Praktyczna wiedza o tym, jak dobrze napisać rozprawkę, będzie przydatna na wszystkich etapach edukacji. Z tą formą wypracowania mierzą się już ósmoklasiści podczas egzaminu, a potem powraca jeszcze w szkole średniej – na maturze określa się ją jako wypowiedź argumentacyjna. Jest to rodzaj pracy pisemnej, która wymaga przede wszystkim obrania jakiegoś stanowiska, a następnie udowodnienia go dzięki rzeczowej argumentacji. Jak się pisze rozprawkę? Jak zacząć pisać rozprawkę?
Jak wygląda rozprawka?
Rozprawki można podzielić na kilka rodzajów, od których będzie następnie zależeć ich budowa.
- Rozprawka uzasadniająca: osoba pisząca musi odnieść się do z góry założonej tezy i uzasadnić jej prawdziwość. Temat rozprawki może wtedy przybrać taką formę jak na przykład „Wykaż na podstawie wybranych dzieł literatury, iż człowiek jest istotą społeczną”;
- Rozprawka rozstrzygająca: w tym przypadku osoba pisząca rozprawkę zajmuje jedno z dwóch przeciwstawnych stanowisk – np. „Dobro czy zło – coś jest silniejsze?”;
- Rozprawka oceniająca: zadaniem piszącego taką rozprawkę jest poddanie wartościowaniu określonego zagadnienia – np. „Czy romantyczna miłość to siła wywierająca destrukcyjny wpływ na człowieka?”;
- Rozprawka analityczna: należy odnieść się do zagadnienia przedstawionego w ściśle określonym dziele, np. poddać analizie cechy osobowości głównego bohatera utworu literackiego.
- Rozprawka syntetyzująca: polega na charakterystyce określonego motywu, który znajduje się w kilku utworach, np. „Człowiek człowiekowi wilkiem – udowodnij tezę na podstawie wybranych utworów literatury wojennej.
Rozprawka – jak napisać?
Aby napisać dobrą rozprawkę, należy opracować jej schemat. Rozprawki składają się z trzech zasadniczych części, takich jak wstęp (w którym musi zostać zawarte teza lub hipoteza), argumentacja oraz podsumowanie rozprawki. Sprawdź jak powinna wyglądać budowa rozprawki.
Wstęp do rozprawki – Jak zacząć rozprawkę?
Zastanawiasz się jak zacząć pisać rozprawkę? Aby odpowiedzieć na pytanie o to, jak rozpocząć rozprawkę, trzeba wiedzieć, czy przyjmiemy metodę wnioskowania dedukcyjnego czy indukcyjnego. Dedukcja polega na wyjściu od przyjętej odgórnie, ogólnej tezy, którą udowadniamy następnie dzięki konkretnych argumentów. W rozprawce indukcyjnej stawiamy natomiast hipotezę – określone założenie, które w dalszej części będziemy próbować potwierdzić lub obalić. Wstęp nie powinien być zbyt długi (około 1/5 całej rozprawki) ani składać się z więcej niż dwóch akapitów.
Jak zacząć rozprawkę – przykład:
- „powszechnie sądzi się, że…”;
- „postaram się udowodnić, że…”;
- „przedstawię argumenty przemawiające za tym, że…”;
- „w niniejszej pracy spróbuję wykazać, że…”.
Jak postawić tezę?
Postawiona teza powinna być w jak największym stopniu precyzyjna i jednoznaczna. Nie może przybierać formy przypuszczenia ani wyrażać wątpliwości.
Jak pisze się rozprawkę? Przydatne zwroty i przykłady prawidłowo postawionej tezy mogą być następujące:
- „Człowiek jest istotą dobrą z natury”;
- „Miłość jest najważniejszą spośród cnót”;
- „Religia jest potrzebna człowiekowi”;
- „Lęk przed śmiercią towarzyszył człowiekowi każdej epoki”.
Jak napisać rozprawkę i udowodnić postawioną tezę?
Kiedy już udało się nam postawić tezę, wtedy przychodzi pora na jej udowodnienie. W tym celu należy przedstawić odpowiednie argumenty. Zatem jak się pisze rozprawkę, aby została dobrze oceniona? Przede wszystkim należy wykazać, iż potrafimy myśleć w sposób analityczny i wyciągać logiczne wnioski. Czym więcej konkretnych argumentów, tym lepiej. Wskazane jest powoływanie się na słowa autorytetów oraz cytowanie dzieł literackich. Można również próbować udowodnić tezę poprzez odwołanie się do treści utworów muzycznych, filmów, a także dzieł sztuki, takich jak obrazy, rzeźby, freski, witraże czy budowle architektoniczne.
Jak zacząć argumenty w rozprawce? Przydatne zwroty
- „na potwierdzenie postawionej tezy…”;
- „kolejnym argumentem jest…”;
- „argument ten można potwierdzić, wskazując na…”;
- „słowa te potwierdza…”;
- „niewątpliwie można uznać, że…”;
- „można założyć z całą pewnością, że…”;
- „dzieła autora wskazują jednoznacznie, że…”;
- „na podstawie przywołanych słów można stwierdzić, że…”;
- „słowa te dowodzą ponad wszelką wątpliwość, że…”;
- „przejdźmy teraz do kolejnego argumentu…”;
- „równie mocnym argumentem przemawiającym za postawioną tezą jest…”;
- „we wskazanym fragmencie możemy zauważyć, że…”;
- „nie sposób nie dostrzec, że…”;
- „należy zauważyć, że…”;
- „wnikliwa analiza pozwala dostrzec, że…”;
- „słowa te są potwierdzenie tego, że…”;
Za pomocą kolejnych argumentów można krok po kroku wykazać, iż postawiona we wstępie teza jest uzasadniona. Każdy argument warto zawrzeć w osobnym akapicie, co zwiększy czytelność rozprawki. Przedstawiając dowody, należy unikać jakichkolwiek subiektywnych ocen, pytań retorycznych, przypuszczeń czy przedstawiania wątpliwości lub dylematów bez ich rozstrzygnięcia. adekwatna część rozprawki powinna obejmować około 3/5 treści.
Jak powinno wyglądać zakończenie rozprawki?
Zastanawiasz się jak zakończyć rozprawkę? Podsumowanie rozprawki jest częścią, która pozwala zwrócić uwagę na najważniejsze wnioski wypływające z analizy. Nie należy w zakończeniu powtarzać przedstawionych argumentów, ale jedynie odnieść się do nich w sposób syntetyczny. Zakończenie rozprawki nie powinno być zbyt długie – najlepiej obejmować, podobnie jak wstęp, 1/5 całej pracy.
W podsumowaniu można zawrzeć takie zwroty jak m.in.:
- „w niniejszej pracy udało się wykazać…”;
- „przedstawione powyżej argumenty dowodzą ponad wszelką wątpliwość…”;
- „reasumując, można stwierdzić, że…”;
- „można zatem przyjąć, że…”;
- „mając na uwadze przedstawione argumenty, można stwierdzić, że…”;
- „niniejsza wypowiedź jest potwierdzeniem tego, że…”;
Sprawdź także: Jak poprawnie napisać charakterystykę postaci?
Czy rozprawka może mieć 2 argumenty?
Czym więcej argumentów, tym łatwiej jest udowodnić postawioną tezę lub zweryfikować hipotezę. o ile jednak piszącemu rozprawkę uczniowi uda się znaleźć 2 mocne argumenty, wtedy liczba ta może okazać się wystarczająca. Trzeba mieć jednak pewność, iż w wyczerpujący sposób omawiają one opracowywane zagadnienie. Decydując się na przedstawienie jedynie dwóch argumentów, warto przytoczyć cytaty i powołać się na autorytety.
Rozprawka schemat – jak zakończyć?
Zakończenie rozprawki nie może być powtórzeniem wstępu ani wskazanych w rozwinięciu argumentów. Ma przyjąć formę krótkiego podsumowania, wskazującego najważniejszy wniosek z analizy.
Mamy więc nadzieję, iż już teraz będziecie wiedzieć, jak napisać rozprawkę, aby dostać dobrą ocenę lub zdać egzamin.
Przed przystąpieniem do pisania rozprawki, warto opracować jej ramowy plan. Jest to schemat, który zawiera najważniejsze punkty omawiane w pracy. Najlepiej przedstawić je w krótkiej i prostej formie.
Uczniowie pytają, jak napisać rozprawkę:
Rozpoczęcie rozprawki powinno zawierać krótkie wprowadzenie do tematu oraz – najważniejsze – tezę lub hipotezę.
Należy rozpocząć od krótki rozważać dotyczących tematu (np. jeżeli to jest miłość, to 2-3 zdania o miłości), a następnie przejść do tezy (lub hipotezy).
Przede wszystkim należy znać wszystkie elementy rozprawki: wprowadzenie dotyczące tematu, potem teza, następnie argumenty i przykłady z lektur, a na koniec krótkie podsumowanie. Rozprawka powinna mieć co najmniej 4 akapity – wstęp, przedstawienie dwóch argumentów oraz zakończenie. Każdy argument warto umieścić w osobnym akapicie. Do pisania rozprawki warto wcześniej się przygotować, opracowując ramowy plan. Należy pamiętać o tym, iż rozprawka powinna składać się z trzech części, takich jak wstęp, rozwinięcie i zakończenie. W rozwinięciu przedstawiamy argumenty potwierdzające postawioną we wstępie tezę lub pozwalające zweryfikować hipotezę.
Np. zdaniem “powszechnie sądzi się, że…” i przejść do rozważań, a dalej do tezy lub hipotezy.
Przed przystąpieniem do pisania rozprawki, warto opracować jej ramowy plan. Jest to schemat, który zawiera najważniejsze punkty omawiane w pracy. Najlepiej przedstawić je w krótkiej i prostej formie, np. równoważników zdań. Plan rozprawki powinien przyjmować logiczną strukturę – można stosować np. numerację dzięki cyfr arabskich lub rzymskich. W planie można zamieścić wstępną wersję tezy, a także wypisać w jednym zdaniu każdy z argumentów.
