Jak może wyglądać przemoc wobec kobiet z niepełnosprawnościami i jak możesz zareagować

Trwa kampania 16 Dni Przeciw Przemocy, w tym czasie szczególnie nie możemy zapominać o kobietach z niepełnosprawnościami. Kobiety z niepełnosprawnościami, tak samo, jak kobiety bez niepełnosprawności, doświadczają przemocy: słownej, psychicznej, seksualnej czy ekonomicznej. Różnica polega na tym, iż świadomość tego, jak je wesprzeć, jest wciąż znacznie niższa.

Sama pomoc bywa też trudniejsza, bo dochodzą bariery takie jak utrudniona komunikacja werbalna, całkowita zależność od sprawcy czy błędne odczytywanie sytuacji przez otoczenie. Osoby postronne nierzadko widzą jedynie „troskę”, a nie przemoc – usprawiedliwiają oprawcę i podziwiają jego/jej rzekomo oddaną opiekę.

KIEDY POJAWIA SIĘ PRZEMOC?

Kobiety z niepełnosprawnościami, stosownie do stopnia samodzielności, często są zdane na pomoc bliskich.

Czasem opieka odbywa się w pośpiechu, pod presją czasu czy zmęczenia – i wtedy działania mogą być szybkie, czy mniej delikatne. To wciąż nie musi oznaczać krzywdzenia, jeżeli towarzyszy im troska, uważność i szacunek dla potrzeb osoby, którą się wspiera.

Antyprzemocowa Linia Pomocy SEXEDPL

Przemoc zaczyna się wtedy, gdy znika uważność, empatia i szacunek, a osoba z niepełnosprawnością przestaje być traktowana podmiotowo. Gdy jej sygnały są ignorowane, gdy działania mają charakter kary, wymuszenia lub poniżenia. Gdy liczy się wygoda opiekuna, a nie dobro oraz granice drugiego człowieka.

JAKIE SA FORMY PRZEMOCY I NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ?

Odmowa pomocy

• utrudnianie wyjścia z domu
• odmowa wsparcia w przygotowaniu posiłków
• pozostawianie otwartego okna pomimo próśb o zamknięcie
• zwlekanie z zaprowadzeniem do toalety.

Przemoc fizyczna

• karmienie na siłę
• mocne szorowanie przy kąpieli
• szarpanie przy czesaniu, czy ubieraniu
• bicie, popychanie, kopanie.

Przemoc seksualna

• naruszenie sfery osobistej bez świadomej zgody
• inicjowanie praktyk seksualnych, które powodują dyskomfort lub sprawiają ból.

Przemoc słowna i psychiczna

• używanie słów uważanych za obelżywe: “kaleko”, “Downie”, itd.
• wmawianie, iż osoba z niepełnosprawnością jest nikim i niczego nie osiągnie bez pomocy innych
• poniżanie w miejscu pracy, mobbing, obarczenie nadmiarem obowiązków.

Przemoc ekonomiczna

• zaniżanie pensji
• zabieranie przez rodzinę świadczeń na osobę z niepełnosprawnością
• nieuzasadniona odmowa zakupu rzeczy, na które ta osoba może sobie pozwolić i na które ma ochotę.

JAK REAGOWAĆ, GDY WIDZISZ PRZEMOC, KTÓREJ DOŚWIADCZA OSOBA Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI?

Na etapie indywidualnego kontaktu kluczowa jest uważna obserwacja zachowań potencjalnego oprawcy: jego gestykulacji, tonu głosu, sposobu zwracania się do osoby zależnej oraz tego, jak wykonuje czynności pielęgnacyjne.

W sytuacji zauważenia niepokojących sygnałów warto zwrócić uwagę agresorowi na jego zachowanie, uświadomić go o możliwych konsekwencjach oraz – jeżeli dostrzegamy wyraźne zmęczenie czy przeciążenie – zaproponować odpowiednie formy wsparcia.

Jeżeli osoba z niepełnosprawnością sygnalizuje, iż dzieje się jej krzywda, należy zareagować. Nie wolno bagatelizować zgłoszenia. Wysłuchajmy jej uważnie, okażmy wsparcie, cierpliwość i życzliwość. To, co mówi, zawsze powinno być potraktowane poważnie.

Pomoc instytucjonalna bywa utrudniona, ponieważ osoba doświadczająca przemocy często nie ma możliwości przeniesienia się do miejsc niedostosowanych do jej potrzeb (np. domów samotnej matki czy innych placówek interwencyjnych).

Można jednak skorzystać z dostępnych form wsparcia:

• zadzwonić na Antyprzemocową Linię Pomocy SEXEDPL: 720 720 020
• do Niebieskiej Linii
• Centrum Praw Kobiet
• lokalnego PCPR lub MOPS
• na policję.

Najgorsze, co można zrobić, to zlekceważyć sytuację.