Janina Fischler-Martinho urodziła się 9 kwietnia 1930 r. w Krakowie. Swoje wspomnienia z czasów wojny spisała w książce „Have You Seen My Little Sister?”. Dziś niewielu pamięta, iż końcówkę drugiej wojny światowej spędziła ukrywając się w Stryszowej, małej wsi na terenie dzisiejszej gminy Gdów.
Janina skończyła dwie klasy szkoły powszechnej u św. Anny przy ul. Topolowej w Krakowie. Jej ojciec przed wojną był trenerem piłki nożnej w klubie Wisła. Matka zajmowała się szyciem. Oboje nie przeżyli wojny. Zostali zamordowani w obozie w Bełżcu. Latem 1945 r. wyjechała z Polski i zamieszkała w Anglii.
„[…]Chodziłam od drzwi do drzwi. Ludzie mnie pytali, jak się nazywam. Ile mam lat, skąd jestem. Mówiłam, iż jestem sierotą, nie mam się gdzie podziać. I to była prawda. Resztę zmyślałam. Nie miałam żadnych dokumentów, przybierałam różne nazwiska. Ale nigdy przez całą wojnę dla nikogo nie zmieniłam imienia. Zawsze byłam Janka.”- wspominała Janina Fischler-Martinho
Na pytanie, gdzie zastała ją wiadomość o końcu drugiej wojny światowej, odpowiadała:
– Byłam wtedy we wsi Stryszowa koło Gdowa i nie byłam już służącą ani pasterką, tylko 14-letnią bizneswoman. Działałam na „czarnym rynku”. Jeździłam do Krakowa – handlowałam kiełbasą, słoniną i podobnymi rzeczami. Potem wracałam do Stryszowej. Dobrze mi się wiodło. Miałam dwie sukienki, mydło, flanelkę, dobre buty i mogłam sobie wynająć kąt w izdebce u gospodarzy. Pewnego dnia obudziłam się rano, a przez wieś przechodzili Rosjanie. Pamiętam te ich wielkie futrzane czapy, rękawice. Ciężkie płaszcze sunące po śniegu. Ciągnęli przez całą wieś jak procesja. Bóg jeden wie, co się działo w moim sercu. Ludzie się cieszyli, iż się skończyła wojna. A ja pytałam siebie: „Jak to skończyła się wojna? I ja żyję?”. Wtedy, zimą 1945 r., wydawało mi się, iż jestem sama na świecie […]. – opowiadała pani Janina.
Wkrótce potem – w sierpniu 1945 roku pani Janina wyjechała z Polski. Zachęcamy do lektury książki jej autorstwa „Have You Seen My Little Sister?”
