Izba Apelacyjna Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) w Hadze uchyliła nakazy aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu i byłego ministra obrony Joawa Galanta, wydane przez niższą izbę Trybunału w listopadzie 2024 roku. Decyzja ta ma istotne konsekwencje dla Izraela i jego relacji z międzynarodową społecznością.
Tło sprawy
W 2024 roku Izba Przygotowawcza MTK uznała, iż istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, iż Netanjahu i Galant „celowo i świadomie pozbawiali ludność Strefy Gazy środków niezbędnych do przetrwania, w tym żywności, wody, leków i materiałów medycznych, a także paliwa i energii elektrycznej”. Zobacz również wyrok niższej izby Trybunału, który obejmował também nakaz aresztowania dowódcy Hamasu Mohammeda Deifa, oskarżonego o zbrodnie wojenne w związku z atakiem tej palestyńskiej organizacji terrorystycznej na Izrael 7 października 2023 roku.
Decyzja Izby Apelacyjnej
Izba Apelacyjna MTK uznała, iż należy w pełni rozpatrzyć zastrzeżenia Izraela dotyczące jurysdykcji Trybunału. Izba Przygotowawcza uznała wcześniej, iż nakazy aresztowania Netanjahu i Galanta nabierają mocy, mimo iż sprawa wniosków strony izraelskiej dotyczących jurysdykcji nie została w pełni rozpatrzona, ponieważ kwestia ta może zostać rozstrzygnięta później. Izba Apelacyjna zdecydowała jednak, iż pozostawienie wniosków izraelskich do późniejszego rozpatrzenia było niezgodne z prawem.
Konsekwencje dla Izraela
W praktyce oznacza to, iż sprawa Izraela pozostaje „zamrożona” do czasu, kiedy MTK zakończy kolejne przesłuchania stron, co może potrwać kilka miesięcy lub dłużej. Dziennik „Jerusalem Post” przypomina, iż wyrok MTK z listopada 2024 roku był postrzegany w Izraelu jako kolosalna porażka sądowa państwa o niezwykle poważnych implikacjach dyplomatycznych, politycznych, a choćby gospodarczych.
Statut Rzymski i jurysdykcja Trybunału
Izrael nie uznaje MTK i, podobnie jak m.in. USA czy Rosja, nie ratyfikował Statutu Rzymskiego, który jest podstawą prawną Trybunału. Stroną traktatu jest natomiast Palestyna, a niższa izba Trybunału uznała, iż może badać domniemane zbrodnie dokonane na palestyńskich terytoriach, w tym na ziemiach okupowanych przez Izrael.
Inne przypadki
Działający od 2002 roku MTK jest powołany do sądzenia osób fizycznych oskarżanych o najcięższe przestępstwa. Nakazem aresztowania MTK objęty jest m.in. oskarżany o popełnianie zbrodni wojennych na Ukrainie przywódca Rosji Władimir Putin. Netanjahu był pierwszym liderem państwa demokratycznego, objętym nakazem aresztowania Trybunału.
Śmierć Mohammeda Deifa
Zbrojne skrzydło palestyńskiego Hamasu, Brygady Al-Kasama, potwierdziło w styczniu śmierć swojego przywódcy Mohammeda Deifa; Izraelskie Siły Obronne poinformowały, iż zlikwidowały Deifa już w lipcu 2024 roku.
Warto podkreślić, iż Międzynarodowy Trybunał Karny jest organem niezależnym i bezstronnym, który ma za zadanie ścigać osoby odpowiedzialne za najcięższe przestępstwa. Decyzje Trybunału są wiążące i obowiązujące dla wszystkich państw, które ratyfikowały Statut Rzymski.
