O budowlach tych słyszałem już dawno! Podczas wakacyjnego wyjazdu na Dolny Śląsk, Kościół Pokoju w Jaworze, obok drugiej świątyni w Świdnicy od razu znalazły się na naszej liście! Po odwiedzeniu tych miejsc z czystym sercem polecam i Wam wizytę, bo robią one ogromne wrażenie!
Lokalizacja i dojazd
Kościół Pokoju w Jaworze znajduje się na terenie Parku Pokoju. Jego adekwatny adres to Park Pokoju 2, a od jaworskiego Rynku oddalony jest on o około 650 metrów spacerem. Sam Jawor natomiast oddalony jest od Legnicy o około 26 kilometrów, a od stolicy województwa dolnośląskiego – Wrocławia dzieli go około 70 kilometrów.
W okolicy kościoła znajduje się parking (ul. 1 Maja) oraz miejsca parkingowe przy niektórych ulicach w okolicy. Nam udało się zostawić samochód przy Placu Wolności.Autokary mogą skorzystać z zatoczki przy ul. Wyszyńskiego.
Godziny otwarcia i ceny biletów
Kościół Pokoju w Jaworze otwarty dla zwiedzających jest przez cały rok. Od 1 kwietnia do 31 października dostępny jest on od poniedziałku do soboty w godzinach 10.00 – 17.00, a w niedziele i święta kościelne od 12.00 do 17.00. Od 1 listopada do 31 marca zwiedzanie możliwe jest dla grup liczących minimum 6 osób i wymaga zgłoszenia minimalnie jeden dzień przed planowaną wizytę.
Kościół Pokoju w Jaworze i jego historia
Ewangelicy w tym regionie pojawili się dosyć szybko, a pierwszym ewangelickim kaznodzieją był Samuel Frenzel. Swoje kazania głosił on już od 1525 roku (wtedy jeszcze za zgodą proboszcza, w kościele św. Marcina). Stosunki katolicko ewangelickie pogorszyły się z racji sporów o urząd proboszcza. Do 1580 roku biskupi wrocławscy uważali się za zwierzchników pastorów, ale odbywający się Synod Diecezji zadecydował, iż katolicy i ewangelicy nie mogą mieć jednego kościoła.
Wojna trzydziestoletnia mocno wpłynęła na sytuację ewangelików oraz rozwój miasta i regionu. Jawor za popieracie ewangelików przeżywał różnego rodzaju represje. Na przestrzeni lat losy wiernych w Jaworze przechylały się raz na jedną, raz na drugą stronę. Wojna trzydziestoletnią zakończona została zawartym w 1648 roku pokojem.
Cztery lata później delegacja ewangelików z Jawora uzyskała zgodę cesarza na wybudowanie kościoła, ale pod określonymi warunkami. Miał on stać poza murami miasta, być zbudowany z nietrwałych materiałów (słomy, gliny, drewna, piasku) i nie przypominać świątyni (w tym nie posiadać wieży). Ważnym aspektem był też fakt źródła finansowania budowy świątyni, która miała powstać tylko i wyłącznie za pieniądze ewangelików.
Budowa rozpoczęta została w kwietniu 1654 roku, a w grudniu 1655 roku ksiądz Christian Hoppe poświęcił ukończoną świątynię. W późniejszych katach Kościół Pokoju w Jaworze doposażony został w chrzcielnicę i ołtarz Martina Schneidera.
Na przestrzeni lat Kościół Pokoju w Jaworze przeżywał wraz z całą społecznością ewangelicką lepsze i gorsze chwile. Ostatnimi księżmi z czasów II Wojny Światowej byli Martin Roye (proboszcz do 1945 roku) i ksiądz Menzel. Po II wojnie sytuacja zmieniła się, tak jak zmienił się obraz demograficzny całego regionu. W latach 50, liczyła ona ona około 1500 wiernych, których liczba stopniowo się zmniejszała. Sam Kościół Pokoju w Jaworze na przestrzeni lat był przedmiotem wielu włamań, a władza komunistyczna odbierała ewangelikom fragmenty tego, co do nich kiedyś należało.
W 1984 roku parafia znika ze spisu parafii i filiałów Kościoła Ewangelickiego, a już cztery lata później następuje próba jej reaktywacji. W 1991 roku zostaje ona reaktywowana. Przeprowadzane są prace rekonstrukcyjne, które realizowane są ponad 10 lat. W 2001 roku Kościół Pokoju w Świdnicy został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO!
Zwiedzanie
Zwiedzanie świątyni trwa około 20-40 minut, ale zdarzają się zainteresowani turyści, którzy spędzają w niej choćby kilka godzin. Podczas zwiedzania możemy odsłuchać nagrania, które opowiada historię kościoła. Dostępne jest ono w języku polskim, niemieckiem, angielskim, holenderskim, portugalskim, włoskim, rosyjskim, szwedzkim, francuskim, japońskim oraz hiszpańskim. Dla grup, w cenie biletu przysługuje również usługa przewodnicka.
Oglądając wnętrza kościoła koniecznie zwróćcie uwagę na ambonę z II połowy XVII wieku, stworzoną przez legnickiego rzeźbiarza Matthausa Knotte i chrzcielnicę z 1656 roku. Tylko kilka lat młodsze były kościelne organy. Na przestrzeni lat zużyły się one jednak. w 1855 zostały zastąpione nowymi. Zwiedzając Kościół Pokoju w Jaworze, koniecznie przypatrzcie się ołtarzowi głównemu. Ma on ponad 9 metrów wysokości i pochodzi z 1672 roku. Jest dziełem rzeźbiarza Michała Schteudnera. Warto zajrzeć także do kaplicy chrztów z pochodzącym z 1715 roku ołtarzem.
Jeżeli interesują Was wydarzenia, które w kościele są organizowane to zajrzyjcie na ich stronę przed wizytą.
UNESCO
Kościół Pokoju w Jaworze od 2001 roku wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jako powód podane są niepowtarzalne świadectwo wiary, wspólnoty religijnej oraz rozwiązań architektonicznych.
Pełne uzasadnienie wpisu brzmi tak:
„W wyniku nakazów narzuconych przez ówcześnie panującą na tych obszarach austriacką monarchię Habsburgów, stawianie Kościołów Pokoju wymagało od budowniczych zastosowania pionierskich, kompleksowych rozwiązań konstrukcyjnych i architektonicznych, nigdy wcześniej nie praktykowanych, zwłaszcza na płaszczyźnie architektury drewnianej. Na ich zadziwiającą wyjątkowość składa się również fakt, iż pomimo powszechnego sceptycyzmu wobec trwałości i solidności wzniesionych obiektów, przetrwały one do dnia dzisiejszego. Kościoły Pokoju noszą wyjątkowe świadectwo rozwoju szczególnego rodzaju siły politycznej w dobie siedemnastowiecznej Europy, nasyconej ogromną duchową mocą i zaangażowaniem. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy to największe w Europie obiekty sakralne zbudowane w konstrukcji szkieletowo-reglowej. Obydwa protestanckie kościoły zostały wzniesione w połowie XVII wieku, po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, która spustoszyła wielkie obszary Europy. Podpisując traktat pokojowy w Westfalii w 1648 r. monarcha austriacki zezwolił protestantom z Dolnego Śląska wznieść trzy “kościoły pokoju”. Miały upamiętnić zakończenie wyniszczającej wojny i koniec konfliktu religijnego.”
Inne Kościoły Pokoju
Jednym z efektów zawarcia pokoju westfalskiego w II połowie XVII wieku, była możliwość wybudowania kościołów ewangelickich dana przez cesarza Ferdynanda III Habsburga. Oprócz kościoła w Jaworze powstały wtedy także świątynie w Świdnicy i Głogowie. Do dzisiejszych czasów kościół w Głogowie nie przetrwał. Możemy odwiedzić świątynię w Świdnicy, która udostępniona jest także do zwiedzania. W ramach kolejnego rozejmu, oprócz trzech „Kościołów Pokoju” powstało także sześć „Kościołów Łaski”
Warto odwiedzić?
Kościół Pokoju w Jaworze zrobił na mnie duże wrażenie, podobnie zresztą jak i Kościół Pokoju w Świdnicy. Patrząc na kontekst historyczny i wiek tej budowli, jestem przez cały czas pod wrażeniem jej majestatycznej formy i niezwykłego wnętrza. o ile będziecie w okolicy to jest to punkt obowiązkowy na trasie Waszej wycieczki.
