Północne Czechy – co warto zobaczyć?
Kraj Ustecki znaliśmy z przekazów od dawna, głównie dzięki cudownej Czeskiej Szwajcarii i zjawiskowym formacjom skalnym na terenie Łabskich Gór Piaskowcowych. Gdyby Peter Jackson urodził się w Republice Czeskiej, na terenie Czeskiej Szwajcarii, prawdopodobnie tutaj stworzyłby filmową sagę Hobbita i Władcy Pierścieni na podstawie powieści Tolkiena.
No ale… Kraj Ustecki to nie tylko góry, ale urokliwe średniogórze z wygasłymi wulkanami, doliną Łabą i klimatycznymi miasteczkami. To także idylliczny krajobraz, którego obserwowanie wzrusza i uspokaja, a jednocześnie bazaltowe stożki czyli liczne punkty widokowe, z których rozpościera się piękna panorama okolicy.
Jadąc tu częściowo wiedzieliśmy czego się spodziewać, a mimo to codziennie przeżywaliśmy kolejne zaskoczenia. Kraj Ustecki to administracyjnie coś jak nasze województwo. Zamieszkuje go nieco ponad 800 tysięcy osób a stolicą regionu jest Ujście nad Łabą.
Ustecki Kraj przecina rzeka Łaba tworząc malowniczą dolinę i mnóstwo atrakcji turystycznych. Krajobrazy są tu zdecydowanie przepiękne.
Największe miasta regionu to Ujście nad Łabą, Litomierzyce, Decin i Żatec.
Kraj Ustecki – największe atrakcje Czech Północnych – mapa miejsc
Ujście nad Łabą
Stolica regionu jest z punktu widzenia podróżnika-turysty mniej ciekawa. To przemysłowe miasto, ale z ciekawą historią i kilkoma niezwykłymi zabytkami, które naszym zdaniem powinny znaleźć się na liście – must see.
Atrakcje Ujścia nad Łabą w północnych Czechach
W Ujściu warto zatrzymać się w centrum miasta, bo jest stąd wszędzie blisko i więcej można zobaczyć. Idealnym do tego miejscem z klimatem wydaje nam się dawny browar, z którego gościnności sami skorzystaliśmy.
Gdzie spać w Ujściu nad Łabą?
To Pivovar na Rychte, gdzie w przedniej części budynku znajduje się hotel i restauracja, gdzie rano dają pyszne śniadania.
W piwnicach wciąż działa browar, którego produktów można spróbować. Browar wyróżnia się produkcja piwa metodą 2-zacierową z wykorzystaniem tzw. dekokcji czyli gotowania zacieru.
Próbowaliśmy klasycznego lagera i piwa ciemnego. Obydwa świetne. Po frekwencji w lokalu, mogliśmy się zorientować, iż miejsce jest dość popularne.
Krzywy kościół w Ujściu nad Łabą
Do ciekawych miejsc w Ujściu możemy zaliczyć kościół pw. Najświętszej Marii Panny. Pochodzi z 1318 roku i jest świetnym przykładem niemieckiego gotyku. Był prosty do II wojny światowej, ale w kwietniu 1945 miasto zostało zbombardowane i 65-metrowa wieża kościoła odchyliła się ponad 2 metry od pionu.
Informuje o tym zarówno tablica wklejona w chodnik przed kościołem jak i astrolabium po lewej stronie od wejścia.
Kolej gondolowa Vetruse do zamku Vestruse
Dosłownie obok kościoła znajduje się galeria handlowa a w niej wejście do kolei gondolowej, która miała nas zabrać do kolejnej atrakcji Ujścia nad Łabą jaką jest zamek Vestruse.
Sama kolejka jest fajną atrakcją i daje możliwość podziwiania z góry miasta i doliny Łaby. Kursuje co 15 minut.
Godziny otwarcia
- październik – marzec – 9.00 – 20.00
- kwiecień – wrzesień – 8:00 – 22:00
Ceny biletów:
- w jedną stronę – 25 koron
- w dwie strony -45 koron
Zamek Vetruse
Według legend pierwszy zamek powstał w tym miejscu w 892 roku. Zamek spłonął i przez kolejne prawie tysiąc lat, w tym miejscu stał samotny Soudný vrch – skała na skraju doliny Łaby. W 1847 roku powstała tu restauracja, do której pół wieku później dobudowano 30-metrową wieżę.
Po wojnie wróciła restauracja i stara nazwa, jednak przejęła ją komunistyczna Czechosłowacja i miejsce zaczęło popadać w ruinę. Dopiero na początku XXI wieku budynek odkupiło miasto Ujście nad Łabą i wyremontowało.
To jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w stolicy regionu i świetny punkt widokowy na miasto i dolinę Łaby.
A także dobry hotel Vetruse z 42 pokojami w standardzie 4 gwiazdek i restauracją, w której serwują świetną kawę, desery i nie tylko.
Zamek Strekov
Z Vetruse doskonale widoczny jest kolejny interesujący punkt w Ujściu nad Łabą. Znajduje się na wysokiej skale, na prawym brzegu Łaby.
To Zamek Strekov – jedna z najlepiej zachowanych ruin zamków w północnych Czechach. Można tu spokojnie dojechać samochodem lub rowerem. Obok zamku jest bezpłatny parking.
Naszą uwagę zwróciły pionowe ściany porośnięte pięknymi, żółtymi kwiatami. Dalej jest restauracja jakby ktoś chciał usiąść i coś zjeść lub wypić w tym miejscu.
Wstęp jest płatny
- 1 osoba dorosła – 120 koron
Kupując bilet poproście o ulotkę w języku polskim. Po wejściu do zamku możemy być zaskoczeni jak rozbudowana i interesująca była to fortyfikacja. Ma kilka sal, wieżę i widok na każdą stronę doliny Łaby. Łatwo było się z tego miejsca bronić.
Zamek powstał w 1319 roku, a wybudował go na zlecenie Jana Luksemburczyka, praski mieszczanin Peska.
Zamek zachwycił i zainspirował Ryszarda Wagnera do napisania poematu, który był podstawą libretta opery Tannhauser. Oczarował również pisarza Johanna Wolfganga Goethego, do którego wrócimy opisując Litomierzycki Szlak Winiarski w dolinie Łaby.
Litomierzyce – najpiękniejsze miasteczko północnych Czech (naszym zdaniem)
Z Ujścia ruszyliśmy do oddalonych o około 20 km Litomierzyc, uroczego miasta położonego również w doliny Łaby. adekwatnie słowo urocze nie oddaje piękna Litomierzyc. Byliśmy nim zachwyceni pierwszego dnia i pozostajemy pod wrażeniem również, gdy pierwsze emocje już opadły.
W Litomierzycach mieszka około 25 tysięcy osób. Miasteczko jest niewielkie, wręcz kompaktowe, przez co niezwykle ciekawe.
To jedno z najstarszych czeskich miast (jego początki sięgają X wieku) i jedno z trzech najstarszych w Kraju Usteckim. W XIII wieku Litomierzyce stały się wolnym miastem królewskim, a w XVII wieku siedzibą biskupstwa.
Najciekawsze atrakcje turystyczne Litomierzyc
Najważniejszy w Litomierzycach jest rynek czyli Stare Miasto, które wyróżnia się gigantycznymi rozmiarami, jak przystało na królewskie miasto, starą kostką brukową kładzioną tak by dać naturalny odpływ wodzie i zielenią oraz mnóstwem wyjątkowych kamienic, z których część pochodzi z okresu gotyku. To też jedna z najciekawszych atrakcji miasta.
Część z nich ma gotyckie fundamenty i podcienie.
Stary Ratusz w Litomierzycach – w tej chwili Muzeum
W południowo-wschodnim narożniku rynku stoi oryginalny stary ratusz, który do 1839 roku był siedzibą rady miasta. adekwatnie oryginalne są jego fundamenty z 1397 roku i podcienie, bo reszta została przebudowana w XVI wieku na styl renesansowy, po wielkim pożarze jaki nawiedził miasto.
Niestety trafiliśmy również na remont Muzeum i nie mogliśmy go odwiedzić.
Gotycki kościół pw. Wszystkich Świętych
Obok dawnego ratusza-muzeum stoi kolejny wyjątkowy zabytek Litomierzyc.
To kościół pw. Wszystkich Świętych, którego najstarszy, gotycki rdzeń pochodzi z 1235 roku. Kościół był przebudowywany w XVI wieku, ma renesansowe dachy a uwagę zwraca 54 metrową, piękną wieżą zegarową z galerią. Z powodu białej elewacji, nazywany bywa białym kościołem.
Wyjątkowe kamienice na rynku Litomierzyc
W centrum miasta znajdują się najciekawsze kamienice, a wśród nich Dom Kalich, zwany również Domem pod Banią ( ze względu na charakterystyczny miedziany chełm na dachu budynku).
To właśnie na dachu bogaci mieszkańcy urządzali sobie spotkania przy winie z okolicznych winnic. Warto wspomnieć, iż okolice Litomierzyc to najstarszy w Czechach region winiarski, a piszemy o nim w tekście:
- Litomierzycki Szlak Winiarski – najstarsze miejsce uprawy wina w Czechach
Dziś w Domu pod Banią znajduje się Urząd Miasta Litomierzyce a w sąsiedniej kamienicy po lewej Informacja Turystyczna. A jeszcze bardziej na lewo znajduje się jeszcze jedna wyjątkowa kamienica.
To renesansowy Dom „Czarny orzeł“ („Černý orel“), który zachował swój oryginalny wygląd i wyjątkowe grafiki ilustrujące życie mieszkańców i regionu.
Wzgórze katedralne i siedziba biskupów Litomierzyc
Litomierzyce od XVII wieku są siedzibą biskupstwa litomierzyckiego. Siedziba biskupa i najważniejsze obiekty znajdują się na wzgórzu Domskim.
Najciekawsza z nich jest katedra św. Szczepana, która została ufundowana w 1057 roku przez księcia Czech Spitygniewa II jako bazylika w stylu romańskim. Następnie przebudowano ją w duchu gotyku, a w XVII wieku na styl barokowy.
Na początku XVIII wieku dobudowano wieżę zegarową, którą połączono z katedrą wiszącą arkadą.
Wzgórze katedralne otoczone jest murami, za którymi znajduje się również rezydencja biskupia.
To pięknie rozplanowany barokowy budynek autorstwa architekta diecezjalnego G. Broggio. Doskonale utrzymany i rzucający się w oko z doliny Łaby.
Zamek w Litomierzycach
Oddalając się od Łaby i wychodząc z rynku trafimy na zamek w Litomierzycach. Ma on długą i bogatą historię. Powstał w drugiej poł. XIII w. Przebudowano go na browar, a w tej chwili rządzi w nim wino. Znajduje się tutaj nowoczesna wystawa czeskiego winiarstwa, piwnica winiarska z archiwum, salon sprzedaży win, pomieszczenia do degustacji oraz stylowa winiarnia.
W maju polecamy spacer w otoczeniu zamku, gdzie przepięknie kwitnie sakura czyli wiśnia japońska.
Jak widać, nie tylko w dalekim azjatyckim kraju ten widok to euforia dla oka i serca.
Gdzie spać w Litomierzycach?
Zdecydowanie możemy polecić miejsce, które znaleźliśmy na Bookingu i okazało się strzałem w dziesiątkę. W rogu rynku, obok muzeum i białego kościoła znaleźliśmy apartament „U Zlate Hvezdy”.
Świetnie położony, ale co najważniejsze, ogromny (30 m.kw.), wygodny, z dużym pokojem z kuchnią, osobną łazienką i toaletą.
Nam bardzo pasował a zapłaciliśmy za niego rozsądnie, bo 1200 PLN za 3 noce.
A jeżeli ten nie przypadnie Wam do gustu, to w Litomierzycach wybór jest spory więc spokojnie znajdziecie coś dla siebie.
Booking.comTerezin
Sąsiadem Litomierzyc jest leżący po drugiej stronie Łaby Terezin. Miasto niewielkie, liczące 3 tysiące mieszkańców. adekwatnie rzec można, iż to miasto twierdza, która powstała tu w 1790 roku decyzją cesarza Józefa II. Swoją nazwę wzięła od imienia matki cesarza – Marii Teresy.
Twierdza nie była nigdy oblegana, a po zawarciu przymierza między Austrią i Prusami straciła na znaczeniu.
W 1941 roku hitlerowcy wykorzystali ją by stworzyć obóz koncentracyjny przeznaczony głównie dla ludności żydowskiej z Czech, Niemiec, Austrii i Holandii.
Nie jest to przyjemny cel podróży, ale zawsze uważamy, iż warto takie miejsca odwiedzać, by uczyć się i pamiętać do czego prowadzą totalitaryzm i dyktatura.
Żatec – to nie tylko piwo i stolica chmielu
Miejscem, które zdecydowanie budzi jak najlepsze uczucia w Czechach Północnych jest Żatec. Miasto znane w Polsce głównie z piwa. Ale… możemy w związku z tym przeżyć kilka zaskoczeń.
Bo żateckie piwo nie jest już produkowane w Żatcu, a w Polsce. Ale w mieście działa kilka rzemieślniczych browarów, które mogą zaskoczyć najbardziej wymagające podniebienia.
Co warto zobaczyć w Żatecu?
Żatec słynie powodu kilku naj…
- największy magazyn chmielu na świecie
- najwięcej suszarni chmielu na świecie
- najwięcej upraw chmielu w Czechach
- odnaleziony grób najstarszego czeskiego piwosza ( jak oni to zrobili?)
Krajobraz wokół Żatca to plantacje chmielu, a nad miastem widoczne są kominy suszarni.
Jest jeszcze jedno naj… Najmniejsza na świecie uprawa chmielu, którą można spotkać obok żateckiego ratusza.
Muzeum Chmielarskie w Żatecu
Odchodząc nieco od centrum trafimy na Muzeum Chmielarskie. To największa ekspozycja rozwoju chmielu od wczesnego średniowiecza do współczesności.
Przy wejściu widoczne są maszyny wykorzystywane w obróbce chmielu. Ekspozycja zbudowana jest na terenie dawnego magazynu chmielu i zajmuje powierzchnię 4000 m². Każde piętro poświęcone jest innej części procesu produkcji.
Na parterze znajdują się urządzenia laboratoryjne, różne pojemniki na piwo, maszyny do przetwarzania i pakowania chmielu.
Dominantą jest średniowieczny piec garncarski z XIV wieku, który odkryto podczas przebudowy obiektu w 1996 roku. Pierwsze piętro ekspozycji poświęcone jest początkom uprawy chmielu i jego zbieraniu.
Drugie piętro przeznaczone jest na konstrukcje chmielników, narzędzia do budowy chmielników oraz inne manualne narzędzia rolnicze i części uprzęży końskich przeznaczonych do uprawy chmielu.
Na trzecim piętrze prezentowane są narzędzia manualne do uprawy chmielu, maszyny do wieszania i transportu worków.
Cena biletu:
- 1 osoba dorosła – 140 koron
Żatec – filmowe miejsce Czech
I zdawać by się mogło, iż wszystko w Żatcu kręci się wokół chmielu i piwa. Ale nie można zapominać, iż Żatec to jedno z trzech najstarszych miast w Usteckim Kraju. Z przebogatą historią i piękną architekturą.
Dlatego miasto pokochali filmowcy, a co roku kręci się tu co najmniej kilka filmów i seriali. Warto wspomnieć chociażby o takich jak: „Oliver Twist” – Romana Polańskiego, „Nędznicy” czy reżyserowany przez Barbarę Streisand „Yentl”, gdzie ta wybitna aktorka zagrała główną rolę. Żatec grał m.in. przedwojenny Paryż i Warszawę.
Więcej o Żatecu napiszemy Wam w innym tekście na blogu.
Wybrane zamki i pałace Czech Północnych
Pewnie Was tym zaskoczymy, ale Czechy są krajem zamków i pałaców. W kraju wielkości 1/4 Polski jest 3000 !!! pałaców i zamków co stawia naszych południowych sąsiadów na europejskim podium. Czeskie zamki i pałace często znajdują się w wyjątkowych miejscach, na szczytach gór, skał czy w meandrach rzek.
Kraj Ustecki – pałace i zamki
Nie inaczej jest w Kraju Usteckim. A my polecamy kilka odwiedzonych przez nas wyjątkowych obiektów.
Zamek Hazmburk
To naprawdę niezwykłe miejsce. Bazaltowa góra jest bowiem widoczna, w promieniu dziesiątek kilometrów w dolinie Łaby niedaleko Litomierzyc. Zamek mijaliśmy prawie codziennie, jadąc w kolejne miejsca regionu i musimy przyznać, iż przyciąga wzrok.
Stoi na samotnej bazaltowej skale o wysokości 418 m n.p.m. w pobliżu wioski Klapy. Na przełomie kwietnia i maja okolice obsiane rzepakami prezentują się wyjątkowo pięknie.
Zamek powstał w XIII wieku, na polecenie Jana Luksemburczyka, ale gwałtownie zmienił właściciela. Przez prawie cały XV wiek, podczas wojen husyckich był niezdobyty.
Gdy podjedziemy bliżej zobaczymy dwie charakterystyczne wieże. Zwieńczona blankami Biała Wieża o kwadratowej podstawie ma wysokości 26 i średnicę 9 metrów. Od 1996 roku jest dostępna wraz z tarasem widokowym przez cały rok.
Czarna Wieża jest tylko o metr niższa i została zbudowana ze skały, na której stoi Hazmburk czyli bazaltu. W swoich najlepszych latach zamek miał 150 metrów długości i 30 szerokości.
Polecamy spacer na górę, szczególnie, gdy jest dobra pogoda tak jak u nas. Pod zamkiem jest spory parking.
Wstęp na zamek jest płatny:
- 1 osoba dorosła – 140 koron
- dzieci do 5 lat – bezpłatnie
Stąd bardzo blisko jest do Trebivlic, gdzie znajduje się jedna z piękniejszych winnic i Domów Wina na Litomierzyckim Szlaki Winiarskim.
Zamek Libochovice
Kolejnego dnia wybraliśmy się do zamku Libochovice, który naszym zdaniem jest jednym z piękniejszych, a już na pewno najpiękniej położonych zamków Kraju Usteckiego.
To przykład renesansowego folwarku z zamkową częścią mieszkalną. Pod koniec XVII wieku wybudował go saski rycerz Günter z Bünau, oczywiście w stylu renesansu saskiego.
Położony jest około 20 km od Litomierzyc. Z uwagi na piękno zarówno części zamkowej i pięknego parku obok, to popularne miejsce na śluby.
Polecamy zwiedzić wnętrza z uwagi na kolekcję cennych flamandzkich gobelinów i rzadkiej porcelany z Chin i Japonii.
Zgromadzone są tu też zbiory zoologiczne i etnograficzne, przywiezione z licznych podróży jednego z ostatnich właścicieli zamku, obieżyświata Josefa Herbersteina.
Wnętrza są ogólnodostępne w okresie turystycznym od kwietnia do października.
Pałac Ploskovice
Jeśli mielibyśmy wybierać najpiękniejszy zamek – pałac jaki odwiedziliśmy w Usteckim Kraju, to zdecydowanie byłyby to Ploskovice. Położone zaledwie 7,5 kilometra od Litomierzyc są ozdobą tego regionu Czech.
Zamek Ploskovice to projekt autorstwa Kiliána Ignáca Dientzenhofera, który w zamierzeniu miał być jednopiętrowym pałacem na planie kwadratu.
Zbudowano go w latach 1720-1730 dla księżnej Anny Marii Toskańskiej, małżonki wojewody toskańskiego Gastona III, ostatniego członka słynnego włoskiego rodu Medyceuszy.
Nie omijajcie tu parku, gdzie można spotykać pawie spacerujące po drzewach.
Park ma osiem hektarów, wodotryski, fontanny i dużo rzadkich roślin. Jego plan pochodzi z początku budowy a obecny wygląd również z połowy XIX wieku.
W XIX wieku zamek stał się letnią rezydencją austriackiego cesarza Ferdynanda, który po abdykacji spędzał tu najcieplejsze miesiące roku. Wtedy dobudowano piętro i nadano mu obecny wygląd.
Gorąco polecamy zwiedzanie wnętrz. Pokoje są pięknie i bogato zdobione. Można w nich podziwiać wystawę wyposażenia wnętrz z drugiej połowy XIX wieku. Najpiękniejsze, naszym zdaniem znajdują się w pokojach cesarzowej.
Autorem wystroju był jeden z najlepszych malarzy i dekoratorów XIX wieku, Josef Navrátil.
Ceny biletów:
- 1 osoba dorosła 180 koron
Zamek Děčín
Decin zostawiliśmy sobie na deser jak wisienkę na torcie w drodze do Tiskych Sten.
Zwiedzając zamek Děčín warto pamiętać, iż był on twierdzą wojskową i siedzibą znaczących rodów szlacheckich. Gościli tu władcy europejscy i artyści, a wśród nich m.in. Fryderyk Chopin, który skomponował tu „děčínski“ walczyk As-dur.
To jeden z najważniejszych zabytków północnych Czech i jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych miasta Decin. Położony jest dostojnie na skale, na brzegu Łaby, która kończy niebawem swój bieg w Czechach i uchodzi do Saksonii.
Litomierzycki Szlak Winiarski
W średniowieczu region Litomierzyc był drugim po Pradze, winiarskim regionem Czech. W okolicy było 400 hektarów winnic. Historia upraw sięga tu prawie tysiąc lat. Pierwszą winnice w 1057 roku założył Spytigniew II dając początek najstarszemu region winiarskiemu w Czechach.
Ciekawostki o Litomierzyckim Szlaku Winiarskim
Dziś zarejestrowanych jest 35 winiarzy i uprawy na powierzchni 322 hektarów. To jednocześnie najmniejszy, czeski subregion winiarski, ale zdecydowanie interesujący i wart poznania. Region podobnie jak większość czeskich winnic słynie z białych win takich jak m.in. Müller Thurgau, Tramin bily czyli Savignan Blanc, Solaris, Ryzlink Rýnský odmiana Riesling, Rulandské modré i Rulandské bile czyli Pinot Blanc.
Litomierzycki Szlak Winiarski to jednocześnie szlak turystyczny i jest stosunkowo młody, ma 9 przystanków i liczy 20 km. Dla fanów wina to nie lada gratka, by poznać lokalną produkcję i historię upraw, a także, niejako przy okazji atrakcje przyrodnicze okolicy i podziwiać piękne krajobrazy.
Szlak biegnie przez Litomierzyce, Žalhostice, Žernoseky i Lovosice. Informacje o nim można znaleźć na przykład w Informacji Turystycznej w Litomierzycach. Na szlaku odwiedziliśmy trzy reprezentatywne winnice, które najlepiej oddają to co produkuje się w tym regionie.
Johann W – Zamecke Viniarstvi Trebivlice
Największa winnica regionu i największy projekt winiarski w ostatnich latach w Czechach. Zamkową winiarnię Třebívlice stworzył Jan Dienstl, czeski przedsiębiorca, miłośnik wina i jeden z najbogatszych Czechów. Dom Wina położony jest w Trebivlicach, około 21 km od Litomierzyc.
Johann W powstał w 1990 roku. W latach 2004-2010 odnowiono 35 hektarów winnic. Pierwsze zbiory odbyły się w Třebívlicach w 2012 roku, a sprzedaż wina wystartowała w 2014 roku.
Żernosecke Viniarstvi
Dom Wina z wyjątkowym klimatem, który nas uwiódł. Podobnie jak wina, jakie tutaj próbowaliśmy. Chyba najbardziej przypadły nam do gustu.
Żernosecke Viniarstvi znajduje się w miejscowości Velke Żernoseky, w zamku, którego piwnice zakładali w XIII wieku cystersi. Piwnice mają poprzez naturalne kanały połączenie z jaskiniami lodowymi oddalonymi kilka kilometrów od zamku. To naturalne chłodzenie, które stabilizuje temperatury o każdej porze roku.
Żernosecke Viniarstvi to druga największa winnica na szlaku, o powierzchni 31 hektarów. Uprawy znajdują się na południowych, południowo-zachodnich i południowo-wschodnich zboczach Czeskiego Średniogórza w dolinie Łaby.
Potucek Viniarstvi – Litomierzyce
To mniejsza i młoda winnica nastawiona na wina ekologiczne.
Winnica o powierzchni około 6 ha położona jest na łagodnym zboczu, na obrzeżach Litomierzyc w kierunku Trnovany. Znajduje się w jednym z najcieplejszych i najbardziej żyznych regionów Czech. Powstała w 2016 roku i obsadzona została nowymi, odpornymi odmianami, dzięki czemu nie wymaga dodatkowych oprysków czyli chemii.
Więcej o tym regionie piszemy w tekście:
- Litomierzycki Szlak Winiarski – najstarsze miejsce uprawy wina w Czechach
Kraj Ustecki – filmowa wersja naszej podróży
Kraj Ustecki – część pierwsza we vlogu