Na zachodnim wybrzeżu Cypru, zaledwie kilka minut od centrum Pafos, rozciąga się miejsce pełne ciszy, historii i tajemnic. Grobowce Królewskie, bo o nich mowa, to imponujące podziemne komory wykute w skale, które od wieków budzą podziw i respekt.
Choć tak naprawdę nie spoczywają tu królowie, nazwa nie jest przypadkowa – monumentalna architektura i lokalizacja na skraju Morza Śródziemnego robią naprawdę królewskie wrażenie. jeżeli podczas swojej podróży po Cyprze szukacie czegoś więcej niż plaże i tawerny, to właśnie tutaj poczujecie powiew starożytności.
Gotowi na podróż w czasie?
Lokalizacja i dojazd
Grobowce Królewskie znajdują się w północno-zachodniej części Pafos, tuż przy nadmorskiej trasie Tombs of the Kings Avenue. To jedna z najbardziej charakterystycznych atrakcji archeologicznych miasta, położona zaledwie kilka kilometrów od portu i malowniczego nabrzeża z latarnią morską.
Dojazd do grobowców jest bardzo prosty – miejsce jest dobrze skomunikowane z resztą miasta. Z centrum Pafos można tu dotrzeć pieszo w niecałe 30 minut, a komunikacją miejską jeszcze szybciej. W pobliżu grobowców znajduje się także duży, bezpłatny parking, co stanowi udogodnienie dla turystów poruszających się wynajętym samochodem – a to na Cyprze bardzo popularna forma zwiedzania.
Cała okolica jest dobrze oznakowana, a do samego wejścia prowadzą liczne tablice informacyjne. Latem warto zaplanować wizytę w grobowcach w godzinach porannych, ponieważ w południe panuje tu spory ruch, a otwarte przestrzenie to prawdziwa patelnia. Dobrym momentem na wizytę są także godziny popołudniowe. Możecie wtedy zakończyć wizytę, podziwiając zachód słońca nad Morzem Śródziemnym.
Wejście do grobowców wraz z kasą biletową znajduje się przy wspomnianej już ulicy (dokładny adres: Tombs of the Kings Ave 63, Chlorakas 8015, Cypr), ale do dyspozycji macie kilka wyjść (jednokierunkowych, bez możliwości wejścia). Znajdują się one przy hotelu Elysium oraz nad samym morzem.
Grobowce Królewskie w Pafos – bilety i godziny otwarcia
Wstęp na teren Grobowców Królewskich jest płatny, jednak ceny są aż zaskakujące – bilet normalny kosztuje 2,50 euro, natomiast dzieci i młodzież do 18. roku życia wchodzą bezpłatnie. Istnieje też możliwość zakupu biletu łączonego, obejmującego także inne stanowiska archeologiczne w Pafos, co może być dobrą opcją dla osób planujących zwiedzić także park archeologiczny przy porcie. Grupy powyżej 10 osób mogą liczyć na 20% zniżki.
Grobowce są otwarte przez cały tydzień – od poniedziałku do niedzieli. w okresie letnim (od kwietnia do października) można je zwiedzać w godzinach od 8.30 do 19.30, natomiast w okresie zimowym (od listopada do marca) godziny są skrócone – od 8.30 do 17.00. Godziny otwarcia najlepiej dla pewności sprawdzić tutaj.
Ostatnie wejście na teren stanowiska możliwe jest na 30 minut przed zamknięciem, warto więc zaplanować wizytę z odpowiednim wyprzedzeniem. Samo wejście na teren jest zorganizowane dobrze, nie ma przestojów i kolejek. Nie ma potrzeby dokonywania wcześniejszej rezerwacji, a bilety kupuje się na miejscu – płatność zarówno gotówką, jak i kartą. Teren jest dość rozległy, więc dobrze mieć ze sobą wygodne buty i wodę – szczególnie w ciepłych miesiącach.
Historia miejsca
Choć nazwa Grobowce Królewskie może sugerować miejsce pochówku władców Cypru, to w rzeczywistości żaden z grobów nie należał do królów. Nazwa pochodzi raczej od monumentalnego charakteru grobowców, ich niezwykłej architektury i bogatego wystroju. Miejsce to służyło jako nekropolia dla arystokracji i wyższych urzędników administracji rzymskiej i hellenistycznej, żyjących w Pafos między IV wiekiem p.n.e. a III wiekiem n.e.
Większość z odkrytych tu grobowców powstała w okresie panowania rzymskiego, kiedy Pafos było jednym z ważniejszych ośrodków administracyjnych wyspy. Grobowce wykute zostały bezpośrednio w litej skale wapiennej i charakteryzują się surowym stylem architektonicznym. Często posiadają kolumny, które świadczą o wpływach egipskich, co nie dziwi, biorąc pod uwagę intensywne kontakty handlowe Cypru z Egiptem. Choć wiele z grobowców zostało splądrowanych w dawnych czasach, niektóre przez cały czas zawierają fragmenty fresków czy detali rzeźbiarskich. Dziś miejsce to znajduje się pod opieką Departamentu Starożytności Cypru i jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Pierwsze wykopaliska przeprowadzone zostały w tym miejscu w latach 1937-1951, ale systematyczne prace archeologiczne rozpoczęły się dopiero w 1977 roku.
Grobowce Królewskie i UNESCO
Od 1980 roku Grobowce Królewskie w Pafos znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z innymi zabytkami archeologicznymi miasta, takimi jak rzymskie mozaiki, ruiny willi czy wczesnochrześcijańskie bazyliki. To uznanie jest nie tylko potwierdzeniem wyjątkowej wartości historycznej tego miejsca, ale również gwarancją jego ochrony i dbałości o zachowanie dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.
Wpis na listę UNESCO podkreśla unikalność architektury grobowców, które stanowią rzadki przykład połączenia wpływów hellenistycznych, rzymskich i egipskich. Ich monumentalne konstrukcje wykute w skale zachowały się w zaskakująco dobrym stanie, mimo upływu tysięcy lat. Status UNESCO przyciąga również międzynarodowych badaczy i archeologów, a dla turystów jest gwarancją, iż odwiedzają miejsce o globalnym znaczeniu. Spacerując między grobowcami, możemy poczuć wyjątkowość tego miejsca. W Grobowcach Królewskich wyraźnie widać, iż Cypr zdecydowanie ma się czym pochwalić, o ile chodzi o ślady dawnych cywilizacji.
Co Was czeka na miejscu?
Odwiedzając Grobowce Królewskie, można poczuć się niczym odkrywca sprzed stuleci. Teren stanowiska archeologicznego jest bardzo rozległy i daje możliwość swobodnego poruszania się między poszczególnymi grobowcami. Do większości z nich można wejść do środka, gdzie ich tajemniczy charakter jeszcze bardziej oddziałuje na zwiedzających.
Najbardziej imponujące są grobowce z kolumnowymi atriami – przypominają one bardziej podziemne rezydencje niż miejsca pochówku. Warto zwrócić uwagę na grę światła i cienia w obrębie tych przestrzeni – choćby w pełnym słońcu wnętrza grobowców potrafią zachwycać swoją atmosferą. Na terenie kompleksu znajdziemy też tablice informacyjne w języku greckim i angielskim, dzięki którym możemy lepiej zrozumieć historię miejsca oraz kontekst kulturowy epoki, w której grobowce funkcjonowały.
Spacerując po wykutych w skale alejkach, warto wyobrazić sobie, jak wyglądały dawne uroczystości pogrzebowe w takim miejscu z niezwykłymi widokami. Brak tłumów i spokojna atmosfera czynią to miejsce idealnym dla miłośników historii oraz dla tych, którzy szukają spokojniejszych atrakcji turystycznych. Całość zwiedzania zajmuje około 1-1,5 godziny, w zależności oczywiście od tempa i zainteresowań turystów.
Jak wrażenia?
Zwiedzanie Grobowców Królewskich to doświadczenie, które zostaje w pamięci na długo – przede wszystkim ze względu na unikalny klimat tego miejsca. Mimo tego, iż obiekt nie oferuje rozbudowanej infrastruktury turystycznej, jego siła tkwi właśnie w autentyczności i spokoju. W przeciwieństwie do bardziej zatłoczonych zabytków w centrum Pafos, tutaj można kontemplować historię bez pośpiechu i bez towarzystwa dużych grup. Chwilę później miałem okazję odwiedzić inne zabytki archeologiczne, gdzie turystów było więcej, ale przez cały czas nie były to tłumy (może winna też temu była dość kapryśna tego dnia pogoda).
Wielu turystów przyznaje, iż Grobowce Królewskie to jedno z najbardziej zaskakujących miejsc na całym Cyprze – niepozorne z zewnątrz, odkrywa swoją wyjątkowość zwiedzającym już od samego wejścia. Ogromne wrażenie robi oczywiście także samo położenie nekropolii – w bezpośrednim sąsiedztwie Morza Śródziemnego. Dla fotografów Grobowce Królewskie stanowią wdzięczny temat – gra świateł, tekstury kamieni, symetria form i otoczenie roślinności dają ogromne możliwości twórcze. Warto zabrać ze sobą kapelusz i krem z filtrem, bo teren nie oferuje praktycznie żadnego cienia. jeżeli ktoś ceni sobie połączenie historii, estetyki i spokoju, to będzie zachwycony Grobowcami Królewskimi.
Co w okolicy?
Pafos to miasto, które dosłownie tętni historią i kulturą, dlatego w bezpośrednim sąsiedztwie Grobowców Królewskich znajdziemy wiele innych atrakcji. Najbliżej znajduje się słynny Park Archeologiczny w pobliżu portu, gdzie można zobaczyć m.in. mozaiki z rzymskich willi czy ruiny fortu. Spacer nadmorską promenadą z grobowców do portu to przyjemna trasa na około 30-40 minut z pięknym widokiem na morze.
W okolicy znajduje się też Zamek w Pafos – dawna forteca strzegąca wejścia do portu, która również jest dostępna dla zwiedzających. Miłośnicy natury mogą udać się na północ, w stronę półwyspu Akamas, gdzie czekają na nich malownicze trasy piesze, błękitne laguny i mniej uczęszczane plaże. Warto wspomnieć też o pobliskim klasztorze Agios Neophytos oraz plantacjach bananowców i cytrusów rozciągających się na obrzeżach miasta. Dla tych, którzy planują dłuższy pobyt, Pafos oferuje świetną bazę wypadową do zwiedzania całego zachodniego Cypru – zaledwie godzinę drogi stąd znajdują się góry Troodos i tradycyjne wioski z kamiennymi domami. Grobowce Królewskie mogą być więc nie tylko celem, ale i początkiem fascynującej podróży po wyspie Afrodyty.
