Kościół św. Wawrzyńca w Gubinie – historia i zwiedzanie malowniczych ruin w województwie lubuskim

grafywpodrozy.pl 1 tydzień temu

Zdjęcie: Kościół św. Wawrzyńca w Gubinie

Kościół św. Wawrzyńca w Gubinie, choć znajduje się w formie zabezpieczonych ruin to zdecydowanie, jest to najważniejszy zabytek w Gubinie. To miasto rozdzielone granicą polsko-niemiecką ma wiele do zaoferowania, jednak na nas największe wrażenie zrobiły ruiny kościoła w centrum miasta po polskiej stronie i nie dajcie się zwieść nieprawdziwym informacjom, iż nie można wejść do wnętrza ruin kościoła. Mamy dobrą wiadomość – kościół można zwiedzać. Do tego jest to bezpłatne, wystarczy tylko telefonicznie się umówić. Dodatkowo wejdziemy na wieżę.

Spis treści

Podstawowe informacje
Dojazd i parking
Zwiedzanie kościoła
Historia kościoła
Architektura i gotyckie detale
Zniszczenia podczas II wojny światowej i legenda o ukrytym skarbie
Koncepcje rewitalizacji
Inne interesujące miejsca w okolicy opisane przez nas
Internetowy przewodnik po Polsce

Podstawowe informacje

Gubin (niem. Guben, dolnołuż. Gubin) – miasto położone w województwie lubuskim, na prawym brzegu Nysy Łużyckiej i nad Lubszą. Gubin podzielony jest granicą polsko-niemiecką.
Pierwotna świątynia była romańską, trójnawową bazyliką. W XIV w. została zniszczona przez trzęsienia ziemi i w jej miejscu wzniesiono halowy kościół gotycki z wysoką wieżą.
Prace nad późnogotyckim kościołem trwały długo – do roku 1560 ukończono nawę, ostateczny kształt budowli nadano w latach 1842–1844, przy okazji renowacji wnętrz
Podczas ofensywy radzieckiej w lutym 1945 kościół został poważnie uszkodzony w wyniku ostrzału i pożaru.
W latach 70. XX w. obiekt zabezpieczono jako trwałą ruinę – nie podjęto odbudowy, uznając go za symbol zniszczenia i pamięci historycznej miasta.
Wnętrze ruin udostępnione jest dla turystów. Można też wejść na wieżę kościoła. Zwiedzanie jest bezpłatne.

Dojazd i parking – Kościół św. Wawrzyńca w Gubinie

Gubin położony jest w województwie lubuskim w odległości 58 km od Zielonej Góry (trasa nr 32). jeżeli chodzi o parking o mamy dobrą wiadomość – większość miejskich parkingów w Gubinie jest darmowa. Polecamy duży bezpłatny parking przy samych ruinach kościoła.

Zwiedzanie kościoła

W sieci w wielu miejscach można znaleźć informację, iż wejście do wnętrza ruin jest niemożliwe. Na szczęście to nieprawda. Zwiedzanie kościoła św. Wawrzyńca w Gubinie jest możliwe. Dodatkowo dla turystów udostępniona jest wieża kościoła. Wnętrze ruin podziwiamy też ze specjalnej metalowej platformy zbudowanej we wnętrzu kościoła. Wstęp jest bezpłatny i wielkie brawa dla władz miasta, które wyszły z taką inicjatywą. Na zwiedzanie ruin kościoła należy umówić się telefonicznie (tel. tel. 68 455 82 04)

Historia kościoła

Pierwsze wzmianki o parafii w Gubinie pochodzą z 1253 roku. W roku 1324 kończy się budowa kościoła św. Wawrzyńca w stylu romańskim. Była to trójnawowa bazylika z dwoma wieżami i apsydami, na fundamencie z kamienia i cegły w układzie wendyjskim (zwanym też słowiańskim, na przemian występują dwie warstwy cegieł ułożonych dłuższym bokiem na zewnątrz ii jedna warstwa ułożona krótszym bokiem na zewnątrz). Niestety w wieku XIII świątynia w wyniku trzęsienie ziemi została zniszczona.

W następnych latach rozpoczęła się budowa nowego kościoła i jest to prawdziwa niekończąca się historia. Budowa trwała blisko trzy wieki — z powodu wojen husyckich proces nabrał tempa dopiero w XVI wieku. Do 1508 ukończono prezbiterium, w latach 1519–1560 dobudowano nawę i wieżę zachodnią o wysokości około 53 metrów. Był to jeden z największych kościołów Dolnych Łużyc. Wnętrze kilkakrotnie modernizowano: w latach 1594 i 1706, a następnie 1842–1844. Przebudowano portal i zmieniono okna w kaplicach, utrzymując podstawowe gotyckie proporcje.

Architektura i gotyckie detale

Kościół posiadał halową konstrukcję trójnawową z prezbiterium i ambitem otoczonym kaplicami między przyporami. Wieża zachodnia była siedmiokondygnacyjna, ozdobiona blendami i zakończona attyką oraz ośmioboczną latarnią z kopulastym hełmem. Wnętrze kryte było sklepieniami sieciowymi (głównie gwiaździstym) z bogatymi żeberkami, w kaplicach pojawiały się sklepienia kryształowe. Niektóre przęsła w wieży zawierały sklepienia krzyżowo‑żebrowe. Ściany zewnętrzne były dwupoziomowe: na dole kaplice z portalami, wyżej duże okna między przyporami. Na filarach i głowicach znajdują się ceramiczne maski – detal architektoniczny zachowany do dziś.

Zniszczenia podczas II wojny światowej i legenda o ukrytym skarbie

W lutym 1945, podczas radzieckiej ofensywy Vistula–Oder, kościół został niemal całkowicie zniszczony. Ocenia się, iż aż 90 % cennego zabytku zostało zrujnowane. W miarę dobrym stanie przetrwała tylko wieża i mury kościoła. Po wojnie, wobec ogromnych potrzeb odbudowy Warszawy i innych miast, kościół w Gubinie nie został odbudowany. Prace zabezpieczające przeprowadzono dopiero w latach 70. XX wieku. Mieszkańcy opowiadają skarbie ukrytym w kryptach przez uciekających mieszkańców w roku 1945. Miały to być kosztowności liturgiczne i pieniądze. W ruinach kościoła przeprowadzono wiele prac wykopaliskowych, ale archeolodzy nie natrafili na żadne skarby.

Koncepcje rewitalizacji

W 2005 r. powstała Fundacja „Fara Gubińska – Centrum Spotkań Polsko‑Niemieckich” we współpracy z niemieckim stowarzyszeniem. W roku 2007 wieża otrzymała nowy hełm oraz zabezpieczono koronę murów. W latach 2011–2012 zamontowano betonowe stropy, metalowe schody i nowe okna. Od roku 2021 cały czas realizowane są prace archeologiczne. Warto wspomnieć o wielu studenckich projektach architektonicznych, które przewidywały adopcję ruin na cele kulturalne (biblioteka, sala koncertowa, kawiarnia, miejska galeria sztuki). Poniżej wizualizacja projektu Martyny Jaworskiej. Pomysł biblioteki działającej w kościele bardzo nam się podoba.

Inne interesujące miejsca w okolicy opisane przez nas

Interaktywny przewodnik po Polsce

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To ponad 400 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.

Idź do oryginalnego materiału