Co warto wiedzieć o czeskich winnicach doliny Łaby?
Litomierzycki Szlak Winiarski warto odwiedzić i poznać co najmniej z kilku powodów. Po pierwsze dlatego, iż jest wciąż mało znany, więc możecie się poczuć wyjątkowo odkrywając nowe. Ponieważ powstają tu wyjątkowo solidne i interesujące wina. A także z powodu historii. Historii rzecz jasna, winiarstwa w regionie Litomierzyc, która sięga najstarszych okresów zasiedlania regionu przez ludność czeską, a jednocześnie okresu szerzenia chrześcijaństwa.
W Czechach jest ponad 18 tysięcy winiarzy i dwa regiony winiarskie. Najbardziej znane i największe to Morawy (96% upraw), które znajdują się poniżej 49 równoleżnika uznawanego za odpowiednią lokalizację dla wina i Czechy (pozostałe 4%). 70 procent upraw obsadzonych jest winami białymi.
Czechy zdecydowanie nie kojarzą nam się z winem. A Ustecki Kraj, gdzie znajduje się Litomierzycki Szlak Winiarski prędzej powiązalibyśmy z Żatcem i największymi uprawami chmielu i piwem. Jednak to błędne i schematyczne myślenie, któremu przeczy też historia.
W czasach średniowiecza Litomierzyce były drugim po Pradze, winiarskim miastem w Czechach. W tej okolicy znajdowało się niegdyś około 400 hektarów winnic. Historia upraw w tym regionie ma prawie tysiąc lat. Pierwszą winnice w 1057 roku założył Spytihněv II dając początek najstarszemu region winiarskiemu w Czechach.
Dziś jest zarejestrowanych 35 winiarzy i uprawy na powierzchni 322 hektarów. To najmniejszy, czeski subregion winiarski, ale zdecydowanie interesujący i wart poznania.
Litomierzycki Szlak Winiarski – trzy łyki statystyki
Szlak jest stosunkowo młody, ma 9 przystanków i liczy 20 km. Dla fanów wina i jego historii to nie lada gratka, by poznać lokalną produkcję i historię upraw, a także niejako przy okazji atrakcje przyrodnicze okolicy i podziwiać piękne krajobrazy. Szlak biegnie przez Litomierzyce, Žalhostice, Žernoseky i Lovosice. Informacje o nim można znaleźć na przykład w Informacji Turystycznej w Litomierzycach, ale uwaga. W niedzielę informacja nie pracuje, a w soboty do południa.
Przygotowując się do tej podróży analizowaliśmy położenie regionu, jego walory i porównywaliśmy do odwiedzonej dwa lata wcześniej Saksonii i Saksońskiego Szlaku Winnego. Większość winnic w tym subregionie znajduje się na południowych stokach Średniogórza Czeskiego. W dolinie tej samej Łaby, w której obserwowaliśmy saksońskie winnice. Ale około 100 km bardziej na południe, co teoretycznie powinno dawać jeszcze więcej ciepłych dni w roku.
Podobnie jak w pozostałych winiarskich regionach Czech – Litomierzycki Szlak Winiarski jest zdominowany przez wina białe, a najbardziej rozpowszechnione odmiany to Müller Thurgau, Tramin bily czyli Savignan Blanc, Solaris, Ryzlink Rýnský odmiana Riesling, Rulandské modré i Rulandské bile czyli Pinot Blanc.
Na szlaku odwiedziliśmy trzy różne winnice, które dobrze oddają różnorodność i pomysłowość winemakerów.
Porada:
Na degustacje w miejscach, na których Wam zależy lepiej umawiać się z wyprzedzeniem, ponieważ zdarza się, iż w święta może to być niemożliwe.
Litomierzycki Szlak Winiarski – mapa miejsc
Johann W – Zamecke Viniarstvi Trebivlice
To największa winnica tego regionu i największy projekt winiarski w ostatnich latach w Czechach. Winiarnię zamkową Třebívlice zbudował Jan Dienstl, czeski przedsiębiorca, miłośnik wina i jeden z najbogatszych Czechów. Dom Wina położony jest w Trebivlicach, około 21 km od Litomierzyc.
Historia i winnice Johann W
Johann W istnieje od 1990 roku. W latach 2004-2010 zaczęto od odnowienia 35 hektarów winnic. Pierwsze zbiory odbyły się w Třebívlicach w 2012 roku, a sprzedaż wina wystartowała w 2014 roku. Winnice znajdują się w pięciu miejscach okolicy m.in.:
- pod zamkiem Hazmburk
- Kosków
- pod wzgórzem Sepetely
- pod wzgórzem Skrsin
Z czego te pod słynnym zamkiem Hazmburk są szczególnie cenione z uwagi na czarnoziemy zawierające 100% magmowego bazaltu. Dzięki czemu Gewurztramminer z tej winnicy jest wyjątkowo mineralny.
Chociaż wszystko pachnie tu nowością to historia trebivlickich winnic jest długa, bo sięga XVI wieku i nieprzypadkowo dziś nosi imię Johann W. Etykieta win przedstawia Ulrikę von Levetzow, ostatnią miłość Johanna Wolfganga Goethego. Winnica pierwotnie należała do niej. Miała 17 lat, gdy poznała 72-letniego Goethego w Mariańskich Łaźniach. Wielki pisarz oświadczył się jej ponoć dwukrotnie, jednak z uwagi na różnicę wieku oświadczyny nie zostały przyjęte.
Jakie wina warto spróbować w Johann W?
Produkuje się tu od 100 do 150 tysięcy litrów wina rocznie, a piwnice mogą zmieścić do pół miliona litrów.
Wina białe dojrzewają co najmniej 12 miesięcy miesięcy, a czerwone 18 miesięcy, leżakując w dębowych beczkach z trzech rodzajów dębu.
Trafiliśmy tu w weekend majowy, gdy pracował tylko sklep, ale Petr Blaha – sommelier z Johann W, znalazł dla nas czas, za co jesteśmy bardzo wdzięczni i opowiedział o najlepszych winach powstających w tym miejscu.
W Johann W do gustu przypadł nam mineralny Pinot Blanc z 2015, właśnie spod zamku Hazmburk, który dojrzewał w dębinie.
Ale także Muller Turgau i Riesling, które w dolinie Łaby udają się wyjątkowo dobrze.
Świetny był także Gewurztraminner, młody, rześki i owocowy. Na koniec zwiedziliśmy też Dom Wina i znajdujący się obok hotel, kuchnię oraz wyjątkowe sale dla gości specjalnych, które musimy przyznać – robią wrażenie.
Żernosecke Viniarstvi
To Dom Wina z wyjątkowym klimatem, który nas uwiódł. Podobnie jak wina, jakie tutaj próbowaliśmy i chyba najbardziej przypadły nam do gustu.
Żernosecke Viniarstvi znajduje się w miejscowości Velke Żernoseky, w zamku, którego piwnice zakładali cystersi w XIII wieku. Piwnice mają poprzez naturalne kanały połączenie z jaskiniami lodowymi oddalonymi kilka kilometrów od zamku. To naturalne chłodzenie, które stabilizuje temperatury o każdej porze roku.
Żernosecke Viniarstvi to druga największa winnica na szlaku, o powierzchni 31 hektarów. Uprawy znajdują się na południowych, południowo-zachodnich i południowo-wschodnich zboczach Czeskiego Średniogórza w dolinie Łaby. A konkretnie w trzech wioskach:
- Velke Żernoseky
- Żalhostice
- Lovosice
Jakie wina warto spróbować w Żernosecke Viniarstvi?
Winnica powstała w 1995 roku i produkuje do 200 tysięcy litrów wina rocznie. 80 % to wina białe, ale… są też odmiany czerwone popularne na Litomierzyckim Szlaku Winiarskim takie jak:
- Modrý Portugal – Blauer Portugieser
- Svatovavřinecké – St. Laurent
- Pinot noir
- Dornfelder
Spacerując po piwnicach zamku mogliśmy obejrzeć dojrzałe jak wino, dębowe beczki z czeskiego dębu.
Ale jak zawsze najważniejsze jest to co kryje się w środku. Świetny był Rizlink Rynsky.
A także Muller Thurgau, który wcześniej próbowaliśmy w jednej z restauracji w Litomierzycach, o czym napiszemy więcej w tekście o kuchni, smakach i dobrych knajpkach Usteckiego kraju.
Próbowaliśmy też Muscata i Tramina i możemy stwierdzić, iż obydwa były świetne i godne polecenia. Szczególnie miło zaskoczył nas Tramin swoimi pieprzowymi nutami na finiszu. W Żernosecke Viniarstvi można się również zatrzymać, bo w zamku jest kilka uroczych pokoi.
Zamek Żernosecke Viniarstvi
Można też umówić się na degustację, ale tę jak wspomnieliśmy warto zamówić z wyprzedzeniem. Szczegóły znajdziecie na ich stronie internetowej: https://www.zernosecke-vinarstvi.cz/en/contacs/
Potucek Viniarstvi – Litomierzyce
To zupełnie inna winnica niż dwie wcześniej opisane i właśnie dlatego znalazła się w naszym zestawieniu. To mniejsza i młoda winnica nastawiona na wina ekologiczne.
Nie będziemy ukrywać, iż to również efekt rekomendacji zaufanego winiarza z Tokaju – Sanyi’ego z Szedmak Borhaz, którego zdanie bardzo cenimy i tym razem również nie zawiedliśmy się.
Winnica o powierzchni około 6 ha położona jest na łagodnym zboczu między Litoměřicami a Trnovanami, w jednym z najcieplejszych i najbardziej żyznych regionów Czech. Powstała w 2016 roku i obsadzona została nowymi, odpornymi odmianami, dzięki czemu nie wymaga dodatkowych oprysków czyli chemii.
Właścicielem Potucek Viniarstvi jest Radoslav Potucek, który zabrał nas na spacer po winnicy i pokazał swój system wczesnego ostrzegania przed chorobami.
Radoslav PotucekTo między innymi krzewy róż sadzone przed rzędami winorośli. Pierwsze dają sygnał o pojawieniu się choroby.
Spróbowaliśmy win białych i różowych z tej winnicy i możemy je polecić. M.in. pomarańczowe Souvignier Gris docenili jurorzy na jednym z konkursów winiarskich w Czechach. Podobnie jak Cabernet Cortis.
Warte bliższego poznania są też Solaris i Donauriesling.
Co interesujące w przypadku tej winnicy to działalność dodatkowa, bo właściciel specjalizuje się w szczepieniach drzew i z przyjemnością zaprezentował nam swoją szkółkę czereśni i jabłoni, które rozsyłane są po całych Czechach i nie tylko.
Zachwycająco położone miejsce, nie sądzicie?
Podsumowując wizytę na Litomierzyckim Szlaku Winiarskim, jesteśmy pozytywnie zaskoczeni, nie zawiedliśmy się i wydaje nam się, iż o czeskich winach jeszcze nie raz usłyszymy.
