Hymny narodów świata: Telangana

Telangana to ziemia ludu mówiącego w języku telugu, a nazwa stanu pochodzi z języka gondyjskiego, języka spokrewnionej mniejszości etnicznej Gondów, ale mającej bogatą literaturę. Telugu to jeden z klasycznych języków Indii. Mówi w nim 75 proc. mieszkańców Telangany (12 proc. mówi w urdu, języku elity). Oba języki są równorzędnie traktowane w administracji, a na przykład w metrze w Hajdarabadzie nazwy stacji podawane są w obu tych językach (a także w hindi i po angielsku).

Według XVI-wiecznego autora ziemie współczesnej Telangany, podobnie jak niegdyś Egipt, były centrum świata, przyciągającym przybyszy z wielu stron. Telanganą nazywano niegdyś region Hajdarabadu w stanie Andhra Pradesh, gdzie przeważał język telugu. W starożytności region Telangana był częścią kolejnych imperiów indyjskich, podlegał Mogołom, a w wieku XIX Indiom Brytyjskim, zaś Hajdarabad stał się państwem książęcym.

Kiedy Indie uniezależniły się od imperium brytyjskiego w 1947 roku, władze Hajdarabadu nie chciały połączenia z Unią Indyjską, chciały pozostać niezależne. Ale wtedy rząd indyjski przeprowadził Akcję Polo i stan w 1948 roku zaanektował. Wtedy też zmieniono język stanu z urdu na angielski, co dodatkowo pogłębiło chaos społeczny i administracyjny. W 1956 roku stan rozwiązano, zaś historyczny region Telengana połączono z Andhra Pradesh. Niemal od początku ruchy społeczne, w tym organizowane przez komunistów bunty chłopskie, domagały się secesji Telangany od Andhra Pradesh, co trwało aż do 2014 roku, kiedy Telanagana uzyskała atrybuty państwowości. Co prawda już w 2009 roku ogłoszono utworzenie stanu Telangana, ale decyzję cofnięto, co sprowokowało protesty społeczne, setki samobójstw, strajków i rozruchów, co trwało pięć lat. Na stolicę nowego stanu wybrano Hajdarabad, zaś okrojony Andhra Pradesh ustanowił nową stolicę.

Silna gospodarka

Od wieków Telangana kojarzyła się z silną gospodarką. Na początku XVII wieku jej filarem był przemysł tkacki, produkowano tu bowiem bawełnę, perkal i muślin. Wiek później stan nawiedził kataklizmy, najpierw powódź, a w jej następstwie zaraza, które pozbawiły życia ponad 30 tys. ludzi. Współcześnie ekonomię stanu napędza rolnictwo. Uprawia się tam ryż, a także bawełnę, trzcinę cukrową, mango i tytoń. Znacząca jest hodowla drobiu i uprawa przypraw. Liczącym się pozostaje przemysł motoryzacyjny. Ramoji Film City to jedna z największych atrakcji turystycznych w Hajdarabadzie, zaś kinematografia w języku telugu znana jako Tollywood, jest drugą co do wielkości gałęzią przemysłu indyjskiego po Bollywood.

Projektem przyszłościowym są wspomniane wdrażane technologie informacyjne i biotechnologiczne, a Telangana to kraj zasobny w surowce mineralne, węgiel kamienny, kamienie szlachetne. To z regionu Golconda pochodzi legendarny bezbarwny diament Koh-i-noor, przechowywany w Wielkiej Brytanii.

Jest co zwiedzać

Telangana jest atrakcyjnym celem podróży turystycznych i religijnych. Świątynna architektura dynastii Kakatiya (XII/XIII wiek) trafiła na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zaś kuchnia hajdarabadzka pozwoliła wejść miastu na listę miast kreatywnych w dziedzinie kulinarnej. Centra Hajdarabadu i Warangalu słyną z niezwykłych zabytków religijnych i świeckich, także obecnych na liście UNESCO, jak meczet Charminar z XVI wieku, jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli Indii; fort Golconda, jedna z najpotężniejszych fortyfikacji w Indiach; XIII-wieczny łuk – symbol dynastii Kakatiya w Warangal, który znalazł się w godle kraju. W stanie znajduje się też wiele zabytków religijnych i miejsc pielgrzymkowych, jak Kulpakji, licząca 2000 lat świątynia dżinijska, jedna z najstarszych świątyń w południowych Indiach, czy XII-wieczna Świątynia Tysiąca Filarów, z kolei Badapahad Dargah to jeden z najstarszych muzułmańskich ośrodków pielgrzymkowych w regionie.

Satyameva Jayate, Tylko prawda triumfuje, państwowy hymn Telangany, jest częścią mantry z Upaniszadów. Po uzyskaniu przez Indie niepodległości przyjęto tę mantrę jako narodowe motto Indii. Jest wpisana w języku dewanagari u podstawy Lwiej Stolicy Ashoki i stanowi integralną część indyjskiego godła narodowego. Godło i słowa Satyameva Jayate są wyryte na rewersie wszystkich indyjskich walut i dokumentów krajowych.

Tylko prawda triumfuje

Tylko prawda triumfuje, a nie fałsz.
Dzięki prawdzie szerzy się boska ścieżka
którą mędrcy, których pragnienia znalazły
spełnienie,
docierają tam, gdzie znajduje się najwyższy
skarb Prawdy.
(Tłum. Marcin Wilczek)