Izabelle 2023 wręczone

Zdjęcie: fot. K. Woźniak

– Nagrody to dowód na to, iż w Wielkopolsce są wydarzenia, publikacje, dorobek naukowy, który warto zauważyć i docenić. Wszystkim gratuluję dokonań, a szczególnie nagrodzonym i laureatom. Chcę podkreślić, iż nie w każdej kategorii przyznaliśmy nagrodę, co świadczy o jej marce. Oceny w ramach nagrody dokonują eksperci spoza Wielkopolski, tym bardziej jest ona obiektywna

– mówił podczas uroczystości marszałek Marek Woźniak.

Izabela Czartoryska

Idea stworzenia wielkopolskiej nagrody muzealniczej pojawiła się w środowisku na początku obecnego stulecia. Pomysł wyróżnienia tych instytucji przedstawiono nieżyjącemu już Mieczysławowi Nadolskiemu, pracownikowi Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Od dwóch dekad istniała już taka nagroda na poziomie ogólnopolskim – Konkurs na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla, organizowany początkowo przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, następnie przez warszawskie Muzeum Narodowe, a od 2011 roku przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Konkurs ten stał się inspiracją dla stworzenia wielkopolskiej nagrody. Tytułowa Sybilla, czyli świątynia w Puławach, była pierwszym polskim muzeum, powołanym do życia przez Izabelę Czartoryską (1746–1835). Od jej imienia pochodzi nazwa wyróżnienia przyznawanego wielkopolskim muzeom. Pierwsze edycje konkursu organizowane były przez Departament Kultury Urzędu Marszałkowskiego, a po utworzeniu w 2006 roku Fundacji Muzeów Wielkopolskich przekazano jej to zadanie.

Od samego początku honorowy patronat nad wydarzeniem sprawuje Marszałek Województwa Wielkopolskiego. Konkurs o nagrodę̨ Izabella ma na celu wybór i promocję najwybitniejszych dokonań́ z zakresu działań́ muzealniczych w regionie oraz umocnienie roli kulturotwórczej muzeów. Wyróżnia muzea, autorów oraz realizatorów najlepszych wydarzeń́ muzealnych.

Pięć kategorii

Pierwsza edycja Izabelli (2002) odbyła się w 2003. Przyznano wówczas Grand Prix w trzech kategoriach. Za wystawę „Z historii jarocińskiego węzła kolejowego 1875–1945” otrzymało ją Muzeum Regionalne w Jarocinie, w kategorii wydawnictwa nagrodzono Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach za katalog do wystawy „Powiat szamotulski na dawnej pocztówce”, a do Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie trafiło Grand Prix w kategorii edukacja za „Interaktywne upowszechnianie i poznawanie zbiorów”.

W 2006 roku dział edukacji rozszerzono o działalność promocyjną i marketingową, a w miejsce nagrody za wydawnictwa pojawiło się wyróżnienie za działalność naukową, konserwatorską i dokumentację zbiorów. Rok później muzea nagradzano już w czterech kategoriach, a od 2008 roku wręczana jest również nagroda specjalna. Pierwszymi jej laureatami, za zasługi dla wielkopolskiego muzealnictwa, zostali Jerzy Nowakowski i Zygmunt Dolczewski.

W 2014 roku działalność wydawniczą rozszerzono o naukową, a miejsce kategorii obejmującej działalność naukową, konserwatorską i dokumentacji zbiorów zajęła konserwacja, ochrona dziedzictwa kultury i inwestycje. Pięć lat później dotychczasową działalność edukacyjną, promocyjną i marketingową podzielono na dwie odrębne kategorie. w tej chwili muzea mogą otrzymać nagrody za działalność: wystawienniczą (I), edukacyjną (II), naukową i wydawniczą (III), promocyjną i popularyzatorską (IV), opiekę nad dziedzictwem kultury, konserwacje, inwestycje (V). Od 2018 roku w każdej z pięciu wspomnianych kategorii oprócz Grand Prix przyznawane są także pierwsza, druga i trzecia nagroda. Ponadto jury ma prawo nadawać wyróżnienia. Kapituła Konkursu składa się z pięciu do siedmiu członków – wśród których są przedstawiciele Zarządu Fundacji Muzeów Wielkopolskich, środowisk muzealnych, artystycznych, naukowych i mediów.

Izabella 2023

Podczas uroczystości w Lewkowie 24 maja 2024 roku przyznano Izabelle 2023. Oto lista laureatów Grand Prix, nagród i wyróżnień:

• Działalność wystawiennicza:

Grand Prix – Muzeum Narodowe w Poznaniu, „Kenya Hara. Make The Future Better Than Today. Japońskie projektowanie graficzne”. Laureat Nagrody im. Jana Lenicy.

Nagroda Pierwsza – Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, „Zofia Rydet – wieś bez filtra” oraz Muzeum Ziemi Średzkiej – Dwór w Koszutach, „Utworzenie gabinetu pana poświęconego Pawłowi Edmundowi Strzeleckiemu”.

Nagroda Druga – Akademia Lubrańskiego – „Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu, Jerzy Nowosielski, Ikona i Abstrakcja”.

Nagrody Trzeciej nie przyznano.

Wyróżnienie – Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T.P. Potworowskiego, „Peinture – Peinture! Niech żyje kolor! Komitet Paryski 1923–2023”.

• Działalność edukacyjna:

Grand Prix – Muzeum Okręgowe w Lesznie, „Encyklopedia Jana Jonstona – porządkowanie świata”.

Nagroda Pierwsza – Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, „Od muzeum się nie wymigasz – interaktywne poznawanie wystaw muzealnych przez osoby Głuche i słabosłyszące”.

Nagroda Druga – Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego, „Ej Ty, ktoś Ty? Muzealne Mecyje – Poznaj Historię Miasta”.

Nagroda Trzecia – Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, „Muzealne przygody początkujących Rzemieślników – I edycja”.

• Działalność naukowa i wydawnicza:

Grand Prix – Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, „Żywot długi, pracowity i spełniony. Profesor Józef Kostrzewski (1885–1969) – prehistoryk, patriota, Europejczyk”.

Nagroda Pierwsza – Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, „Tajemnicza wyspa – Ostrów Lednicki”.

Nagroda Druga – Muzeum Okręgowe w Koninie, „Szloch i westchnienie. Dawne pieśni żałobne”.

Nagroda Trzecia – Muzeum – Zamek Górków w Szamotułach, „66/66 (sześćdziesiąt sześć lat muzeum/sześćdziesiąt sześć eksponatów)” oraz Muzeum Bambrów Poznańskich, „Muzeum wychodzi z murów, czyli o wyjątkowości Muzeum Bambrów Poznańskich”.

Wyróżnienie – Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. W. Stachowiaka w Trzciance, „Rozmieszczenie – zanikanie – zagłada. Losy żydowskich mieszkańców pogranicznego miasta Trzcianka (Schönlanke) w dobie rządów nazistowskich”; Akademia Lubrańskiego – Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu, „Sztuka – Kultura – Nauka. Zeszyty Naukowe Akademii Lubrańskiego” oraz Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, „Samochód rolniczy Tarpan – idea, historia, znaczenie”.

• Działalność promocyjna i popularyzatorska:

Grand Prix – Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, „Akcja promocyjna: 50 lat samochodu rolniczego Tarpan”.

Nagrody Pierwszej i Drugiej nie przyznano.

Nagroda Trzecia – Muzeum Pałac w Rogalinie, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, „WielkoPolska – emigracyjna Europa”; Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. W. Stachowiaka w Trzciance, „Kinetoskop i migawki z dawnej Trzcianki” oraz Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, „Barbie – nieznane oblicza”.

Wyróżnienie – Muzeum Narodowe w Poznaniu, „O dzieleniu. Sztuka na granicy (polsko-niemieckiej)”.

• Opieka nad dziedzictwem kultury, konserwacje, inwestycje:

Grand Prix – Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, „Realizacja konserwatorsko-restauratorska przy secesyjnej fajansowo-marmurowej ladzie sklepowej MSI T-30 z pocz. XX w.”.

Nagroda Pierwsza – Muzeum Narodowe w Poznaniu, „Gotycki Ratusz w Poznaniu. Konserwacja piwnic i parteru budynku”.

Nagrody Drugiej nie przyznano.

Nagroda Trzecia – Muzeum Okręgowe w Koninie, „Prace konserwatorskie i restauratorskie dwóch fragmentów Tory sygn. MOK/H/155 oraz sygn. MOK/H/1044”; Muzeum Śremskie w Śremie, „Wizja stała się rzeczywistością – modernizacja Muzeum Śremskiego poprzez rozbudowę budynku muzeum o pawilon wystawy i salę widowiskową oraz utworzenie nowoczesnej multimedialnej interaktywnej ekspozycji stałej” oraz Muzeum Regionalne w Kościanie, „Modernizacja ekspozycji stałych w Muzeum Regionalnym im. dra Henryka Florkowskiego w Kościanie”.