Chodzenie po górskich szlakach jest aktywnością dostępną dla wszystkich. Pozwala przebywać w otoczeniu wspaniałej przyrody górskiej oraz odkrywać piękne krajobrazy.
Wysokogórskie szlaki prowadzone są niejednokrotnie w eksponowanych i niebezpiecznych miejscach, w których brak czujności i nieodpowiednie zachowanie może prowadzić do wypadku. Przed górską wyprawą należy znać i przestrzegać odpowiednie zasady. Celem tego artykułu jest przybliżenie informacji na temat bezpieczeństwa w trakcie wędrówek górskimi szlakami.
Poniżej kilka zasad bezpieczeństwa na górskich wycieczkach.
Kontrolowanie przebiegu wycieczki
Gdy jesteś dobrze przygotowany i masz odpowiednie wyposażenie, wycieczka nie powinna nastręczać problemów. Aby wszytko było dobrze, musisz być odpowiednio skupiony na drodze. Aby utrzymać sprawność fizyczną i koncentrację systematycznie nawadniaj się i odżywiaj oraz rób przerwy.
Za każdym razem gdy czujesz większe zmęczenie i spadek koncentracji, postaraj się odpocząć, pamiętaj, iż zmęczone nogi stąpają mniej pewnie. W chwilach wytchnienia ciesz się widokami.
- wypij coś, choćby o ile nie czujesz się spragniony,
- suszone owoce, batoniki zbożowe, orzechy są szybkim źródłem energii, zjedz je w razie obniżenia poziomu cukru we krwi,
- jeżeli planujesz zatrzymać się w schronisku nie przesadź ze spożyciem napojów wyskokowych,
- małe kroki i regularne tempo chodzenia oszczędzają siłę w trakcie wędrówki, a stawy w trakcie schodzenia.
Należy przestrzegać planu wycieczki i śledzić pogodę
Sprawdzaj swoją pozycję, aby wiedzieć, czy trzymasz się planu wędrówki i zaplanowanego czasu jej przejścia. W razie czego będziesz mógł wybrać inną trasę lub zrobić przerwę w wędrówce.
Jeżeli nastąpi pogorszenie pogody uniemożliwiające dalszy marsz, zawróć. Gdy widzisz tworzące się chmury burzowe, zaprzestań dalszego kontynuowania wycieczki.
Nie schodź ze znakowanych szlaków. W trakcie wędrówek górskimi ścieżkami pozostań na znakowanej drodze, choćby o ile masz przed sobą kuszący skrót. Takie drogi nie są odpowiednio utrzymywane i mogą kończyć się albo prowadzić w niebezpieczne miejsca.
Jeśli zgubiłeś się, staraj się zawrócić do ostatniego znanego punktu. W razie słabej widoczności zaczekaj, aż będzie lepiej widać, ewentualnie zadzwoń po pomoc. W przypadku złego samopoczucia, nagłego dyskomfortu lub innych problemów nie podejmuj niepotrzebnego ryzyka i zawróć z powrotem.
Inne zalecenia:
- po stromych zboczach lepiej się wychodzi, niż nimi schodzi, uważaj na zlodowaciałe płaty śniegu,
- jeżeli wędrujesz w większej liczbie osób, miej oko na wszystkich w grupie. Co jakiś czas upewniaj się, iż idąca jako ostania osoba nadąża za resztą,
- w skalnym i kruchym terenie uważaj na spadające kamienie, jak również sam ich nie zrzucaj. Topniejący śnieg, silny wiatr oraz inni turyści mogą powodować oberwania skał i zrzucanie kamieni. Staraj się nie stawać pod miejscami narażonymi na spadające skały, przerwy i postoje rób w bezpiecznych miejscach.
Ryzyko upadku z wysokości
Podczas wycieczek w wyższych partiach gór tatr, rok rocznie w zdarzają się wypadki często kończące się tragiczne.
Zdarzają się potknięcia, poślizgnięcia lub stanięcie na nieodpowiednie miejsce, co często kończy się upadkiem z wysokości. Dlatego trzeba zachować szczególną ostrożność w miejsca szczególnie narażonych na upadek np. na stromych zboczach podciętych skalnymi ścianami lub podczas przejścia eksponowanym terenem.
W takich miejscach należy:
- uważaj, jak stawiasz kroki i upewnij się, iż stąpasz stabilnie,
- nie spiesz się i zachowaj szczególną ostrożność,
- skup się na ścieżce,
- nie rób za dużych kroków,
- nie rozpraszaj się rozmową, bądź skoncentrowany,
- przystań, o ile masz zamiar zrobić zdjęcie, nagrać film lub podziwiać widoki,
- korzystaj ze sztucznych ułatwień np. łańcuchów, klamer, o ile takie znajdują się w pobliżu,
- w miejscach gdzie jest taka możliwość, możesz stosować autasekutrację używająć uprzęży i ląży,
- w razie zmęczenia zrób sobie przerwę przed przejściem niebezpiecznego miejsca,
- zawróć, lub wybierz inną trasę, o ile nie jesteś pewien, czy zdołasz pokonać niebezpieczne miejsce.
Schodzenie w dół — co należy wiedzieć?
W trakcie schodzenia wzrasta ryzyko wypadku. Ruch w dół jest bardziej wymagający dla mięśni i potrzebna jest większa koordynacja. Schodząc w dół, bardziej zaczynasz odczuwać zmęczenie, a koncentracja się zmniejsza.
Zalecenia i porady, jak uniknąć wypadków podczas schodzenia:
- zwolnij i rób przerwy,
- zostaw sobie wystarczająco dużo czasu i energii na zejście,
- w trakcie schodzenia lekko pochyl się do przodu i zegnij kolana,
- aby zminimalizować wstrząsy, amortyzuj każdy krok, starając się obciążać palce nóg. Przy schodzeniu odpowiednio użyte pomocne mogą być kije trekingowe,
- w razie potrzeby i możliwości wybierz łatwiejszy wariant zejścia.
Śliskie miejsca — co trzeba wiedzieć ?
Ryzyko poślizgnięcia zwiększa się znacznie na mokrych lub oblodzonych miejscach oraz na płatach śnieżnych.
Szczególną uwagę zachowaj w miejscach, gdzie jest ślisko. Mokre, przyprószone lub oblodzone szlaki są śliskie.
Zwróć wyjątkową uwagę na kamienie, elementy drewniane, stopnie i korzenie. To na nich po opadach możesz łatwo się poślizgnąć.
Aby czuć się pewniej w miejscach narażonych na poślizgnięcie trzeba:
- znać przebieg szlaku i panujące aktualnie na nim warunki,
- wiedzieć jaka pogoda była przed i będzie w trakcie wycieczki,
- posiadać odpowiednie obuwie turystyczne z podeszwą do tego przeznaczoną,
- zachowaj ostrożność i nie rozpraszaj się rozmową,
- pewnie stawiaj swoje kroki,
- nie pędź w takich miejscach,
- nie rób za dużych kroków,
- jeżeli masz możliwość, omiń śliskie fragmenty szlaku,
- bądź skoncentrowany na drodze i patrz gdzie, stawiasz nogi,
- jeżeli jest taka możliwość, korzystaj ze sztucznych ułatwień,
- zawróć lub wybierz inną trasę, o ile jest za bardzo niebezpiecznie.
Oblodzone miejsca i płaty śniegu
Nierzadko zdarza się, iż szlaki górskie przecinają fragmenty resztek śniegu choćby w okresie letnim. Gdy śnieg jest zmrożony, a co za tym idzie twardy, możesz się na nim obsuwać i ciężko będzie się zatrzymać. Taka sytuacja może prowadzić do groźnych wypadków, a choćby utraty życia. Jesienią wiele ścieżek w zacienionych miejscach jest oblodzonych przez cały dzień.
To warto zrobić:
- przed planowanym wyjściem sprawdź, czy szlak, który chcesz przejść, nie jest oblodzony i wolny od śniegu. o ile tak jest, warto zastanowić się nad zmienieniem wyjścia na inne,
- noś solidne buty trekingowe z odpowiednią podeszwą,
- w razie czego miej ze sobą raki i taki jak tutaj czekan,
- unikaj zlodowaciałych płatów śniegu, o ile nie masz odpowiedniego sprzętu, aby je przejść, zawróć.
Spadające kamienie
Decydując się na daną trasę, trzeba wziąć pod uwagę informacje i ostrzeżenia dotyczące miejsc narażonych na spadanie skał. Poza tym, o ile szlak jest zamknięty lub warunki są nieodpowiednie, należy wybrać bezpieczniejszą trasę.
Planując wycieczkę, weź pod uwagę pogodę z ostatnich dni. Ryzyko spadających kamieni zwiększa się w trakcie dużych opadów deszczu lub gwałtownych zmian temperatur.
Zachowanie w trakcie wycieczki:
- zwracaj uwagę na znaki i tablice ostrzegawcze,
- przechodząc przez miejsca narażone na spadające kamienie: poruszaj się gwałtownie pewnym krokiem,
- nie zatrzymuj się i nie przebywaj w takim miejscu dłużej niż to konieczne,
- bądź czujny i zwracaj uwagę na dziwny odgłos. Spadającym skałą towarzyszy huk,
- uważaj gdzie, stawiasz kroki,
- staraj się nie zrzucać kamieni,
- gdy trącisz skałę, zawsze ostrzegaj o tym innych,
- w eksponowanych i narażonych na spadanie miejscach miej ubrany kask.
Jak zachować się w trakcie spadających skał ?
Jak najprędzej opuść miejsce zagrożenia. o ile nie masz takiej możliwości, schroń się pod skalny występ lub stań bliska skalnej ściany. Zapobiegnie to uderzeniem spadających kamieni lub fragmentów skał. Chroń głowę, jest ona najważniejszą częścią ciała, osłaniaj głowę plecakiem, a o ile to niemożliwe, skrzyżuj nad nią ręce.
Ostrzeż innych turystów, o ile nie jesteś ranny, pomóż innym poszkodowanym i w razie czego wezwij pomoc. Pomyśl również o własnym bezpieczeństwie, dopóki nie spadną kamienie, musisz pozostać w bezpiecznym miejscu i czekać.
Zachowanie w trakcie burzy
Najwłaściwszym sposobem ochrony przed burzami jest ich unikanie. Przed wycieczką należy sprawdzić aktualną prognozę pogody, o ile przewidywana jest burza, wyjście warto przełożyć na inny dogodniejszy dzień. o ile mimo to zaskoczy Cię burza w górach, zastosuj się do poniższych wskazówek:
Unikaj szczególnie narażonych miejsc:
- szczytów, grzbietów, wzniesień oraz miejsc wyżej położonych,
- drzew zwłaszcza tych rosnących pojedynczo, słupów od wyciągu narciarskiego oraz ich otoczenia,
- cieków wodnych oraz okapów skalnych,
- schroń się w bezpiecznym miejscu,
- budynki z zamkniętymi drzwiami i oknami są bezpieczne,
- przyjmij adekwatną pozycję — kucnij w pozycji embrionalnej, nie stój, aby uniknąć uderzenia piorunem,
- metalowe przedmioty trzymaj z dala od siebie,
- kije trekingowe, czekan, raki lub parasol mogą przyciągać pioruny. Pozostaw je kilka metrów od siebie.
Wypadek — to należy zrobić w nagłym wypadku:
- udziel pierwszej pomocy,
- chroń rannych i poszkodowanych przed innymi zagrożeniami, oddziaływaniem atmosferycznym i chłodem,
- gdy zajdzie potrzeba zaalarmuj odpowiednie służby ratownicze i udziel pierwszej pomocy,
- przede wszystkim zapewnij sobie bezpieczeństwo.
Ważne numery to:
- TOPR telefon ratunkowy: (+48) 601-100-300
- numer alarmowy 985 lub 112
- korzystaj z darmowej aplikacji www.ratunek.eu
Odpowiednie chodzenie po górach
Wędrując po górskich szlakach, chodź miarowym tempem, nie za szybko. jeżeli ciągle zmieniasz prędkość marszu, gwałtownie się męczysz i mniej zwracasz uwagi na piękne otoczenie górskie. o ile istnieje ryzyko spadnięcia, skoncentruj się całkowicie na drodze.
Odpowiednia pozycja w trakcie wędrówki:
- skróć krok, gdy szlak jest bardziej stromy, duże kroki wymagają więcej energii i mogą powodować utratę równowagi,
- lekko pochyl się do przodu i odpowiednio przytrzymaj środek ciężkości ciała,
- na płaskich odcinkach kładź całą powierzchnie stopy, będziesz mieć lepsze podparcie, a podeszwa lepiej przylega,
- na bardziej stromych podejściach lub zboczach umieść tylko przód stopy.
Schodzenie w dół:
- w trakcie wędrówki odpowiednio zarządzaj swoimi siłami, abyś miał jej wystarczająco na schodzenie,
- zginaj kolna, rób małe spokojne kroki,
- przechyl się trochę do przodu. o ile za bardzo odchylisz się do tyłu, możesz poślizgnąć się, co może być przyczyna upadku w stromym terenie,
- używaj kijów trekingowych, pomagają przy schodzeniu, odciążając stawy i minimalizują nacisk na kolana i mięśnie nóg,
- na dłuższych i męczących zejściach rób krótką przerwę co jakiś czas.
Co warto zrobić po wycieczce ?
Po zakończeniu górskiej wędrówki nie zapomnij poinformować rodzinę lub znajomych o swoim powrocie. Możesz również podzielić się z innymi turystami swoim doświadczeniem z trasy, którą przeszedłeś.
Napotkane trudności, przygotowanie oraz rozmaite informacje, które uznasz za ważne, możesz opisać na forach, blogu by inni mogli skorzystać z Twojego doświadczenia.
Staraj się jak najwięcej czasu spędzać na górskich wycieczkach, w trakcie nich kształtujesz ciało i ducha.
