Sprzęty kuchenne z okresu PRL-u były głównie produkcji polskiej. Gospodynie domowe były dumnymi posiadaczkami prodiży, mikserów Predom czy kuchenek „Ewa” marki Wrozamet. Mięso mielono niezniszczalną ręczną maszynką, a do robienia łakoci używano patelni o osobliwym kształcie. Zobaczcie, w co wyposażone były kuchnie sprzed dziesiątek lat.
Poniżej przedstawione gadżety spełniały tak naprawdę wiele różnych funkcji. Grzałki służącej do gotowania wody na kawę czy herbatę używano do przyrządzania jajek, a w elektrycznym młynku do mielenia kawy rozdrabniano cukier na cukier puder, kruszono orzechy czy mieszano przyprawy. Natomiast dzięki specjalnej nakładce do manualnej maszynki do mielenia mięsa można było „ukręcić” popularne niegdyś kruche ciasteczka.
Sprzęty kuchenne okresu PRL-u. Niezniszczalne i ponadczasowe
W prodiżu pieczono i ciasta, i mięsa, a zaradniejsze gospodynie potrafiły ukręcić masło używając… pralki Frani. Często używanym urządzeniem w kuchni był też syfon na naboje, za pomocą którego przygotowywano wodę sodową lub bitą śmietanę. Herbatę czy kawę podawano w kultowych szklankach z „koszyczkiem”, zastosowanie znajdowały także szklanki po musztardzie, zwane „musztardówkami”.
1. Sokowirówka Predom
W niektórych domach wykorzystywana do dzisiaj sokowirówka wyprodukowana przez przedsiębiorstwo Predom to sztandarowy gadżet kuchenny okresu PRL-u. Niestraszne jej były twarde warzywa i owoce, a w przeciwieństwie do dzisiejszych tego typu maszyn – była dosłownie niezniszczalna.
Sokowirówka PREDOM – Pyszności; Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
2. Elektryczna maszynka kuchenna JAGA
Powiew nowoczesności i luksusu. Jaga służyła głównie do mielenia mięsa. W większości domów standardem było korzystanie z maszynki manualnej, natomiast w stołówkach, rzeźniach i firmach produkcyjnych już w latach 80. korzystano z takich właśnie sprzętów.
Sprzęty kuchenne PRL, JAGA – Pysznoścj; Fot. CLI, CC BY-SA 4.0 (Wikimedia Commons)
3. Prodiż
Prodiż to kolejne flagowe urządzenie kuchenne okresu PRL-u. Składał się z metalowego naczynia oraz z pokrywy wyposażonej w wizjer. Zasilany i ogrzewany był prądem lub rzadziej gazem i służył do pieczenia ciasta i mięsa. W Polsce prodiże popularne były przed rozpowszechnieniem się piekarników elektrycznych.
Sprzęty kuchenne PRL, prodiż elektryczny PPG-92 – Pyszności; Fot. Wikimądrala, CC BY-SA 4.0 (Wikimedia Commons)
4. Elektryczny udarowy młynek do kawy
Elektryczny młynek do kawy zrewolucjonizował polskie kuchnie – napędzane elektrycznie ostrza wyeliminowały tradycyjne młynki z ręczną korbką.
5. Syfon na „naboje” tzw. autosyfon
Autosyfon był metalową butlą przeznaczoną do samodzielnego sporządzania wody sodowej. Używano do tego zwykłej wody pitnej i niewielkich wymiennych nabojów napełnionych sprężonym dwutlenkiem węgla. Ze względu na to, iż w autosyfonie zachodził proces saturacji (nasycania wody gazem), nazywano go miniaturowym saturatorem.
Sprzęty kuchenne PRL, autosyfon – Pyszności; Fot. arekm135 – Praca własna, CC BY-SA 3.0
6. Kuchenka gazowa EWA
Produkowane przez wrocławskie zakłady Wrozamet kuchenki EWA były prawdopodobnie jednymi z najpopularniejszych domowych sprzętów do gotowania na gazie. W latach 70. i 80. była symbolem nowoczesnej kuchni.
Kuchenka gazowa EWA – Pyszności; Fot. commons.wikimedia/Roman 92; CC BY-SA 3.0
7. Lodówka POLAR
Niezniszczalny symbol kuchni PRL- u. Nabycie lodówki Polar wiązało się z niemałym wydatkiem. Jak wskazują dane GUS z 1973 r., ta kosztowała wówczas ok 6 tys. zł, podczas gdy np. cena pralki Frani wynosiła zaledwie 1620 zł.
Lodówka „Polar 160” – Pyszności; Fot. Narodowe ArchiwumCyfrowe
8. Maszynka do mielenia mięsa i nie tylko
W wielu domach używana do dzisiaj. Żartuje się, iż jedynym elementem, który może ulec zniszczeniu podczas korzystania z takiej maszynki to stół, do którego jest umocowana. W kuchni domowej maszynki do mięsa używano do mielenia również innych produktów: twarogu (np. na serniki), maku (np. na makowce), gotowanych warzyw itd. Do tej pory służy – po zastosowaniu odpowiednich nakładek – do formowania kruchych ciastek.
Kruche ciastka „kręcone” przez maszynkę do mięsa – Pyszności; Fot. Emmanuel BRUNNER, Manu25, CC BY 3.0 (Wikimedia Commons)
9. Grzałka do wody
Grzałka elektryczna w latach 70. i 80. XX wieku była bardzo popularnym przedmiotem. Używano jej do podgrzewania wody na herbatę lub kawę. Należało zanurzyć ją np. w kubku z wodą i czekać aż ciecz zagotuje się.
Kuchnia węglowa i sprzęty kuchenne zawieszone na hakach. Na kuchni widoczny aluminiowy czajnik z wetkniętą do wody grzałką nurkową – Pyszności; Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
10. Musztardówki
Musztardówka był niczym innym jak szklanką po musztardzie. Choć były to naczynia odlewane z grubego szkła niskiej jakości (używane do gorących napojów bardzo łatwo pękały na skutek naprężeń wewnętrznych), to ze względu na ogólną dostępność stosowane były dość powszechnie, szczególnie w warunkach tymczasowych – w domach studenckich, hotelach robotniczych itp.
Szklanka „musztardówka” – Pyszności; Fot. Mohylek, CC BY-SA 3.0 (Wikimedia Commons)
11. Kanka na mleko
Kanka zwana również bańką to szczelnie zamykane naczynie służące do przechowywania schłodzonego mleka. Kanki wykorzystywano głównie do przewozu mleka do mleczarni. Produkowane były ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej.
12. Patelnia do ciastek „orzeszków”
Taką patelnię ogrzewano na płycie od pieca kaflowego, ale była przeznaczona przede wszystkim do kuchenek na gazie. Była wykonana ze specjalnego stopu, który gwałtownie się nagrzewał i długo trzymał ciepło. Dzisiaj również używamy patelni do „orzeszków”, jednakże w większości są one na prąd.
Patelnia do ciastek „orzeszków” – Pyszności
Zobacz nasz przepis na kultowe ciastka orzeszki z kremem orzechowym:
