Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Siemianowicach Śląskich.Ten temat medialnie wybrzmiał w ostatnich dniach, jednak tak naprawdę istniał już od kilku lat. A chodzi o tekstylia, czyli problem, co zrobić z zużytymi ubraniami?
Zgodnie z aktualnymi zapisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i zawartym w niej katalogiem zadań, samorządy zobowiązane są w sposób umożliwiający łatwy dostęp wszystkim mieszkańcom punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, czyli tzw. PSZOK. A chodzi o punkt odbierania wszelkiego rodzaju śmieci, które produkujemy w naszych domach, w tym także odpady niebezpieczne, przeterminowane leki i chemikalia, igły i strzykawki, zużyte baterie i akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony oraz odpady tekstyliów i odzieży, a także odpady budowlane i rozbiórkowe z gospodarstw domowych.
Taki stan prawny wynika z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 30 maja 2018 roku (2018/851). W konsekwencji wprowadzenia tej dyrektywy zmienione zostały przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Pierwotnie wprowadzały one stan przejściowy z graniczną datą obowiązywania, wynikającą ze wspomnianego dokumentu, tj. od 1 stycznia 2025 r. Wprowadziło to medialne i społeczne przekonanie o tym, iż zmiany nastąpią właśnie wtedy i z tą datą wszyscy oczekiwali zmiany. W Siemianowicach Śląskich bardzo gwałtownie wprowadzono obowiązek selektywnej zbiórki frakcji tekstyliów i odzieży oraz wyznaczono miejsce ich przyjmowania w PSZOK-u. Już w 2019 roku regulamin utrzymania czystości i porządku obowiązujący na terenie miasta (Uchwała nr 146/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 24 października 2019r.) zawierał te regulacje i są one praktykowane z powodzeniem do dzisiaj. W związku z czym nie ma żadnej spektakularnej zmiany w zbiórce tej frakcji od 1 stycznia 2025r. Mieszkańcy od dawna mają więc obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów odzieżowych i tekstylnych. Podobnie nie wyrzucamy do pojemników na odpady zmieszane innych prowadzonych selektywnie frakcji odpadów takich jak np.: opony, przeterminowane leki, odpady remontowo- budowlane.
Niezmiennie wygodną alternatywą jest oddawanie przez mieszkańców odzieży i tekstyliów firmom i organizacjom charytatywnym, które zajmują się ich zbiórką. Istnieją miejsca, w których ubrania odbierane są z domów w określonych terminach lub ustawiane są dodatkowe metalowe pojemniki, do których można wrzucić niepotrzebne już nam ubrania, tkaniny, materiały, obuwie itd. Takie rozwiązania to tzw. inicjatywny „oddolne”, które nie są częścią gminnego systemu gospodarowania odpadami, a jedynie „działają obok”. Organizacje i firmy, które oferują taką zbiórkę, działają w porozumieniu z właścicielem nieruchomości – np. wydzierżawiają teren na postawienie swoich pojemników. W przypadku osiedli mieszkaniowych, umowy takie zawierane są ze spółdzielniami mieszkaniowymi, zarządcami lub wspólnotami (właścicielami nieruchomości). Tego typu działania wydają się być korzystne dla wszystkich stron – ponieważ zgodnie z założeniem wrzucona do pojemników odzież i tekstylia mają swoje dalsze zastosowanie, a więc zyskują „drugie życie”.
Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych to jeden z elementów ogromnego mechanizmu branży odzieżowej. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak przemysł tekstylny negatywnie wpływa na środowisko. Tymczasem, jak podaje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, przeciętna Europejka czy Europejczyk, co roku kupuje około 26 kg ubrań. Zgodnie z badaniami prowadzonymi przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) całkowita ilość odpadów włókienniczych – obejmująca odzież i obuwie, wyroby włókiennicze używane w gospodarstwach domowych, techniczne wyroby włókiennicze oraz odpady poprzemysłowe i przedkonsumenckie – w 2019 r. wyniosła 12,6 mln ton (10,9 mln ton odpadów pokonsumenckich i 1,7 mln ton odpadów poprzemysłowych i przedkonsumenckich). Wygenerowano 5,2 mln ton odpadów odzieży i odpadów obuwniczych, co odpowiada około 11 kg odpadów na osobę rocznie w UE.
Wiele zależy od jakości produktów (czyli tzw. odpowiedzialności producentów) oraz naszej świadomości (odpowiedzialności konsumenta). Niestety, jako społeczeństwo ciągle mamy tendencję do masowego kupowania produktów, nie mając do końca świadomości, na jak długo nam posłużą, w jakich warunkach powstają, a tym bardziej – czy i jakie chemikalia zostały użyte do ich produkcji i jaki ma to wpływ na nasze zdrowie. Branża modowa jest dynamiczna. Często kusi tanimi cenami lub licząc na naiwność konsumentów stosuje coraz powszechniejsze zjawisko greenwashing-u (czyli stosowanie strategii marketingowej przedstawiającej firmę jako przyjazną środowisku).
