Papież Leon XIV mianował nowym metropolitą krakowskim dotychczasowego metropolitę łódzkiego kard. Grzegorza Rysia. Zastąpi on abp. Marka Jędraszewskiego, który przeszedł na emeryturę.
Abp Marek Jędraszewski ma 76 lat. W związku z osiągnięciem wieku emerytalnego 22 czerwca 2024 r. złożył na ręce papieża Franciszka rezygnację z pełnionego urzędu. Papież przyjął jego rezygnację, prosząc jednocześnie, aby sprawował tę funkcję do czasu mianowania następcy.
Nuncjatura Apostolska w Polsce poinformowała w środę, iż papież Leon XIV mianował nowym metropolitą krakowskim dotychczasowego metropolitę łódzkiego kard. Grzegorza Rysia. Do czasu objęcia urzędu administratorem apostolskim w Krakowie będzie abp Jędraszewski – zgodnie z decyzją papieża.
1. Nowy metropolita w Krakowie. To on zastąpi abp. Marka Jędraszewskiego
Od 2020 r. jest też członkiem Dykasterii ds. Biskupów, która m.in. bierze udział w procesie wyłaniania nowych biskupów. W lipcu 2023 r. papież Franciszek mianował go kardynałem, a w październiku 2023 r. – członkiem Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Dalsza część tekstu pod grafiką
W ramach Konferencji Episkopatu Polski od 13 października 2017 r. jest członkiem Rady Stałej. W 2023 r. uczestniczył w pracach zespołu zajmującego się koncepcją komisji badającej przypadki wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele w Polsce. Jest także przewodniczącym Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem oraz członkiem Rady ds. Ekumenizmu, Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego oraz Rady ds. Rodziny.
2. Przewodniczący Episkopatu pogratulował kard. Rysiowi nominacji na metropolitę krakowskiego
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusza Wojda pogratulował kard. Grzegorzowi Rysiowi nominacji na arcybiskupa metropolitę krakowskiego. Jak zaznaczył, jest to wejście na stolicę biskupią uświęconą przez wielkich poprzedników w tym m.in. kard. Karola Wojtyłę.
Wracając do rodzinnego Krakowa, wnosi Wasza Eminencja zarówno głębokie doświadczenie zdobyte podczas posługi w Łodzi, jak i znajomość Kościoła Krakowskiego nabytą od urodzenia. Te dwa skarby będą niezwykle cenne w podejmowaniu posługi Metropolity Krakowskiego
– napisał przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusz Wojda SAC w życzeniach dla nowego metropolity krakowskiego kard. Grzegorza Rysia.
Przyznał, iż przyjęcie nominacji wymagało od kardynała „wielkiej wiary w Boże prowadzenie i Chrystusowe wsparcie”.
Jest ono z pewnością także zaproszeniem do ponownego usłyszenia słów Jezusa kierowanych do powołanych uczniów: „Pójdź za mną”
– ocenił przewodniczący KEP.
Życzył „wiernego kroczenia za Chrystusem” oraz „działanie Ducha Świętego w biskupiej posłudze w królewskim Krakowie”. „Niech wstawiennictwo św. Stanisława, biskupa i męczennika, oraz św. Jana Pawła II wyprasza Księdzu Kardynałowi potrzebne łaski” – dodał.
W ramach Konferencji Episkopatu Polski kard. Grzegorz Ryś od 13 października 2017 r. jest członkiem Rady Stałej. W 2023 r. uczestniczył w pracach zespołu zajmującego się koncepcją komisji badającej przypadki wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele w Polsce. Jest także przewodniczącym Rady ds. Dialogu Religijnego i Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem oraz członkiem Rady ds. Ekumenizmu, Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego oraz Rady ds. Rodziny.
3. Kard. Grzegorz Ryś – sylwetka
Kard. Grzegorz Ryś jest jedną z najbardziej wyrazistych postaci w Episkopacie. Zabierał głos w obronie migrantów i uchodźców; przeprosił Żydów w Polsce za zachowanie Grzegorza Brauna. Jest inicjatorem wielu wydarzeń o charakterze ewangelizacyjnym. Jako drugi biskup w Polsce zapowiedział powstanie diecezjalnej komisji do zbadania pedofilii w Kościele.
Grzegorz Ryś od 14 września 2017 r. pełnił urząd arcybiskupa metropolity łódzkiego. W lipcu 2023 r. papież Franciszek mianował go kardynałem, a w październiku 2023 r. – członkiem Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Od 2020 r. jest też członkiem Dykasterii ds. Biskupów, która m.in. bierze udział w procesie wyłaniania nowych biskupów.
4. Komisja ds. nadużyć seksualnych
14 listopada 2025 r. kard. Ryś poinformował o powołaniu Niezależnej Komisji Historycznej ds. Zbadania Przypadków Nadużyć Seksualnych w Archidiecezji Łódzkiej. Zespół złożony m.in. z sędziego, historyka i psychologa przygotuje raport obejmujący okres od 1945 r. do współczesności. Za pomoc prawną i archiwalną ze strony kościelnej odpowiada ks. dr Zbigniew Tracz, kanclerz kurii oraz ks. mgr Dominik Sujecki, notariusz kurii. Kardynał Ryś zapewnił, iż komisja będzie w pełni niezależna i on sam nie będzie ingerował w jej działania, cierpliwie czekając na raport końcowy. Zapowiedział, taki dokument może powstać nie wcześniej niż za cztery lata.
Jest to drugi w Polsce przypadek, kiedy biskup diecezjalny zdecydował się na powołanie diecezjalnej komisji, której celem jest zbadanie przestępstw seksualnych księży. Wcześniej komisję Wyjaśnienie i Naprawa Spraw Wrażliwych Diecezji Sosnowieckiej powołał bp Artur Ważny, obejmując diecezję po aferze seksualnej.
Kard. Ryś poinformował o swojej decyzji po tym, jak w czerwcu tego roku Episkopat zdecydował, iż zakończy działalność zespół pod kierownictwem prymasa Polski abpa Wojciecha Polaka, który miał stworzyć podstawy do działania ogólnopolskiej Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystania seksualnego osób małoletnich w Kościele. Metropolita łódzki był członkiem odwołanego zespołu. Decyzja ta wywołała wśród komentatorów kontrowersje i obawy, iż proces powoływania Komisji ulegnie spowolnieniu lub wręcz zostanie zatrzymany. Biskupi powołali jednocześnie zespół prawny, którego zadaniem było dopracowanie dokumentów dotyczących funkcjonowania Komisji niezależnych ekspertów.
Kard. Ryś zapewnił wtedy, iż powołanie komisji diecezjalnej nie jest wyrazem sprzeciwu wobec decyzji KEP, a gdy zostanie powołana do życia Komisja ogólnopolska, komisja „łódzka” włączy się w jej prace.
5. Stosunek do migrantów i uchodźców
W liście skierowanym w lipcu br. do wiernych kard. Ryś odniósł się również do sporu wokół stosunku do migrantów i uchodźców, który dzieli opinię publiczną. „Hejt, strach przed »obcym«, stereotypy, nienawiść stają się argumentem ważniejszym niż racje ludzkie i ewangeliczne. Tymczasem katolicka nauka społeczna (na którą tak wielu się powołuje…) wyraźnie stwierdza, iż KAŻDY CZŁOWIEK ma prawo wybrać sobie miejsce do życia; i ma prawo w tym miejscu być uszanowanym w swoich przekonaniach, kulturze, języku i wierze. Chrześcijaństwo nie jest religią plemienną, ale – jak uczy Sobór – objawieniem »jedności całego rodzaju ludzkiego«” – napisał kard. Ryś.
Zaapelował do osób uczestniczących w dyskusji na temat migrantów i uchodźców o „nawrócenie języka” na „Jezusowy sposób wypowiedzi” oraz o dyskutowanie „w głębokim zjednoczeniu z rzeczywistą nauką Chrystusa i Kościoła”.
6. Przeprosił społeczność Żydów w Polsce
Po tym, jak poseł Konfederacji Grzegorz Braun zgasił dzięki gaśnicy proszkowej świece chanukowe w Sejmie, kard. Ryś jako przewodniczący Rady KEP ds. Dialogu Religijnego i Komitetu KEP ds. Dialogu z Judaizmem w specjalnym oświadczeniu przeprosił społeczność Żydów w Polsce.
W styczniu 2023 r. podczas konferencji prasowej w Warszawie powiedział, iż „dialogu z wyznawcami innych religii najczęściej obawiają się ci, którzy nie mają do końca uświadomionej własnej tożsamości”.
Dialog z innym pomaga mi lepiej rozumieć moje własne chrześcijaństwo. jeżeli ktoś ma tożsamość religijną ugruntowaną, nie będzie się bał dialogu. Jego tożsamość poprzez ten dialog tylko się wzmocni
– wyjaśnił.
18 stycznia 2024 r. Stowarzyszenie Coexist i Fundacja Signum uhonorowały hierarchę Menorą Dialogu, przyznawaną w uznaniu zasług „za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów”.
Od 2022 r. kard. Ryś przewodniczy ekumenicznemu zespołowi pracującemu nad nową redakcją europejskiej Karty Ekumenicznej na rok 2025. Jest również członkiem Rady ds. Ekumenizmu Konferencji Episkopatu Polski.
Gdy został metropolitą łódzkim w 2021 r., zorganizował po raz pierwszy ekumeniczny Orszak Trzech Króli, w którym ulicami Łodzi przeszli, obok ówczesnego arcybiskupa Grzegorza Rysia, bp Jan Cieślar z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz bp Marek Izdebski z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.
W porozumieniu z Oddziałem Regionu Łódzkiego Polskiej Rady Ekumenicznej zorganizował biblijną pielgrzymkę do Ziemi Świętej, która zaowocowała powołaniem w 2019 r. Ekumenicznej Szkoły Biblijnej. Od 2018 r. w Łodzi odbywa się Ekumeniczna Droga Światła, w 2020 r. wznowiona została Ekumeniczna Droga Krzyżowa.
Kolejną dziedziną, którą kard. Ryś mocno wspiera od lat, jest działalność ewangelizacyjna. Od 2011 r. do 18 listopada 2021 r. pełnił funkcję przewodniczącego Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji przy Komisji Duszpasterstwa KEP. Jako metropolita łódzki powołał Ogólnopolską Szkołę Ewangelizatorów. Zorganizował kilka Kongresów Nowej Ewangelizacji.
Jako biskup pomocniczy krakowski zainicjował szereg wydarzeń o charakterze ewangelizacyjnym: w 2012 roku zorganizował ewangelizację miasta na stadionie Cracovii „BMW – Bliżej, Mocniej, Więcej”, w 2013 roku Forum Nowej Ewangelizacji „CCC – Całą Ewangelię, Całe Ciało, Całemu Światu”, w 2015 roku – „Jestem! W Hucie” oraz w latach 2016-2017 „M&M – Młodzi i Miłosierdzie” w krakowskiej Tauron Arenie. Na czas Światowych Dni Młodzieży powołał w Krakowie w 2016 roku Międzynarodowe Centrum Ewangelizacji.
7. Ścieżka duchowa
Kardynał Grzegorz Ryś urodził się 9 lutego 1964 r. w Krakowie. Do krakowskiego Wyższego Seminarium Duchownego wstąpił w 1982 r. Święcenia kapłańskie otrzymał 22 maja 1988 r.
Równolegle do studiów teologicznych odbył studia na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej, gdzie w 1994 r. uzyskał tytuł doktora, a w 2000 r. habilitację z nauk humanistycznych w zakresie historii.
Od 2005 do 2017 roku był kierownikiem Katedry Historii Kościoła w Średniowieczu, a następnie Katedry Historii Starożytnej i Średniowiecznej w Instytucie Historii Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. W procesie beatyfikacyjnym Jana Pawła II był członkiem komisji historycznej. W 2018 roku prezydent Andrzej Duda odznaczył bp. Rysia Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w działalności na rzecz rozwoju nauki.
8. Moc w słabości
28 września 2011 r. otrzymał sakrę biskupią. Jako zawołanie biskupie przyjął hasło: „Virtus in infirmitate” (Moc w słabości).
Jako krakowski biskup pomocniczy Grzegorz Ryś angażował się w działalność Ruchu Światło-Życie, Drogi Neokatechumenalnej oraz wspólnot Chrześcijańskie Braterstwo Osób Chorych i Niepełnosprawnych oraz namARKA. Przez 25 lat co roku pełnił funkcję przewodnika grupy 6. Pieszej Pielgrzymki Krakowskiej na Jasną Górę.
14 września 2017 r. papież Franciszek mianował Grzegorza Rysia arcybiskupem metropolitą łódzkim.
W swojej nowej archidiecezji w 2019 r. utworzył Ośrodek Formacji Diakonów Stałych, Szkołę Katechistów, a także Międzynarodowe Diecezjalne Seminarium Misyjne dla Nowej Ewangelizacji Redemptoris Mater.
Był również organizatorem Ogólnopolskiego Seminarium dla Starszych Kandydatów do Święceń (35+), które ma od 2019 r. swoją siedzibę w Łodzi. W 2022 roku zorganizował pierwsze we wspólnocie Kościoła katolickiego w Polsce duszpasterstwo specjalistyczne skierowane wprost do osób w kryzysie suicydalnym i ich rodzin – Papageno Team.
13 września 2021 r. na stadionie żużlowym „Orła Łódź” miało miejsce spotkanie modlitewne Arena Młodych „Reset”. Podczas spotkania metropolita łódzki poinformował uczestników, iż „zamierza przemienić leżący na stole chleb w Ciało Chrystusa” i podkreślił, iż jest to element mszy świętej.
Idziemy do tego, żeby spożyć pokarm, który Jezus nam daje. Wiem, iż jesteście trochę zaskoczeni, nikt nie wiedział, iż jest na mszy, ale wszystkie elementy mszy świętej były
– powiedział abp Ryś.
Zachowanie hierarchy wzbudziło kontrowersje, ponieważ – zdaniem części komentujących – hierarcha nie miał prawa udzielać komunii św. poza mszą. W odpowiedzi na falę krytyki i pismo Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski abp Ryś wystosował oświadczenie, w którym przeprosił „wszystkich, którzy poczuli się zgorszeni lub choćby zaniepokojeni formą celebracji Eucharystii sprawowanej na stadionie”.
Uznaję, iż podczas tej celebracji nie dochowałem wszystkich norm i kanonów z nią związanych. Powodem mojego postępowania nie było wszakże ani lekceważenie czy kwestionowanie przepisów liturgicznych, ale rozeznanie (poprzedzone także długą modlitwą i konsultacjami) zarówno co do charakteru samego wydarzenia, jak i co do duchowych potrzeb, wrażliwości i pobożności biorących w nim udział młodych ludzi
– napisał abp Ryś.
25 czerwca 2020 r. został mianowany przez papieża Franciszka administratorem apostolskim sede plena diecezji kaliskiej w miejsce odsuniętego biskupa Edwarda Janiaka.
9 lipca 2023 r. papież Franciszek ogłosił nominację arcybiskupa Grzegorza Rysia na kardynała. Biret kardynalski otrzymał na konsystorzu 30 września 2023 roku. Objął wówczas rzymski kościół tytularny świętych Cyryla i Metodego.
Kiedy 2 kwietnia 2023 roku nieznany sprawca zdewastował pomnik Jana Pawła II stojący przed łódzką katedrą, kard. Ryś wezwał wiernych do modlitwy „za naszych braci, którzy ten pomnik zniszczyli; nie o ich opamiętanie czy nawrócenie, a po prostu za nich”.
Z nominacji papieża Franciszka kard. Ryś wziął także udział w pierwszej sesji XVI Zgromadzenia Ogólnego Zwyczajnego Synodu Biskupów „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”, które odbyło się w dniach od 4 do 29 października 2023 r. w Rzymie.
W tekście napisanym dla „Tygodnika Powszechnego” nazwał Synod o synodalności „kolejnym momentem nawiedzenia przez Pana, który przeżywa Kościół”. Zdaniem hierarchy „od rozpoznania i przyjęcia tego czasu i tej aktywności zależy życie i bezpieczeństwo Kościoła”.
13 października 2017 r. podczas 377. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski w Lublinie został wybrany do Rady Stałej na pierwszą pięcioletnią kadencję. W 2023 roku został delegowany do zespołu pracującego nad koncepcją komisji badającej przypadki wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele w Polsce.
