Kobiety rywalizujące wewnątrzpłciowo radzą innym kobietom, aby ścinały więcej włosów. Pozornie beztroskie badanie dotyczące porad kobiet w zakresie fryzur ma zaskakująco mroczne implikacje psychologiczne.
20 październik 2023
Według nowych badań, wysoce konkurencyjne kobiety częściej polecają innym kobietom krótsze fryzury, potencjalnie w celu zmniejszenia atrakcyjności fizycznej swoich romantycznych rywalek. Zjawisko to występuje choćby wśród kobiet, które nie znają się nawzajem, co sugeruje wrodzoną tendencję niektórych kobiet do sabotowania potencjalnych rywalek, choćby bez występowania bezpośredniego zagrożenia.
Nowe odkrycia, opublikowane w czasopiśmie Personality and Individual Differences, zapewniają unikalny wgląd w niedostatecznie zbadany aspekt rywalizacji wewnątrzpłciowej, która odnosi się do rywalizacji między przedstawicielami tej samej płci. Rywalizacja wewnątrzpłciowa była przedmiotem zainteresowania psychologii, szczególnie w zrozumieniu, w jaki sposób jednostki walczą o status społeczny, dostęp do zasobów i pożądanych partnerów.
„Wewnątrzpłciowa rywalizacja między kobietami jest często ukryta i dotyczy wyglądu rywalek. W tym badaniu badamy porady dotyczące wyglądu jako wektor kobiecej rywalizacji wewnątrzpłciowej. W dwóch badaniach (N = 192, N = 258) kobiety wskazywały, ile włosów poleciłyby swoim hipotetycznym klientkom do obcięcia w ich hipotetycznym salonie. Klientki różnili się pod względem atrakcyjności twarzy (przedstawionej obrazowo), stanu włosów i ilości włosów, które chciałyby obciąć. Uczestniczki podawały również miary własnej wartości partnerskiej i konkurencyjności wewnątrzpłciowej. W obu badaniach konkurencyjność wewnątrzpłciowa uczestniczek pozytywnie wpływała na to, ile włosów zalecały klientkom do obcięcia, zwłaszcza gdy włosy były w dobrym stanie, choć klientki zgłaszały chęć obcięcia jak najmniejszej ilości włosów – okoliczności, w których obcięcie zbyt dużej ilości włosów najprawdopodobniej wskazuje na sabotaż. Biorąc pod uwagę dane z obu grup, kobiety miały tendencję do zalecania obcięcia jak największej ilości włosów klientkom, które postrzegały jako równie atrakcyjnie jak one same. Dane te sugerują, iż podobnie jak spółkowanie, konkurencja wewnątrzpłciowa może być selektywna w odniesieniu do wartości partnera. Pokazują również, iż motywy rywalizacji mogą wpływać na interakcje między kobietami i mężczyznami choćby w scenariuszach, w których nie występują potencjalni partnerzy, i są nominalnie niezwiązane z ochroną partnera lub rywalizacją godową.” – Źródło: Personality and Individual Differences, 216, 1–13; Off with her hair: Intrasexually competitive women advise other women to cut off more hair.
Wcześniejsze badania dotyczyły różnych aspektów rywalizacji wewnątrzpłciowej wśród kobiet, w tym bezpośrednich form rywalizacji, takich jak agresja słowna, wykluczenie społeczne i zachowania niszczące reputację. W swoim nowym badaniu naukowcy starali się zbadać, czy wewnątrzpłciowa rywalizacja wśród kobiet może przejawiać się w kontekście porad dotyczących wyglądu udzielanych hipotetycznym klientom salonu.
[Konkurencja wewnątrzpłciowa odnosi się do rywalizacji między osobnikami tej samej płci, często o dostęp do partnerów. Zjawisko to, obserwowane u różnych gatunków, w tym u ludzi, jest kamieniem węgielnym darwinowskiej teorii doboru płciowego. Mówiąc prościej, jest to rywalizacja między osobnikami jednej płci, zwykle o zasoby, które uczyniłyby je bardziej atrakcyjnymi dla płci przeciwnej.
Konkurencja wewnątrzpłciowa u ludzi
U ludzi konkurencja ta przejawia się w różnych formach i nie ogranicza się do fizycznych konfrontacji lub pokazów siły, co często obserwuje się w królestwie zwierząt. W zawiłościach ludzkiego społeczeństwa rywalizacja wewnątrzpłciowa obejmuje szereg zachowań, takich jak manipulacja społeczna, pokazywanie bogactwa lub statusu, a choćby altruizm.]
“To, co wydaje się być lekkomyślnym tematem do badania, czyli fryzjerzy obcinający zbyt dużo włosów, jest w rzeczywistości dość poważnym zagadnieniem” – powiedziała autorka badania Danielle Sulikowski, starszy wykładowca na Uniwersytecie Charlesa Sturta i prezes Australijskiego Towarzystwa Zachowań Ludzkich i Ewolucji.
“Scenariusz z fryzjerem jest tylko narzędziem do zadawania pytań o to, jak kobiety sabotują się nawzajem w subtelny, ledwo wykrywalny sposób. Kobieca agresja zwykle nie objawia się przemocą fizyczną, ani choćby groźbami jej użycia. Często nie przybiera również innych form, które łatwo rozpoznajemy jako agresję (słowne krzyki, przekleństwa, jawne okazywanie gniewu)”.
“Agresja kobiet przybiera raczej formę niszczenia reputacji. W okresie dojrzewania wiąże się to z oszczerczymi plotkami, które mogą być społecznie niszczące dla ofiar. W wieku dorosłym może to obejmować złośliwe oskarżenia w miejscu pracy i kłamstwa wypowiadane w grupach przyjaźni, które, jeżeli zostaną potraktowane poważnie, mogą zniszczyć reputację, źródła utrzymania, małżeństwa i związki. Wiemy już o tym bardzo dobrze”.
“To, o czym tak naprawdę kilka wiemy, to inne rzeczy (poza rozpowszechnianiem kłamstw i plotek), które kobiety robią, aby atakować siebie nawzajem (a także mężczyzn, choć nie było to przedmiotem obecnych badań). To, co interesuje mnie jako badaczkę w tej kwestii, to poszerzenie naszego zrozumienia (wielu!) sposobów, poprzez które przejawia się kobieca agresja” – wyjaśniła Danielle Sulikowski.
“Ten projekt miał na celu ustalenie sabotażu wyglądu jako narzędzia kobiecej agresji. Nie jesteśmy pierwszymi badaczami, którzy sugerują, iż kobiety wykorzystują porady dotyczące wyglądu jako formę sabotażu, ale jest to jedna z pierwszych (jeśli nie pierwsza) ilościowa demonstracja tego, co faktycznie dzieje się w laboratorium”.
Naukowcy przeprowadzili dwa oddzielne badania, które objęły 450 kobiet (w wieku 17-67 lat), które zostały zrekrutowane z puli uczestników studiów licencjackich i ogółu społeczeństwa. Uczestniczkom przedstawiono hipotetyczne klientki salonu fryzjerskiego, z których każda miała zdjęcie portretowe o różnym stopniu atrakcyjności, zbliżenie na włosy (opisane jako w dobrym lub złym stanie) oraz preferencje klientki dotyczące obcięcia “jak najmniej” lub “jak najwięcej” włosów. Uczestniczki zostały poproszone o zarekomendowanie ilości włosów do obcięcia dla każdej klientki.
Naukowcy odkryli, iż kobiety, które zgłosiły wyższy poziom rywalizacji wewnątrzseksualnej, częściej zalecały klientkom obcięcie większej ilości włosów, gdy włosy były w dobrym stanie, a klientki wyrażały preferencje dotyczące minimalnego strzyżenia. Powodem tego zalecenia może być subtelne manipulowanie wyglądem rywalek. Doradzając krótsze fryzury, kobiety te mogły potencjalnie zmniejszyć atrakcyjność fizyczną innych kobiet.
Innym intrygującym odkryciem jest to, iż kobiety doradzały klientkom o podobnej atrakcyjności jak one same, aby obcinały jak najwięcej włosów. W tym scenariuszu uczestniczki skutecznie celowały w kobiety, które postrzegały jako będące na tym samym poziomie atrakcyjności co one same. Sugeruje to formę zachowania konkurencyjnego znaną jako konkurencja horyzontalna, która występuje, gdy jednostki konkurują z innymi o podobnych atrybutach lub cechach.
Wybór skupienia się na kobietach o podobnej atrakcyjności może mieć charakter strategiczny. Wysoce atrakcyjne osobniki mogą nie stanowić znaczącego zagrożenia dla innych, ponieważ prawdopodobnie mają już dostęp do wysokiej jakości partnerów. Z drugiej strony, celowanie w mniej atrakcyjne osoby może nie przynieść pożądanych rezultatów, ponieważ ich wygląd fizyczny może nie być łatwo spaprany przez zmiany fryzury.
“Czy to nie jest niefrasobliwe i zabawne! W tym badaniu zaobserwowaliśmy, iż gdy włosy klientki były zdrowe, a klientka wskazywała, iż chce, aby były długie, kobiety, które miały wyższą konkurencyjność wewnątrzpłciową (konkurencyjność wewnątrzpłciowa to tendencja do postrzegania innych kobiet jako zagrożenia konkurencyjnego), doradzały swoim [hipotetycznym] klientkom obcięcie większej ilości włosów” – powiedziała Sulikowski w rozmowie z PsyPost.
“Sposób, w jaki przygotowaliśmy scenariusz w tym badaniu, był taki, iż “fryzjer” i “klientka” nie znali się i nie było między nimi żadnej domniemanej konkurencji (żadnej sugestii, iż kiedykolwiek konkurowałyby ze sobą o mężczyzn, pracę lub cokolwiek innego). Implikacje tego są znaczące. Sugeruje to, iż przynajmniej niektóre kobiety angażują się w sabotowanie innych kobiet jako niemal domyślną reakcję – przy całkowitym braku jakiegokolwiek możliwego do zidentyfikowania powodu, aby to robić”.
“To zrozumiałe i oczekiwane, iż kobiety angażują się w pewnego rodzaju sabotaż, jeżeli inna kobieta stanowi bezpośrednie zagrożenie – na przykład, jeżeli flirtuje z twoim mężczyzną. Ale sugestia, iż przynajmniej niektóre kobiety mogą angażować się w sabotaż innych kobiet jako ustawienie domyślne, gdy tylko nadarzy się okazja, jest nowym wnioskiem z obecnego badania”.
Chociaż badanie to oferuje cenny wgląd w wewnątrzpłciową rywalizację kobiet poprzez porady dotyczące wyglądu, ważne jest, aby zwrócić uwagę na pewne ograniczenia. W badaniu wykorzystano hipotetyczny scenariusz salonu, który może nie w pełni odzwierciedlać rzeczywiste interakcje. Przyszłe badania powinny mieć na celu zbadanie tego zjawiska w rzeczywistych warunkach salonowych lub w innych kontekstach, w których kobiety mogą konkurować pośrednio.
Dodatkowo, badanie koncentrowało się na poradach dotyczących wyglądu w określonym kontekście. Aby uzyskać głębsze zrozumienie kobiecej rywalizacji wewnątrzpłciowej, badacze powinni rozszerzyć swoje badania na inne aspekty interakcji między kobietami. Mogłoby to obejmować badanie rywalizacji w przyjaźniach, dynamice w miejscu pracy lub innych sytuacjach społecznych, w których można wpływać na wyniki prokreacyjne.
“To badanie tak naprawdę pokazuje, iż sabotaż wyglądu występuje między kobietami i jest powiązany z rywalizacją wewnątrzpłciową” – powiedziała Sulikowski. “Poza tym nie wiemy wiele więcej. Nie znamy pełnego zakresu okoliczności, w których to się dzieje. Nie wiemy, czy jest to domyślna reakcja wszystkich kobiet, czy tylko niektórych“.
“Nie wiemy, jakie okoliczności mogłyby nasilić ten rodzaj sabotażu, ani czy istnieją okoliczności, w których nie miałby on miejsca. Czy kobiety sabotowałyby własnych przyjaciół bardziej lub mniej niż obcych? Albo własne siostry? Kobiety często mają również “wrogów” (czyli przyjaciół, których tak naprawdę nie lubisz, więc tak naprawdę są twoimi wrogami) – to naprawdę interesujące zjawisko do zbadania z perspektywy subtelnej kobiecej agresji”.
“Obserwuj tę przestrzeń” – dodał Sulikowski. “Istnieje wiele rodzajów sabotażu poza sabotażem wyglądu, a my (zespół badawczy) dopiero zaczynamy”.
Źródło: A seemingly light-hearted study on women’s haircut advice has surprisingly dark psychological implications
Zobacz na: Czym jest pasywna agresja?
Zapytaliśmy terapeutę, dlaczego podczas załamania psychicznego tak bardzo chce się ściąć włosy.
Historia pokazuje, iż kobiety u władzy są bardziej skłonne do prowadzenia wojen niż mężczyźni
Różnice między płciami w preferencjach dotyczących łączenia się w pary: hipotezy ewolucyjne przetestowane w 37 kulturach – David M. Buss
Kłótnie o torebki i łzy w toalecie. Kiedy ta producentka założyła firmę telewizyjną przeznaczoną wyłącznie dla kobiet, myślała, iż pożegnała się z konfliktami…
Mężczyźni wychowywani na wybrakowane kobiety – Rian Stone
