Gorący napój podnosi morale, ciepły posiłek daje energię, a roztopiona woda śniegowa często ratuje dzień. W survivalu liczy się powtarzalność: sprzęt ma działać na wietrze i mrozie, a obsługa musi być prosta choćby w rękawiczkach i po zmroku.

Typy kuchenek i paliw

Gaz na kartusz EN417 (izobutan/propan)

• Plusy: szybkie, czyste, lekkie – łatwa regulacja płomienia.
• Minusy: spadek wydajności na mrozie – kartusze to odpad.
• Warianty:
  • Top-mount (palnik na kartuszu) – najlżejsza opcja UL.
  • Remote (na wężyku, z rurką podgrzewającą) – stabilniejsza, pozwala odwrócić kartusz w zimnie (tryb ciekły – ostrożnie!).
• Kiedy wybrać: 3-sezonowe wypady, szybkie „zalej i jedz”, kawa/herbata.

Paliwa ciekłe (white gas/benzyna ekstrakcyjna, multifuel)

• Plusy: świetne w mrozie i na wysokości – paliwo dostępne globalnie.
• Minusy: cięższy zestaw, rozruch z podgrzewaniem (priming), intensywny płomień.
• Kiedy wybrać: zimowe biwaki, długie wyprawy, gotowanie dla kilku osób.

Alkohol (spirytus/denaturat)

• Plusy: bardzo proste, ciche, ultralekkie; paliwo tanie i dostępne.
• Minusy: niższa moc, wrażliwe na wiatr, dłuższy czas gotowania.
• Kiedy wybrać: minimalizm, „no-fuss” gotowanie jednej porcji.

Paliwo stałe (esbit/hexamine)

• Plusy: najprościej – kostka, zapal i gotuj – awaryjne, lekkie.
• Minusy: zapach/osad, mniejsza moc, gorsze w zimnie.
• Kiedy wybrać: zestaw awaryjny, backup do EDC/BOB.

Kuchenki na drewno (tzw. twig stoves)

• Plusy: paliwo „z terenu”, klimat ogniska, brak noszenia paliwa.
• Minusy: zależne od pogody i przepisów przeciwpożarowych; dym, sadza.
• Kiedy wybrać: biwaki w miejscach legalnych na ogień, trening technik palenia.

Ile paliwa zabrać? (orientacyjnie)

• Gaz: 25 – 40 g/os./dzień przy „samych napojach i zalewajkach”; 40 – 60 g/os./dzień przy gotowaniu wody 2 do 3 razy dziennie.
• Alkohol: 25 – 35 ml na zagotowanie 500 ml wody (zależnie od wiatru/temperatury).
• White gas: 25 – 35 ml na 500 ml wody w sprawnych warunkach.
  
  To wartości poglądowe – testuj swój zestaw w podobnej pogodzie.

Sprawność gotowania

Naczynia i osłony

• Pokrywka – skraca czas gotowania.
• Garnki z wymiennikiem ciepła \- oszczędzają paliwo (ostrożnie z płomieniem).
• Parawan – zawsze przy kuchenkach na wężyku; przy top-mount uważaj, by nie przegrzać kartusza.

Wiatr, wysokość, woda

• Wiatr to „złodziej paliwa” – ustaw się za naturalną osłoną.
• Im wyżej, tym niższa temp. wrzenia – czas gotowania posiłku rośnie mimo „wrzenia”.
• Zimą startuj od letniej (nie lodowatej) wody – śnieg top z odrobiną wody na dnie.

BHP i legalność

Złote zasady bezpieczeństwa

Nigdy nie gotuj w namiocie ani w zamkniętym przedsionku – ryzyko CO i pożaru.

Kuchenka stoi na stabilnym podłożu, paliwo trzymasz z dala od płomienia, a dolewanie do rozgrzanego palnika jest zabronione.

Zawsze miej gaśnicę proszkową 1 kg lub przynajmniej butelkę wody w zasięgu ręki.

Serwis i niezawodność

Zapas i naprawy

• Gaz: zapasowy zapalnik/zapałki sztormowe, o-ring do zaworu, mały smar silikonowy.
• Multifuel: zestaw uszczelek, igła do dyszy, smar do pompki, zapasowa butelka paliwa.
• Alkohol/esbit: szczelne butelki, woreczki strunowe, podstawa pod palnik.

Nie ma „jednej najlepszej” kuchenki. Jest najlepsza dla Twojego scenariusza: gaz na lekki weekend, multifuel na zimę/wysokość, alkohol na minimalizm, esbit jako backup, drewno gdy prawo i warunki pozwalają.

Testuj, licz paliwo, ćwicz obsługę i zawsze graj zgodnie z BHP i przepisami.