Choć GUS nie publikuje osobnych danych wyodrębniających odpady generowane bezpośrednio przez turystów, to w raporcie pt. „Ochrona środowiska 2024” zwraca uwagę na ten problem. Korelację między sezonem wakacyjnym a wzrostem produkcji odpadów w miejscowościach turystycznych obserwuje się na podstawie raportów lokalnych i branżowych.
Turysta generuje śmieci, płacą stali mieszkańcy
Główne wskaźniki świadczące o skali obciążenia systemu komunalnego przez ruch turystyczny to częstotliwość odbioru śmieci oraz wysokość opłat. Przykładowo, w Darłowie w szczycie sezonu odbiór odpadów realizowany jest kilka razy częściej. Zakopane szacuje, iż odpady generowane przez turystów stanowią ponad 25 proc. całkowitej masy śmieci rocznie, a podczas wakacji wzrost ilości odpadów sięga choćby 50 proc. względem reszty roku, co przekłada się na wysokość średnich opłat rocznych.
W 2023 r. przeciętna opłata za odbiór śmieci wynosiła 752 zł na osobę, a w Karpaczu stawka ta przekroczyła 1,1 tys. zł. Ta miejscowość liczy kilka ponad 4 tys. mieszkańców. Uwzględniając śmieci po turystach, na 1 mieszkańca Karpacza przypadało aż 1247 kg odpadów. Natomiast w typowych gminach nieturystycznych wskaźnik ten wynosi od 200 kg do 340 kg.
Statystyki recyklingowe
Według najnowszych danych Eurostatu wynika, iż w 2023 r. w UE wytworzono 511 kg odpadów komunalnych na 1 mieszkańca, z czego tylko 48 proc. poddano recyklingowi (recykling materiałowy i kompostowanie). Polska na tym tle nie wypada najgorzej, bo w 2023 r. na 1 mieszkańca przypadało 367 kg.
Z danych Eurostatu wynika, iż w Polsce z 365 kg śmieci wytworzonych w 2022 r. na 1 mieszkańca, 149 kg zostało poddanych recyklingowi (czyli niecałe 41 proc.).
Jak efektywnie zarządzać odpadami?
Coraz ważniejszym kierunkiem rozwoju systemów gospodarowania odpadami w Polsce staje się gospodarka o obiegu zamkniętym. Jej fundamentem jest adekwatne postępowanie z odpadami – od selektywnej zbiórki, przez recykling, po ponowne wykorzystanie surowców. Raport Programu Środowiskowego ONZ i International Solid Waste Association „Global Waste Management Outlook 2024” pokazuje, iż takie podejście pozwala nie tylko efektywniej wykorzystywać zasoby naturalne, ale także wspiera zrównoważony rozwój gospodarczy.
Główne przesłanie raportu jest jasne – konieczne jest odejście od traktowania odpadów jako problemu, a rozpoczęcie postrzegania ich jako wartościowego zasobu. Oprócz recyklingu najważniejsze znaczenie ma produkcja przedmiotów wielokrotnego użytku oraz wydłużanie cyklu życia produktów. To elementy, które powinny stać się integralną częścią lokalnych modeli biznesowych.
Konieczna zmiana myślenia o śmieciach
Trzeba porzucić linearny schemat „weż, zużyj, wyrzuć” na rzecz zamkniętego obiegu materiałów i surowców, wdrażanego na poziomie miast i regionów. Dlatego coraz więcej gmin próbuje rozwiązać ten problem systemowo. Inwestują w nowoczesne instalacje odzysku i cyfrowe monitorowanie strumieni odpadów, stosują narzędzia ekonomiczne ograniczające ilość odpadów u źródła.
Według raportu OECD „The Circular Economy in Cities and Regions of the European Union”, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym może przynieść wymierne korzyści. Do 2030 roku w UE może powstać 2,5 mln nowych miejsc pracy w sektorach recyklingu, napraw i ponownego użycia produktów. To szansa zarówno na rozwój gospodarczy, jak i poprawę jakości życia mieszkańców.
Przeczytaj także:
- Zakaźne i kaloryczne. Szpitale mogą produkować prąd z odpadów medycznych
- Wielorazowe opakowania w gastronomii to szansa na zredukowanie plastiku, ale wymaga współpracy klientów
- ROP czy parapodatek? Branża ostrzega przed kierunkiem reformy systemu opakowaniowego
- Fiat Grande Panda z recyklingu. Marka wykorzystała 140 kartonów po napojach na jeden samochód
- Drugie życie opakowań. Gospodarka obiegu zamkniętego przestaje być wyborem
