to miasteczko położone na wąskim cyplu, które oferuje niesamowite widoki na jezioro i okoliczne góry. Wąskie, brukowane uliczki pełne są eleganckich butików, urokliwych kawiarni i restauracji serwujących lokalne specjały. Warto odwiedzić ogrody Villa Melzi, które zachwycają swoją roślinnością i spokojem.

Bellagio

Varenna – romantyczna przystań nad jeziorem Como

To jedno z najpiękniejszych miejsc nad jeziorem Como, które oczarowuje swoim romantycznym klimatem i kolorowymi domami schodzącymi ku brzegowi jeziora. Warto zwiedzić Castello di Vezio, skąd roztacza się przepiękny widok na jezioro, oraz spacerować po ogrodach Villa Monastero, które urzekają swoją urodą i spokojem.

Varenna

Menaggio – oaza spokoju

Położone na zachodnim brzegu jeziora Como, to miejsce, które zachwyca swoją architekturą i pięknem przyrody. Spacer po nadbrzeżnej promenadzie z widokiem na jezioro to prawdziwa przyjemność. Miasteczko oferuje liczne atrakcje, takie jak pole golfowe, oraz jest doskonałą bazą wypadową do pieszych wędrówek w pobliskie góry.

Menaggio

Villa Balbianello – majestatyczna rezydencja i zaczarowany ogród

Jednym z moich ulubionych miejsc nad jeziorem Como jest Villa Balbianello w Lenno. Do Lenno można dopłynąć statkiem, a następnie dojść pieszo (nieco ponad kilometr) lub dopłynąć motorówką (ok. 5 minut). Tu możesz sprawdzić ceny biletów i godziny otwarcia.

Villa Balbianello została zbudowana w 1787 roku na ruinach franciszkańskiego klasztoru zleconego przez kardynała Angelo Maria Durini.

Po śmierci kardynała posiadłość miała wielu właścicieli, w tym znanych osobistości, takich jak markiz Giuseppe Arconati Visconti w XIX wieku i Guido Monzino, słynny badacz i kolekcjoner sztuki, który nabył willę w 1974 roku.

Willa jest przykładem klasycznej włoskiej architektury, z eleganckimi wnętrzami, które zawierają cenne meble, dzieła sztuki oraz pamiątki z licznych wypraw Monzino. Moim ukochanym miejscem są natomiast ogrody wokół willi, starannie zaprojektowane i pielęgnowane. Są pełne egzotycznych roślin, rzeźb i idealnie przyciętych krzewów.

Kręcono tu kilka znanych filmów, jak „Gwiezdne wojny: Część II – Atak klonów” jako miejsce ślubu Anakina Skywalkera i Padmé Amidali, czy „Casino Royale” z serii o Jamesie Bondzie. Jest również popularnym miejscem na organizację ślubów i innych prywatnych wydarzeń.

Monte Resegone – dla miłośników górskich wspinaczek blisko jeziora Como

Monte Resegone z charakterystycznym zębatym grzbietem, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych szczytów Prealp Lombardzkich, blisko Lecco, na wschodnim wybrzeżu jeziora Como. Jego imponująca sylwetka, widoczna z daleka, przyciąga turystów i miłośników wspinaczki. Wchodząc na szczyt, możemy podziwiać panoramiczne widoki na okoliczne doliny i jeziora. Na jego stokach znajdują się schroniska.

Monte Resegone

Jezioro Maggiore – perła północnych Włoch

Lago Maggiore, jedno z najważniejszych i najbardziej malowniczych jezior alpejskich, rozciąga się między Włochami a Szwajcarią. Wschodnia część jeziora należy do regionu Lombardia, zachodnia wchodzi w skład regionu Piemont, natomiast północna część to terytorium Szwajcarii, kantonu Ticino.

Oto cztery miejsce warte zobaczenia na wschodnim, lombardzkim brzegu Lago Maggiore.

Luino to miasteczko pełne uroku, znane z jednego z najstarszych targów w Lombardii. Odbywający się tu co środę targ przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów, oferując lokalne produkty, antyki i rękodzieło. Miasteczko oferuje również piękne widoki na jezioro i góry, idealne na relaksujący spacer brzegiem jeziora.

Laveno-Mombello to idealne miejsce dla miłośników przygód i pięknych widoków. Miasteczko słynie z kolejki linowej, która zabiera turystów na szczyt Sasso del Ferro, skąd rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na jezioro Maggiore i otaczające je Alpy. Laveno-Mombello to również doskonała baza wypadowa do rejsów po jeziorze oraz wędrówek po okolicznych szlakach. Jego malownicze nabrzeże, pełne kawiarenek i restauracji, zachęca do spędzenia leniwego popołudnia nad wodą.

Eremo di Santa Caterina del Sasso to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc nad jeziorem Maggiore. Ten średniowieczny klasztor, wykuty w skalnej ścianie nad samym brzegiem jeziora, oferuje nie tylko duchową odnowę, ale także niesamowite widoki. Do klasztoru można dotrzeć zarówno łodzią, jak i schodami prowadzącymi z parkingu na klifie oraz windą.

Angera to miasteczko, które słynie przede wszystkim z imponującego Rocca Borromeo di Angera – średniowiecznego zamku, który dominuje nad okolicą. Zamek oferuje fascynujące wystawy, w tym muzeum lalek i zabawek, które przypadnie do gustu zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Z murów zamku rozciąga się panoramiczny widok na Lago Maggiore, który zapiera dech w piersiach.

Eremo di Santa Caterina del Sasso

Gdzie nocować i zjeść nad jeziorem Maggiore

Tu troszkę uciekam z Lombardii, ponieważ polecam ci nocleg w miasteczku Stresa, która leży po zachodniej stronie jeziora, a zatem już w Piemoncie. To jedno z najpiękniejszych miejsc nad jeziorem Maggiore.

Jest tu mnóstwo luksusowych hoteli, a jeżeli szukasz czegoś skromniejszego, rozważ hotel La Locanda. Na miejscu są śniadania, parking jest dodatkowo płatny, ale blisko jest taki z bezpłatnymi miejscami. Ja uwielbiałam widok z balkonu, jedynym minusem był nieco twardy – jak dla mnie – materac.

Przy okazji polecam zjeść z restauracji L’Indrovolante na Piazzale Lido 6, zaledwie kilka minut spacerem z hotelu, bezpośrednio nad jeziorem. Wspaniała kuchnia! W recepcji możecie poprosić o rezerwację miejsca, ponieważ chętnych, aby tu zjeść, nie brakuje.

Na śniadanie polecam spacerem dojść do Bar Pasticceria Jolly, Via Principe Tomaso 17 i naprzeciwko, kupić rewelacyjne kanapki na metry w Cicinin – panini al metro, Via Principe Tomaso 22. To budka z kanapkami, które są przepyszne!

La Locanda
L'Indrovolante
Cicinin

Jezioro Garda – idealne na aktywny wypoczynek

Lago di Garda to miejsce, które łączy w sobie najlepsze cechy trzech włoskich regionów. Południowo-zachodnia część jeziora Garda należy do regionu Lombardia. Wschodnia część wchodzi w skład regionu Wenecja Euganejska, a północna część Gardy do regionu Trydent-Górna Adyga.

Oto trzy miasteczka warte odwiedzenie nad jeziorem Garda, należące do regionu Lombardii.

Sirmione jest położone na wąskim półwyspie i zachwyca nie tylko swoim malowniczym położeniem, ale także bogatą historią. Na czele atrakcji stoi imponujący zamek Scaligerów, który wznosi się nad wodami jeziora, oraz ruiny rzymskich willi w Grotach Katullusa. Spacerując po wąskich uliczkach, można podziwiać urokliwe domy, a także spróbować lokalnych specjałów w jednej z licznych restauracji. Sirmione to również doskonałe miejsce na relaks w termach, gdzie można zanurzyć się w gorących źródłach i cieszyć się widokiem na jezioro. Taki relaks polecam szczególnie.

Wskazówka I Poznaj mój przewodnik po Sirmione.

Desenzano del Garda, tętniące życiem miasteczko położone na południowym brzegu jeziora, to idealne miejsce dla tych, którzy szukają zarówno historii, jak i rozrywki. Na głównym placu, Piazza Malvezzi, można podziwiać renesansową architekturę, a w muzeum archeologicznym zobaczyć cenne znaleziska z czasów rzymskich. Desenzano słynie także z pięknej promenady, gdzie można spacerować, podziwiając widoki na jezioro i Alpy w tle. Wieczorami miasto ożywa, a liczne bary i kluby zapewniają rozrywkę do białego rana.

Wskazówka I Kliknij, aby poznać lepiej Desenzano del Garda.

Limone sul Garda to przepiękne miasteczko położone na zachodnim brzegu jeziora, otoczone jest stromymi zboczami porośniętymi cytrusowymi gajami. Jego nazwa, wywodząca się od słowa „limona”, co oznacza cytrynę, jest doskonałym odzwierciedleniem charakteru tego miejsca. W Limone można odwiedzić tradycyjne ogrody cytrusowe.

Wskazówka I Na blogu znajdziesz szczegółowy przewodnik po jeziorze Garda.

Sirmione
Zakątek w Desenzano
Desenzano del Garda
Limone sul Garda

Jezioro Iseo – niech pozostanie oazą spokoju

Lago Iseo to ukryty skarb Lombardii, idealne miejsce dla tych, którzy pragną uciec od zgiełku i zanurzyć się w autentycznej włoskiej atmosferze. Jezioro i miasteczka rozsiane wzdłuż jego brzegów kuszą też naturalnym pięknem.

Oto trzy miejsca, które polecam nad jeziorem Iseo.

Monte Isola to największa wyspa na jeziorze w Europie, o powierzchni prawie 5 km². Ta zielona oaza wznosi się majestatycznie z wód jeziora, oferując spektakularne widoki i nieskończone możliwości odkrywania. Na wyspie panuje zakaz ruchu samochodowego, co sprawia, iż spacery i jazda na rowerze po urokliwych ścieżkach stają się prawdziwą przyjemnością. Warto odwiedzić Sanktuarium Madonna della Ceriola, położone na szczycie wyspy, skąd rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na okolicę.

Wskazówka I Dowiedz się więcej o Monte Isola.

Iseo, urokliwe miasteczko położone na południowym brzegu jeziora, to prawdziwa esencja włoskiego dolce vita. Jego malownicze nabrzeże, pełne kawiarni i restauracji, zachęca do leniwych spacerów i degustacji lokalnych specjałów. Spacerując po wąskich uliczkach, można odkryć ukryte skarby architektury, takie jak gotycki kościół Sant’Andrea czy wieża zegarowa.

Sarnico, które jest położone na zachodnim brzegu jeziora, to miasteczko o bogatej historii i wyjątkowym uroku. Znane z eleganckich willi w stylu liberty, przyciąga miłośników architektury i sztuki. Spacerując bulwarem nad jeziorem, można podziwiać zarówno nowoczesne jachty, jak i tradycyjne łodzie rybackie.

Jezioro Iseo z widoczna wyspą Monte Isola

Poniżej kilka kadrów znad jeziora Iseo.

Region winiarski Franciacorta – viva Berlucchi!

Skoro jesteśmy nad jeziorem Iseo, to nie można pominąć Franciacorty. Ten malowniczy rejon to prawdziwy raj dla koneserów i tych, którzy chcą zasmakować w luksusie i tradycji włoskiego winiarstwa.

Franciacorta słynie z produkcji wyśmienitych win musujących, które dorównują jakością najlepszym szampanom. Spacerując po urokliwych wzgórzach pokrytych winnicami, można natrafić na liczne winiarnie. Degustacje win w Franciacorta to niepowtarzalna okazja, aby poznać tajniki produkcji wina i delektować się wyjątkowymi smakami i aromatami, które tworzą duszę tego regionu.

Ja polecam wizytę w winnicy Guido Berlucchi Franciacorta. Miała okazję być tam dwukrotnie, za każdym razem spacer po piwniczkach wypełnionych butelkami wina robi wrażenie!

Livigno – „mały Tybet” w Lombardii

Położone na wysokości 1800 m n.p.m., Livigno jest znane jako „mały Tybet”. To raj przede wszystkim dla miłośników sportów zimowych, dlatego Polacy przyjeżdżają tu tak licznie.

Latem kocham to miejsce za liczne szlaki trekkingowe, które prowadzą przez malownicze doliny, górskie przełęcze i alpejskie łąki. W trakcie wędrówki można spotkać dzikie zwierzęta, takie jak kozice czy świstaki, a przede wszystkim podziwiać bogatą florę alpejską.

Livigno to także mekka dla miłośników kolarstwa górskiego. Znajduje się tu wiele tras rowerowych o różnym stopniu trudności. Można wybrać się na spokojne przejażdżki po dolinach lub spróbować swoich sił na wymagających trasach downhillowych. Są też piękne, kręte drogi górskie, idealne do treningu na dużych wysokościach.

W Livigno działa park przygody, Larix Park, gdzie zamontowano tyrolki, mosty linowe i ścianki wspinaczkowe oraz Aquagranda, gdzie są baseny, sauny, zjeżdżalnie wodne oraz strefy relaksu.

Livigno jest także strefą wolnocłową, co oczywiście przyciąga wielu turystów na zakupy.

Livigno, Lombardia

Bormio – narciarstwo i kultowe termy

Bormio jest jednym z najważniejszych ośrodków narciarskich we Włoszech. Oferuje ponad 50 km tras narciarskich o różnym stopniu trudności, w tym słynną trasę Stelvio, na której realizowane są zawody Pucharu Świata w narciarstwie alpejskim. Oprócz narciarstwa można tu także uprawiać snowboarding, narciarstwo biegowe oraz skialpinizm.

Po całym dniu spędzonym na stokach warto zanurzyć się w ciepłych wodach termalnych, które od wieków są cenione za swoje lecznicze adekwatności.

Bagni Vecchi to jedne z najstarszych i najbardziej znanych term w Bormio. Znajdują się tu różnorodne baseny termalne, w tym historyczne kąpiele rzymskie oraz panoramiczny basen na świeżym powietrzu, skąd można podziwiać przepiękne widoki na Dolinę Bormio. Termy te oferują także sauny, łaźnie parowe oraz różnorodne zabiegi spa. To iście kultowe miejsce w Bormio.

Bagni Nuovi to nowocześniejsze termy, które oferują szeroki wybór basenów i kąpieli, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. W ich skład wchodzi m.in. ogród termalny z licznymi basenami, wodospadami i strefami relaksu. W Bagni Nuovi można również skorzystać z bogatej oferty masaży i zabiegów pielęgnacyjnych, które wykorzystują naturalne adekwatności wód termalnych.

I jeszcze Bormio Terme, kompleks termalny idealny dla rodzin z dziećmi oraz osób szukających relaksu w bardziej swobodnej atmosferze. Oferuje on różnorodne baseny termalne, w tym basen rekreacyjny z zjeżdżalniami, basen sportowy oraz strefę wellness z saunami i łaźniami parowymi. To rzeczywiście świetne miejsce dla rodzin.

Przełęcz Stelvio
Terme Bagni Vecchi w Bormio

Sondrio – serce doliny Valtellina

Dolina Valtellina zachwyca swoją różnorodnością, jest znana z doskonałych winnic, jest idealnym miejscem dla miłośników enoturystyki.

Wina z Valtelliny, szczególnie Nebbiolo, są cenione na całym świecie za swoją wyjątkową jakość. Drugim symbolem doliny jest oryginalne włoskie carpaccio, Bresaola della Valtellina IGP.

Dolina oferuje także niezliczone szlaki trekkingowe, które prowadzą przez malownicze wioski, alpejskie łąki i imponujące szczyty.

Sercem doliny jest miasto Sondrio. Centralnym punktem miasta jest Piazza Garibaldi, przestronny plac otoczony historycznymi budynkami, kafejkami i sklepami. To idealne miejsce na kawę i obserwowanie życia codziennego mieszkańców.

Castello Masegra, średniowieczny zamek,

Nad miastem góruje średniowieczny zamek, Castello Masegra. Zamek został odrestaurowany i w tej chwili mieści Muzeum Valtellina, które prezentuje historię regionu oraz jego tradycje.

Sondrio

Jak dojechać z Mediolanu do Sondrio

Z Mediolanu do Sondrio dojedziesz pociągiem linii RegioExpress Mediolan – Lecco – Sondrio – Tirano. Ze stacji Milano Centrale do pięknych gór Valtellina dojeżdża się w 2,5 godziny, za nieco ponad 10 EUR/osobę.

Wskazówka I Od 10 czerwca do 8 września 2024 r. RFI prowadzi modernizację infrastruktury w związku z Igrzyskami Olimpijskimi Mediolan – Cortina 2026. Dlatego z Colico (miasto na północno-wschodnim brzegu jeziora Como) do Sondrio musisz podjechać zastępczym autobusem.

Odrywanie Sondrio
W uliczkach Sondrio
Castel Masegra w Sondrio

Gdzie nocować i zjeść w Sondrio

Polecam wspaniały Grand Hotel Della Posta przy głównym placu miasta, ze znakomitą restauracją1862 Ristorante della Posta i częścią SPA, gdzie można się totalnie zresetować.

W hotelowej restauracji polecam spróbować pizzoccheri (makaron gryczany z ziemniakami, kapustą i serem), bresaola (suszona wołowina) oraz sciatt (smażone kulki serowe).

Grand Hotel Della Posta, Sondrio
Mój pokój w hotelu z widokiem na plac
Breasola i sciatt
Pizzoccheri
Lody w białej czekoladzie

Gdzie się wybrać na degustację wina w Sondrio

Azienda Alberto Marsetti w samym Sondrio, przy via Scarpatetti 15. Najpierw zwiedziłam winnicę z widokiem na Sondrio, następnie winiarnię i w końcu degustację wina w specjalnej sali do tego przeznaczonej. Wszystko w odległości krótkiego spaceru.

Moja degustacja obejmowała siedem win, z czego moim absolutnym faworytem było wino Alpi Retiche IGT Rosso „Imperfetto”, jak też Sfrustrat di Vattelina DOCD oraz wyjątkowe Valtellina Superiore DOCG Grumello „Vigna Le Prudence”.

W winnicy Marsetti
Winnica Marsetti w Sondrio
Piwniczka Azienda Marsetti
Winnica Alberto Marsetti w Sondrio
W winnicy Alberto Marsetti w Sondrio
Imperfetto
Wybrane wina Marsetti
Grumello
W czasie degustacji
Degustacja w Alberto Marsetti obejmowała siedem win

Rowerem z Sondrio na wycieczkę przez miasteczka i winnice

Jeśli masz ochotę połączyć turystykę winiarską z aktywnością fizyczną, polecam wycieczkę rowerową z degustacją wina.

Jak to zorganizować?

Zarezerwuj wycieczkę rowerową z przewodnikiem, ja polecam gorąco BikeBernina. Moja wycieczka była zorganizowana na rowerach elektrycznych (ebike), więc żaden podjazd nie sprawiał problemu.

Możesz tak jak ja, wybrać się z Sondrio do Cantina Menegola w Castione Andevenno. To tylko około 8 km, ale trasa jest urozmaicona i malownicza, więc ebike będzie dobrym wyborem, szczególnie dla mniej wprawionych osób.

Widoki po drodze są wspaniałe! Mija się miasteczka, winnice i jedzie się przez wspaniałą nową kładkę przewieszoną nad rzeką, oddaną do użytku w listopadzie 2022 roku. Most jest przeznaczony wyłącznie dla pieszych i rowerzystów, ma długość 146 metrów i szerokości 2,90 m, a wisi 100 metrów nad Cassandre del Mallero, pomiędzy wioskami Mossini i Ponchiera.

Z BikeBernina masz wiele możliwości wycieczek wyboru. Moim przewodnikiem był – super dbający o grupę – Roberto, [email protected], tel. +39 346 969 26 89.

Na pierwszym planie Roberto z BikeBernina
Start w Sondrio
Na moście
100 metrów nad rzeką
Trasa przez winnice z Sondrio do Cantina Menegola
Punkt widokowy na winnice w okolicach Sondrio
Wycieczka rowerowa z BikeBernina

Niezwykła Cantina Menegola – degustacje wina, restauracja i noclegi

W Cantina Menegola możesz zwiedzić winiarnię, zjeść wspaniały obiad w ich Ristorante La Tavernetta, a także mieć zorganizowaną degustację wina. Ich wina można zamówić także online, więc choćby jeżeli okolice Sondrio nie są ci po drodze, możesz je poznać.

Cantina Menegola to winiarnia zlokalizowana w Valtellina, regionie słynącym z trudnych warunków do uprawy winorośli. Rodzina Menegola zajmuje się produkcją win od 1850 roku, a oficjalnie założyli swoją winnicę w 2006 roku.

Specjalizują się głównie w winach jednoodmianowych, szczególnie z odmiany Nebbiolo, znanej lokalnie jako Chiavennasca. Ich oferta obejmuje szeroki wybór win, które charakteryzują się wyrafinowanym smakiem i głębią, co jest efektem tradycyjnych metod uprawy i produkcji winorośli.

Cantina Menegola
Walter Menegola, właściciel
Ta maszyna wciąż działa

Moja degustacja obejmowała pięć win, z czego sami właściciele przyznają, iż turyści kochają szczególnie Inciso.

A oto cała piątka, którą degustowałam, prawdę mówiąc są oszałamiająco wyśmienite: Inciso, Orante Valtellina Superiore DOCG, Sassella DOCG Rupestre, Riserva Sassella DOCG, Sforzato di Valtellina DOCG.

Gotowość do degustacji
Inciso
Sasella
Sforzato
Rupestre
Orante

Po degustacji był przepyszny obiad! choćby jeżeli miałbyś zboczyć z trasy 100 km, warto tu przyjechać! Smak jest obłędny, składniki z najwyższej półki, a wina … już wiesz, iż są niepowtarzalne.

To było genialne!
Risotto na winie
Ten deser jest z niespodzianką!

Jeśli marzy ci się tutaj nocleg, mają piękne pokoje położone w winnicy i ze wspaniałym widokiem na Alpy, oto Nebbiolo Wine B&B.

Cantina (winiarnia) jest na dole, pod apartamentami, a restauracja i sala do degustacji wina jest po drugiej stronie ulicy. To wszystko jest genialnie przemyślane! Apartamenty powstały, ponieważ goście pytali o możliwość noclegu, więc bracia Menegola wyszli naprzeciw tym oczekiwaniom.

Apartamenty w Nebbiolo B&B
Jeden z pokoi
Nebbiolo Wine B&B

Cantina Menegola w Castione Andevenno znajdziesz przy via Ezio Vanoni 16, email: [email protected], tel. +39 349 694 55 16.

Mam nadzieję, iż spotkały ci się adresy podane w tym artykule, a może choćby z nich skorzystasz w przyszłości.

A dopo!

Planując swoją podróż

Znajdź hotel lub apartament na wakacje dzięki booking.com.

Pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione ubezpieczenie turystyczne. Ja korzystam z najlepszej na rynku porównywarki rankomat.pl.

Bilety lotnicze możesz znaleźć i zarezerwować na booking.com.

jeżeli potrzebujesz samochodu we Włoszech, skorzystaj z najlepszej porównywarki discovercars.com lub rentalcars.com.

Potrzebujesz biletów na prom? Znajdziesz je na Direct Ferries.

Gdy kupujesz coś za pośrednictwem moich linków, zarabiam niewielką kwotę. Ty przez cały czas płacisz tyle samo, ze mną dzieli się sprzedawca. Dziękuję za twoje znaczące wsparcie.

Nie masz teraz czasu w czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz sobie poniższe zdjęcia na Pinterest, aby przeczytać później.

Włoska poczta

Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami, mając nadzieję, iż cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych państw na świecie.

Dołącz do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, a także otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.

Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB.

Zapraszam cię także na mojego

, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!

La vita è bella! Życie jest piękne!

Idź do oryginalnego materiału