Kanadyjscy lekarze ostrzegają przed szkorbutem

Stan wywołany poważnym niedoborem witaminy C jest powiązany z brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, czytamy w raporcie

Szkorbut to choroba, która prawdopodobnie przywołuje obrazy chorych żeglarzy sprzed setek lat, ale lekarze w Kanadzie ostrzegają, aby zwracać uwagę na tę chorobę teraz, w wyniku rosnącego braku bezpieczeństwa żywnościowego.

Raport opublikowany w poniedziałek w Canadian Medical Association Journal (CMAJ) szczegółowo opisuje przypadek 65-letniej kobiety, u której w zeszłym roku w szpitalu w Toronto zdiagnozowano szkorbut.

Autorzy twierdzą, iż przypadek ten wskazuje na potrzebę rozważenia przez lekarzy możliwości wystąpienia szkorbutu, szczególnie wśród pacjentów z wyższym ryzykiem niedoborów składników odżywczych, w tym osób o niskim statusie społeczno-ekonomicznym i odizolowanych osób starszych.

„To nie jest pierwszy przypadek szkorbutu, który widziałam w mojej dotychczasowej karierze” – powiedziała dr Sally Engelhart, główna autorka badania i specjalistka chorób wewnętrznych w Mount Sinai Hospital w Toronto.

Szkorbut wynika z poważnego niedoboru witaminy C. Naturalne źródła witaminy C – znanej również jako kwas askorbinowy – obejmują owoce cytrusowe, takie jak pomarańcze i cytryny, oraz warzywa, takie jak brokuły i szpinak.

Raport CMAJ łączy szkorbut z brakiem bezpieczeństwa żywnościowego – gdy niskie dochody zmuszają kogoś do pomijania posiłków lub zmniejszania wartości odżywczej spożywanej żywności. Chociaż nie ma jasnych statystyk, które pokazują, czy częstość występowania szkorbutu w Kanadzie rośnie, ostatnie badania sugerują, iż jest to rosnący problem w Stanach Zjednoczonych.

Badanie opublikowane w lipcu, w którym przeanalizowano dokumentację szpitalną około 19 milionów dzieci w USA, wykazało, iż częstość występowania szkorbutu potroiła się w ciągu czterech lat. Wskaźnik ten wzrósł z 8,2 przypadków na 100 000 dzieci w 2016 r. do 26,7 przypadków na 100 000 dzieci w 2020 r.

Engelhart mówi, iż jej zdaniem większość lekarzy w Kanadzie nie spodziewałaby się przypadków szkorbutu. „Naprawdę, jeżeli nie myślisz o szkorbucie, to nie ma możliwości, abyś był w stanie go zdiagnozować” – powiedziała Engelhart w wywiadzie.

Jej raport mówi, iż przypadek „przedstawia złożony przykład braku bezpieczeństwa żywnościowego objawiającego się jako nietypowa diagnoza”. Kobieta – odizolowana społecznie, z niewielkim wsparciem rodziny i ograniczoną mobilnością – żyła prawie wyłącznie na zupach z puszki, tuńczyku w puszce, białym chlebie i przetworzonym serze, bez świeżych produktów.

Objawy szkorbutu można zaobserwować w ciągu 8 do 12 tygodni od początków niewystarczającego spożycia witaminy C i mogą obejmować zmęczenie, duże, sine plamy, krwawiące dziąsła, a także krwotoki, które sprawiają, iż mieszki włosowe wydają się jaskrawoczerwone. Nieleczona może prowadzić do spontanicznego krwawienia wewnętrznego, zniszczenia czerwonych krwinek i ostatecznie do śmierci.

Autorzy raportu CMAJ twierdzą, iż szkorbut „nie powinien być uważany jedynie za archaiczną diagnozę XVIII-wiecznych marynarzy”.

Naukowcy z McMaster University w Hamilton znaleźli 52 pacjentów hospitalizowanych w latach 2009-2017, których karty wykazały poziom witaminy C wystarczająco niski, aby wywołać szkorbut, a u 13 z nich faktycznie zdiagnozowano tę chorobę.

Obrońcy zdrowia w Wielkiej Brytanii od lat ostrzegają przed ryzykiem wystąpienia szkorbutu w biedniejszych społecznościach. Badanie z 2008 roku opublikowane w Journal of Public Health przeprowadzone na 1300 osobach z gospodarstw domowych o niskich dochodach w Wielkiej Brytanii wykazało, iż 25% mężczyzn i 16% kobiet miało niedobór witaminy C.

„Pracownicy służby zdrowia muszą być świadomi, iż niski poziom witaminy C jest stosunkowo powszechny wśród osób dorosłych o niskich dochodach” – stwierdzili autorzy brytyjskiego badania.

Dr Andrew Boozary, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej z Dalla Lana School of Public Health na Uniwersytecie w Toronto, twierdzi, iż ludzie, którzy mają wyższy stopień braku bezpieczeństwa żywnościowego, są znacznie bardziej narażeni na wiele chorób przewlekłych, w tym choroby układu krążenia i choroby psychiczne.

„Istnieje prawdziwe kontinuum poważnych schorzeń zdrowotnych, które brak bezpieczeństwa żywnościowego naprawdę pogarsza” – powiedział Boozary w wywiadzie.

Boozary, który nie był zaangażowany w badanie CMAJ, powiedział, iż „mówi ono o niektórych naprawdę niepokojących statystykach, z którymi borykają się rodziny i gospodarstwa domowe w związku z [brakiem] bezpieczeństwa żywnościowego”.

Według badań Statistics Canada opublikowanych w maju, 16,9 procent Kanadyjczyków stanęło w obliczu umiarkowanego lub poważnego braku bezpieczeństwa żywnościowego w 2022 roku, w porównaniu z 12,9 procent w 2021 roku.

Badanie przeprowadzone w 2015 r. w CMAJ wykazało wyższe wskaźniki korzystania z systemu opieki zdrowotnej – od wizyt na oddziałach ratunkowych po usługi lekarskie i leki na receptę – wśród gospodarstw domowych w Ontario z większym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.