Patrzyłam na schabowe wyjęte z piekarnika, lekko przypalone na brzegach, i nie wierzyłam własnym uszom.
Jesteś przeterminowana. Chcę rozwodu powiedział mój mąż, odsuwając talerz. Brzmiało to tak zwyczajnie, jakby ogłaszał kolejną podwyżkę cen benzyny. Zastygłam z drewnianą łopatką w ręce. Kaktus na parapecie smętnie wyciągał w górę jedną pokręconą kolcę, jakby potwierdzał: To koniec. Mam czterdzieści siedem lat, a z Andrzejem przeżyliśmy razem dwadzieścia. Nasz syn, Jakub, od dawna studiuje w innym mieście, a kredyt na nasze dwupokojowe mieszkanie jest już prawie spłacony. I nagle przeterminowana.
Wszystko wokół wydawało się zamrożone, jak czarno-białe zdjęcie z dawnych czasów. Wpatrywałam się w przypalone kotlety, rozmyślając: Czy da się jeszcze uratować spalone części, czy już za późno? Dziwne, jak umysł skupia się na szczegółach, gdy dzieje się coś naprawdę przerażającego.
**Rutyna, która zżera miłość**
Od wiosny w domu panowała ciężka cisza. Andrzej wracał późno z pracy, a w weekendy zatapiał się w raportach, które przydzielił mu nowy szef. Ja zaś oddawałam się biurowemu życiu robiłam zestawienia, sortowałam dokumenty, a wieczorami głaskałam naszą kotkę, Mruczkę. Rozmawialiśmy rzadko. Tylko krótkie: Kup mleko, Zrób przelew, Kto dziś zmywa?. Między nami wyrosła wysoka ściana znużenia.
Jakub, nasz dziewiętnastoletni syn, mieszka w akademiku i odwiedza nas sporadycznie. Dzwoni głównie, gdy potrzebuje pieniędzy. Latem miał wpaść na grilla, ale plany się rozmyły albo pogoda była zła, albo Andrzej zbyt zmęczony. Już wtedy czułam, iż staliśmy się bardziej współlokatorami niż małżeństwem.
A teraz usłyszałam wyrok: Jesteś przeterminowana.
**Przyczyny i narastający konflikt**
Myśl o rozwodzie wisiała w powietrzu od miesięcy. Kilka tygodni temu zatkał się zlew. Wezwałam hydraulika, a Andrzej warknął: To męska sprawa, nie wtrącaj się. Dlaczego? Sam nigdy niczego nie naprawiał. A potem miał pretensje, iż nie czekałam jakby ważniejsze było udowodnienie mi mojej niemocy niż rozwiązanie problemu.
Potem była ta dziwna scena sąsiadka, ciocia Grażyna, zapytała nas na klatce: Andrzej, Danuta, obchodziliście już rocznicę? Wymieniliśmy zdziwione spojrzenia. Rocznica minęła miesiąc temu. Oboje zapomnieliśmy. Sąsiadka patrzyła na nas ze współczuciem, jakby już wiedziała, co się święci.
Ale nie spodziewałam się takiej szczerości:
Rozwód? Naprawdę?
Naprawdę odparł mąż, unikając mojego wzroku. Jestem zmęczony. To trwa za długo.
**Próba zrozumienia**
Noc spędziłam na starym kanapie, gdzie oglądałam seriale. Mruczka, wyczuwając mój nastrój, mruczała cicho u moich stóp. Andrzej zamknął się w sypialni. Rano, automatycznie, nastawiłam kawę i patrzyłam na doniczkę z kaktusem. Biedak też nie daje rady stoi w kącie, od lat nie kwitnie. Raz zakwitł, ale tylko raz.
Chciałam porozmawiać, ale brakło mi sił. Poszłam do pracy, udając, iż wszystko gra. Biuro stosy dokumentów, szare teczki, koledzy grający w sudoku w przerwie A ja nie mogłam się skupić. Myśl wbijała mi się w głowę: Czy naprawdę jestem jak przeterminowana konserwa?
Zadzwoniłam do Jakuba dopiero wieczorem:
Synu, tata chce rozwodu.
Chwila ciszy, potem odpowiedź:
Mamo, od dawna czułem, iż coś jest nie tak. jeżeli będzie źle, pomogę ci mówił spokojnie, niemal ze smutkiem. Nie daj się zniszczyć, dobrze?
Poczułam ulgę. Z jednej strony dorósł, z drugiej traci rodzinę.
**Telefon od teściowej**
Nazajutrz zadzwoniła moja teściowa. Zwykle pytała o gołębie na balkonie, ale teraz od razu przeszła do sedna:
Mówią o rozwodzie? Andrzej coś wspominał. Jak można rzucać rodzinę w tym wieku?!
To nie ja tego chcę wybełkotałam.
Więc nie zauważyłaś, nie dopilnowałaś. To już nie dzieci jesteście, Danuta. Prawie pięćdziesiątka! Trzeba było dbać o jego spokój, a ty tylko praca, raporty
Omal nie wybuchłam więc to moja wina, iż nie byłam dość kobietą. Powstrzymałam się. Po co kłócić się z nią? Mieszka na wsi, dni spędza w ogródku z siostrą i wnukami siostrzenicy. Nie zna naszej relacji, ale i tak wie, iż winna jest synowa.
**Rozmowa w kuchni**
W sobotę w końcu porozmawialiśmy jak dorośli. Wyszedł z łazienki, nieogolony, i usiadł naprzeciwko w kuchni. Na ścianie wisiał stary zegar z kukułką po babci nie działał od lat. Symbolicznie, czas zatrzymał się też dla nas.
Nie zmienię zdania powiedział cicho, odsuwając filiżankę. Jestem zmęczony, Danuta. To nie są już uczucia. To mieszkanie nie jest warte walki. Możesz tu zostać. Nie nalegam na sprzedaż. Ale chcę połowę wartości.
Wpatrywałam się w wytartą ceratę w kratkę, słuchając tego biznesowego monologu. Jakbyśmy omawiali podział firmy. A przecież to dwadzieścia lat razem. Łzy cisnęły się do oczu, choć wstyd było płakać przed nim.
Rozumiem odparłam, starając się, by głos nie zadrżał. Skoro rozwód, to rozwód.
Zapadła cisza. Poczułam dziwną ulgę, jakby zdjęto mi ciężki plecak. Tak, samotność na progu pięćdziesiątki przeraża, ale jeszcze straszniej jest żyć w związku, w którym nikt nikogo nie potrzebuje.
**Powrót do matki**
Nazajutrz pojechałam do mamy. Mieszka w starym bloku z zardzewiałą windą. Otworzyła drzwi, widząc moje zaczerwienione oczy, i od razu zaprowadziła mnie do kuchni. Wszystko było takie samo szafka pełna starych garnków, stos emaliowanych misek, dziadkowy taboret.
Może się pogodzicie? zapytała, nalewając herbatę do kwiatowego kubka z lat 90. Z twoim ojcem też bywało krucho, ale jakoś przetrwaliśmy.
Andrzej
