Po śmierci małżonka, który nie sporządził testamentu, jego majątek dzielony jest między współmałżonka a dzieci zgodnie z dziedziczeniem ustawowym. Nie dotyczy to jednak całości majątku, a jedynie tej części, która we wspólności małżeńskiej należała się zmarłemu. Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, co może rodzić nieprzyjemne zaskoczenie. W teorii majątek dzielony jest po równo. W praktyce nie zawsze wypada to jednak sprawiedliwie.
REKLAMA
Zobacz wideo Karpiel-Bułecka nie mógł uwierzyć w to, ile wydał w Zakopanem. Tyle policzyli go za gofry
Czy żona i dzieci dziedziczą po równo? Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę
W przypadku małżeństw z dziećmi z poprzednich związków sytuacja może być mniej korzystna dla pociech. jeżeli nie zostały przez zmarłego przysposobione, nie dostaną nic, chyba iż zostały wskazane w testamencie. Majątek po zmarłym zostanie więc podzielony między małżonka a jedno z dzieci. Gdy rodzice wychowywali dwoje dzieci, w tym jedno z poprzedniego związku, które nie zostało przysposobione, dziedziczenie po śmierci obojga rodziców nie będzie "po równo".
Gdy dziecko przez sąd zostanie uznane za niegodne dziedziczenia, zostanie pozbawione prawa do spadku, jego część, jeżeli to możliwe, przechodzi na jego dzieci (tj. na wnuków zmarłego). Dziecko w każdej sytuacji może go też odrzucić. Wtedy albo przechodzi na jego dzieci, albo na pozostałych spadkobierców. O niegodności dziedziczenia sąd decyduje m.in. jeżeli dziecko:
dopuściło się przestępstwa wobec zmarłego,
podstępem lub groźbą zmusiło go do sporządzenia testamentu albo jego zmiany,
ukryło albo zniszczyło testament.
Dziedziczenie przy rozdzielności majątkowej. Testament może wiele zmienić
Gdy w małżeństwie panowała rozdzielność majątkowa, za życia każde z małżonków dysponuje osobistym majątkiem. Intercyza nie zmienia jednak schematu dziedziczenia. Po śmierci jednego z nich, jeżeli nie sporządzono testamentu, cały majątek osobisty zmarłego podlega dziedziczeniu ustawowemu i jest dzielony po równo między dzieci a współmałżonka, który nie może otrzymać mniej niż 1/4 majątku.
Testament dokładnie wskazuje wolę zmarłego dotyczącą rozporządzenia jego majątkiem. Może w niej wskazać konkretne osoby, które mają po nim dziedziczyć, oraz w jakiej części i co, lub wykluczyć, czyli wydziedziczyć, członków rodziny. Spadkobiercami wskazanymi w testamencie nie musi być rodzina. Zgodnie z prawem każdy pominięty, któremu przysługuje dziedziczenie ustawowe, może wystąpić o zachowek. Dotyczy to zarówno niewskazania w testamencie, jak i otrzymania mniejszej części majątku, niż wynikałoby to z dziedziczenia ustawowego. Zachowek mogą otrzymać:
zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
małżonek,
rodzice (gdy zmarły nie miał dzieci).
Intercyza a dziedziczenie. To stanie się z majątkiem zmarłego małżonka - zdjęcie ilustracyjne SeventyFour/Istock.com
Co do zasady, wartość zachowku jest równa 1/2 tego, co przysługiwałoby ubiegającemu się zgodnie z dziedziczeniem ustawowym (2/3, jeżeli mowa o osobie małoletniej albo trwale niezdolnej do pracy). O zachowek nie można się ubiegać, jeżeli cały majątek dziedziczono zgodnie z ustawą, chyba iż testament albo darowizna zaniżyła udział jednej ze stron.
Co w sytuacji, w której rodzice jeszcze za życia przekazali część majątku dzieciom lub jednemu z dzieci? Darowizny za życia są brane pod uwagę przy ustalaniu zachowku, ale nie przy dzieleniu majątku w dziedziczeniu ustawowym. Dzielone jest bowiem to, co pozostało w majątku osoby zmarłej. Może się więc okazać, iż za życia rodziców jedno z dzieci otrzymało mieszkanie, drugie nic. Po śmierci oboje dzieci będą mieć prawo do równej części majątku, mimo iż jedno z nich w teorii już dysponuje większą częścią.
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu.
Zachęcamy do zaobserwowania nas w Wiadomościach Google.
