Hortensja – poznaj sekrety uprawy, pielęgnacji i rozmnażania

plndesign.pl 8 miesięcy temu

Hortensja ogrodowa jest rośliną, która wygląda bardzo efektownie, a przy tym nie jest trudna w uprawie. Jej piękne, różnokolorowe kwiaty i gęste liście będą stanowiły ozdobę każdego założenia ogrodowego. Mniej popularne, choć równie piękne są jej odmiany – hortensja bukietowa oraz hortensja pnąca. Warto pomyśleć nad wprowadzeniem do ogrodu czy mieszkania jednej z odmian tych roślin.

Pochodzenie hortensji i jej nazwy

Hortensja ogrodowa (Hydrangea macrophylla) to obficie kwitnący i ulistniony krzew, należący do rodziny hortensji, która liczy około siedemdziesięciu gatunków. Roślina ta pochodzi z Azji Wschodniej i od dawna wykorzystywana była przez mieszkańców jako ozdoba ogrodów. Na terenie Chin hodowano ją już za czasów dynastii Ming i Qing. Stopniowo hortensja rozprzestrzeniała się na inne obszary – Japonię, Koreę, a choćby cieplejsze rejony Syberii. W kolejnych wiekach dotarła do Europy, Nowej Zelandii i obu Ameryk. Ze względu na swoje duże kwiaty i łatwość adaptacji jest w tej chwili chętnie uprawiana w ogrodach na całym świecie. Zaznaczyć należy, iż hodowane hortensje zaliczają się w większości do krzyżówek odmiany ogrodowej z kosmatą (Hydrangea aspera).

Nazwę hortensji nadał francuski przyrodnik Philibert Commerson, który pod koniec XVIII wieku udał się na kilkuletnią wyprawę dookoła świata. W czasie jej trwania opisał wiele nowych gatunków roślin i zwierząt, w tym naszą bohaterkę. Nazwa „hortensja” powstała dla uczczenia francuskiej matematyczki, Nicoli-Reine Hortense Lepaute. Przyrodnik pierwotnie myślał o nazwie „Lepautia” lub „Peautia”, jednak ostatecznie roślina zyskała miano „Hortensia”. Nazwa zadomowiła się na dobre w języku potocznym, jednak jej naukowy odpowiednik został zmieniony na „Hydrangea”. To ostatnie miano pochodzi z greki i oznacza naczynie na wodę – nawiązując do kształtu nasion rośliny. Z kolei „makrophylla” tłumaczy się jako „wielkolistny”, co jest dobrym opisem ulistnienia hortensji.

Horensja – opis rośliny

Hortensja jest krzewem o zwartej budowie i gęstych liściach. W warunkach naturalnych dorasta do około 2 metrów wysokości oraz 2,5 metrów średnicy. Liście hortensji ogrodowej są gęste, ozdobne i mogą osiągnąć do 15 centymetrów długości. Ich kształt jest dość zmienny – od bardziej wydłużonego, przez eliptyczny, aż po owalny. Na ogół na ich brzegach występuje ząbkowanie.

Piękne kwiaty hortensji są jej największą ozdobą. Rosną one w półkulistych baldachach, które u odmian ogrodowych mogą mieć kształt pełnej kuli. W zależności od odmiany kolor kwiatów hortensji waha się od naturalnie białego, poprzez różowy, aż do jasnego fioletu. Kwiaty dzielą się na dwa rodzaje – płonne i płodne, które ułożone są w różnych miejscach kwiatostanu. Te drugie znajdują się w jego środkowej części i są mniej ozdobne niż zajmujące obrzeża kwiaty płonne.

W zależności od środowiska geograficznego hortensje mogą zacząć kwitnąć już wczesnym latem, a przekwitać późną jesienią. Warto tu dodać, iż kolor kwiatów jest uzależniony od odczynu gleby, w której posadzimy roślinę. Podłoże bardziej kwaśne (o pH poniżej 7) może sprawić, iż nasza roślina zakwitnie na niebiesko. Z kolei zwiększanie pH do bardziej zasadowego (większego niż 7) może doprowadzić do pojawienia się kwiatów różowych. Wpływ na zmianę barwy pigmentów w płatkach ma akumulowanie z gleby jonów glinu. Na razie nie udało się do końca wyjaśnić jego przyczyny, warto jednak, projektując ogród, pamiętać o tej adekwatności hortensji.

Uprawa i pielęgnacja hortensji ogrodowych

Hortensja ogrodowa jest rośliną dość odporną, o niewielkich wymaganiach. Uprawiać można ją zarówno w ogrodzie, jak i na balkonach, a nawet, w przypadku mniejszych egzemplarzy, w mieszkaniu. Należy pamiętać o tym, iż jest to organizm lubiący wilgotne powietrze i ciężko znoszący suche okresy zimowe czy też sezon grzewczy. W ogrodzie hortensja rośnie dobrze zarówno w miejscach bardziej zacienionych, jak i słonecznych. Trzeba jednak pamiętać o zapewnieniu odpowiedniej wilgoci gleby – potrzeba jej tym więcej, im bardziej nasłonecznione jest miejsce, w którym rośnie.

Gleba i podlewanie

Hortensje tolerują szeroki zakres rodzajów gleb – od lekko kwaśnych po lekko zasadowe. Jak wspomniano wcześniej, sadząc je w podłożu o różnych wartościach pH, możemy spodziewać się zmiany koloru kwiatów. Gleba powinna być lekka i żyzna, dobrze magazynująca wilgoć. Roślinę podlewamy codziennie rano lub wieczorem, uważając by podłoże, na którym rośnie, nigdy nie było przesuszone. W okresie występowania wyższych temperatur i silnego wzrostu podlewamy obficiej i częściej. Niedostateczne nawodnienie może spowodować problemy z kwitnieniem, a w skrajnych przypadkach uschnięcie całej rośliny.

Nawożenie

Równie istotny wpływ na prawidłowy rozwój hortensji ma odpowiednie zasilanie nawozami. Na początku lata – w czerwcu i lipcu – konieczne jest stosowanie płynnych nawozów, bogatych w azot. Ponieważ jest to okres bardzo intensywnego rozwoju, takie preparaty stosujemy w okresie około dziesięciu dni. Pod koniec lipca roślina zwiększa zapotrzebowanie na potas i fosfor. Środkami bogatymi w te pierwiastki nawozimy roślinę do września. W tym okresie w naszym klimacie rośliny zaczynają powoli przygotowywać się do zimowego okresu spoczynkowego i zmniejszają zapotrzebowanie na wodę i składniki mineralne. Zmniejsza się nasłonecznienie i temperatura powietrza – stopniowo należy ograniczyć więc podlewanie i całkowicie zrezygnować z nawożenia.

Zimowanie

Zima jest okresem, w czasie którego rosnące w ogrodzie hortensje należy otoczyć szczególną opieką, ponieważ słabo znoszą one mrozy. Przed ich wystąpieniem, zwykle z początkiem listopada, krzewy trzeba zabezpieczyć dzięki agrowłókniny, juty czy choćby słomy, którymi owijamy pędy. Pień i miejsce wokół niego izolujemy wysypaną korą i gałęziami drzew iglastych. Tak przygotowana hortensja powinna bez większych problemów przetrwać mroźną zimę. Rośliny rosnące w donicach na balkonach i w mieszkaniu na okres zimowy przenosimy do chłodniejszego pomieszczenia, ograniczając ich podlewanie i rezygnując z nawożenia.

Sadzenie

Wczesna wiosna to czas, kiedy rośliny rozpoczynają nowy okres wegetacyjny. Jest to doskonała pora, by przesadzić rosnące już krzewy hortensji. Roślina nie wymaga regularnego przycinania, ale w tym czasie warto pozbyć się resztek zeszłorocznych kwiatostanów i uschniętych pędów. W późniejszym okresie, kiedy zacznie się etap intensywnego wzrostu, najlepiej jest pobrać fragmenty roślin na sadzonki pędowe i wierzchołkowe. Sadzonki hortensji ukorzeniają się w ciągu 6-8 tygodni, a latem mogą zostać wysadzone do gleby, którą warto wzbogacić kompostem.

Hortensja – problemy w uprawie

Hortensje ogrodowe uprawiane są głównie ze względu na piękne ukwiecenie. Zdarza się jednak, iż roślina nie chce kwitnąć. Przyczyn tego problemu może być bardzo wiele, a najczęściej są one związane z błędami w uprawie. Niedostatek światła, zbyt oszczędne podlewanie, przemarznięcie, zaniechanie nawożenia czy mechaniczne uszkodzenie pędów podczas przycinania mogą spowodować brak kwitnienia. Brak wody i niska temperatura w skrajnych przypadkach mogą natomiast doprowadzić do obumarcia całego krzewu hortensji.

Nieprawidłowe nawożenie może poważnie osłabić roślinę i sprawić, iż stanie się ona mniej odporna na infekcje. Wśród zagrażających jej chorób najpowszechniejszy jest mączniak prawdziwy, wywołany przez grzyby. Jego objawem jest nalot na liściach przypominający pajęczynę. Z czasem spowalnia on wzrost i sprawia, iż pędy wierzchołkowe mają nieprawidłowy pokrój. Plamistość liści może mieć różne przyczyny, ale jest sygnałem, iż roślina jest zainfekowana przez bakterie lub grzyby.

W przypadku tych ostatnich na blaszce liściowej pojawiają się żółte lub jasnobrązowe plamy, które z czasem brunatnieją, a same liście schną i opadają. Najbardziej niebezpieczna jest zgnilizna korzeni, która pojawia się głównie w przypadku hortensji pnących. Porażony system korzeniowy obumiera, nie dostarczając składników odżywczych roślinie. O ile w przypadku dwóch pierwszych chorób pomagają preparaty grzybobójcze, na zgniliznę nie ma lekarstwa. Zarażoną hortensję należy wykopać i spalić, zapobiegając dalszemu rozprzestrzenianiu się zagrożenia.

Hortensja – roślina uniwersalna

Hortensje to bardzo rozpowszechnione na świecie i cenione przez hodowców rośliny. Oprócz odmiany ogrodowej bardzo popularne są także hortensje bukietowe o stożkowatych kwiatostanach i hortensje pnące. Wśród nich znajdują się liczne odmiany hodowlane, różniące się kolorem i kształtem kwiatostanów. Swoją popularność zawdzięczają odporności na warunki środowiskowe, stosunkowo niskim wymaganiom, dużej różnorodności kolorystycznej oraz niskiej cenie. Bardzo ważna jest również uniwersalność tych roślin. Czują się dobrze w ogrodzie i to w różnych miejscach, od tych zacienionych po odsłonięte i słoneczne. Można je sadzić wśród wielu innych roślin, z którymi dobrze się czują.

Łatwo kształtować przy ich pomocy interesujące kompozycje ogrodowe. Obficie kwitną, a ich kwiaty mogą być używane w komponowaniu bukietów i jako kwiaty cięte do wazonów. Hortensje sprawdzają się również jako rośliny ozdobne nie tylko na zewnątrz domu. Mniejsze odmiany można umieścić na tarasach i balkonach, a choćby hodować jako typowe kwiaty doniczkowe w mieszkaniu. adekwatnie prowadzone gwałtownie odwdzięczą się ogrodnikowi pięknymi i różnokolorowymi kwiatami utrzymującymi się na roślinie przez długi czas.