Galeria Uffizi we Florencji – pierwsza galeria sztuki na świecie

plndesign.pl 10 miesięcy temu

Florencka Galeria Uffizi jest jednym z najstarszych muzeów sztuki na świecie. Jej unikalne zbiory zapoczątkowali Medyceusze, gromadząc arcydzieła malarstwa europejskiego, głównie z okresu włoskiego renesansu. Większość pierwotnej kolekcji przetrwała do czasów współczesnych, przyciągając w tej chwili miliony turystów z całego świata, którzy w jednym miejscu podziwiać mogą płótna Leonarda da Vinci, Sandro Botticelliego, Michała Anioła, Rafaela, Rubensa, Rembrandta, Caravaggia i wielu, wielu innych.

Dzieło Medyceuszy

Historia położonej nieopodal Piazza della Signoria Galerii Uffizi rozpoczyna się w czasach świetności Florencji pod panowaniem Medyceuszy. Rządzący z Pallazzo Vecchio wielki książę Kosma I Medyceusz postanowił stworzyć nową siedzibę administracji, w której miało być zgromadzonych trzynaście urzędów (uffizi) Florencji. Na miejsce nowej siedziby wybrano obszar w pobliżu Piazza della Signoria oraz portu rzecznego. Projekt nadzorował włoski architekt i malarz Giorgio Vasari, a prace rozpoczęto w 1560 roku. Plany przewidywały powstanie budynku położonego na planie litery U. Długie ramie wschodnie łączyło się ze starym kościołem San Pier Scheraggio, ramię zachodnie obejmowało Starą Mennicę, a częściowo otwarty łącznik z kolumnami w porządku doryckim wychodził na rzekę Arno. Ten uporządkowany plan budynku jest przez architektów uznawany za jeden z pierwszych przykładów uregulowanego układu krajobrazu ulicznego w Europie.

Zarówno Kosma I jak i Giorgio Vasari nie doczekali końca budowy – obaj zmarli w 1574 roku. Nadzór nad pracami przejął syn księcia Franciszek I Medyceusz wraz z architektem Bernardo Buontalentim. Budynek Galerii Uffizi ukończono w październiku 1580 roku. Przez kolejny rok trwały jeszcze prace nad dekoracyjnymi freskami, które namalowali włoscy artyści Antonio Tempesta i Allessandro Allori. W tym samym roku Franciszek I zdecydował się przeznaczyć ostatnie piętro budynku na osobistą galerię. Tym sposobem powstał zalążek przyszłego muzeum, w którym początkowo eksponowano nie tylko bogatą kolekcję XV-wiecznych obrazów, ale także posągi, zbroje, biżuterię, instrumenty naukowe i modne w tamtym czasie osobliwości przyrodnicze. Znalazło się tam również wiele portretów członków rodu Medyceuszy i innych znanych osobistości epoki. Galeria była na życzenie udostępniana do zwiedzania dla ważnych gości, stając się jednym z najstarszych, europejskich muzeów.

W 1587 roku zbiory Galerii Uffizi powiększyły się o serię portretów słynnych ludzi, która wcześniej należała do biskupa Como Paolo Giovio. Stopniowo trafiały tam również inne eksponaty. Przyrządy naukowe eksponowano w specjalnej Sali Matematycznej ozdobionej freskiem personifikującym boginię Matematykę. Kolejna sala ozdobiona była freskiem przedstawiającym mapę geograficzną znanego świata. W budynku znalazły się również warsztaty rzemieślników i artystów – malarzy, rzeźbiarzy, złotników, jubilerów. Rozrastała się już wcześniej imponująca kolekcja broni białej i pancerzy. Za czasów panowania księcia Ferdynanda II do galerii trafiły zbiory rodzinne jego żony Vittorii della Rovere. Wśród nich obrazy Tycjana, Rafaela, Piero della Franceski i Federico Barocciego.

Przekazanie kolekcji Florencji

W 1737 roku wraz z bezpotomną śmiercią Jana Gastona Medyceusza zakończyła się wielowiekowa historia tego wpływowego rodu. Jego siostra Anna Maria Medycejska zapisała przed śmiercią całość zbiorów galerii dynastii Lotaryńskiej, jednak pod warunkiem, iż nigdy nie opuszczą one Florencji, ani nie zostaną podzielone lub sprzedane. Umowa była przez stulecia skrupulatnie wypełniana, dzięki czemu do dziś zachowała się całość wspaniałej kolekcji. W kolejnych latach budynki Galerii Uffizi były przebudowywane i rozbudowywane zgodnie z wymogami ówczesnej mody. Nie zaniedbano także rozwoju kolekcji artystycznej. Od 1793 roku trwała wymiana z Galerią w Wiedniu, dzięki której do Florencji trafiły dzieła Tycjana, Belliniego, Giorgione’a oraz Albrechta Dürera.

W okresie Wojen Napoleońskich Toskanię okupowały wojska Francuzów. Wiele dzieł zostało w tym czasie zrabowanych i przewiezionych do Muzeum Napoleona w Paryżu. W połowie XIX wieku w niszach zewnętrznych filarów umieszczono kolekcję 28 marmurowych posągów przedstawiających słynnych Toskańczyków. Obok przedstawicieli rodu Medyceuszów znaleźli się tam między innymi Giotto, Donatello, Leonardo da Vinci. Dante, Michał Anioł, Petrarka, Boccaccio, Amerigo Vespucci, Galileusz, a także Machiavelli. Kolejne dziesięciolecia to okres ciągłego powiększania się zbiorów. Galeria Uffizi przetrwała bez większego uszczerbku dwie wojny światowe, jednak ucierpiała na koniec XX wieku, kiedy to w czasie mafijnych porachunków przy budynku wybuchł samochód-pułapka, zabijając pięć osób i uszkadzając kilka pomieszczeń galerii.

Najsłynniejsze dzieła sztuki

Trudno opisać w tak krótkim artykule ogromne i bardzo różnorodne zbiory zgromadzone przez wieki w Galerii Uffizi. Zwiedzając ją, warto jednak zwrócić uwagę na kilka najważniejszych sal wystawowych.

Od Botticellego do Michała Anioła

Zwiedzania galerii warto rozpocząć od sali Botticellego, w której znajduje się największa na świecie kolekcja dzieł tego włoskiego mistrza renesansu. Można tu obejrzeć dwa jego najsłynniejsze dzieła – „Narodziny Wenus” oraz „Wiosnę”. Inne obrazy ilustrują jego rozwój artystyczny od „Madonny w chwale serafinów” po „Portret młodzieńca z medalem”. Osobną salę ma też genialny Leonardo da Vinci. Umieszczono w niej jego wczesne prace w tym „Chrzest Chrystusa” i „Zwiastowanie”. W tym samym pomieszczeniu prezentowane są obrazy Luci Signorelliego i Piero di Cosimo oraz ołtarze dłuta Perugina. Sąsiadujące pomieszczenia to opisywane wcześniej Sale Matematyczna i Geograficzna, w których w tej chwili wystawiana jest kolekcja rzeźb. Przechodząc dalej, warto odwiedzić salę Albrechta Dürer, w której można obejrzeć „Pokłon Trzech Króli”.

Kilka oddzielnych sal poświęconych jest mistrzom malarstwa z XVI wieku. Wśród najważniejszych obrazów króluje tu „Święta Rodzina” (Tondo Doni) Michała Anioła. Szkołę wenecką reprezentuje Tycjan (Flora oraz Wenus z Urbino), Tintoretto i Sebastiano del Piombo, z kolei „Madonna z długą szyją” autorstwa Parmigianino jest jednym z najbardziej znanych przykładów manieryzmu. W kolejnych pomieszczeniach zwiedzający mogą obejrzeć dzieła malarzy pochodzących z innych rejonów Italii – Lorenza Lotto, Giovanniego Girolama Savoldo oraz Giovana Battisty Moroniego.

Malarstwo spoza Italii

W zachodniej części Galerii Uffizi położonych jest wiele tematycznych galerii, w których znaleźć można obrazy i inne dzieła sztuki z całej Europy. W Salach Niebieskich zgromadzono arcydzieła malarzy hiszpańskich (Velazquez, El Greco, Goya, Ribera), francuskich (Le Brun, Chardin, Boucher) oraz holenderskich (Rubens, van Dyck, Jan Brueghel Starszy). W oddzielnym pomieszczeniu wyeksponowano również płótna Rembrandta. W Salach Czerwonych dominuje malarstwo włoskie. Można znaleźć tam płótna Rafaela (w tym słynną „Madonnę ze szczygłem”), Perugina, Leonarda da Vinci… W sąsiednich pomieszczeniach podziwiać można kolekcję rzeźb ze starożytnej Grecji oraz serię portretów i pamiątek związanych z Medyceuszami.

Spacerując po Galerii Uffizi, warto również pamiętać o sali poświęconej dziełom Caravaggia znajdującej się we wschodnim skrzydle. Wystawiono w niej wcześniejsze prace mistrza światłocienia w tym „Bachusa” i „Głowę Meduzy”. Obok można zapoznać się z pracami naśladowców mistrza, na przykład Caracciolo, Manfrediego, van Honthorsta oraz prawdziwej perły – malarki Artemisii Gentileschi z jej robiącą ogromne wrażenie „Judytą zabijającą Holofernesa”. Również korytarze łączące poszczególne galerie, pełne są dzieł najwyższej klasy. Wśród nich wyróżnia się na przykład seria ogromnych płócien Rubensa.

Zbiór rysunków i grafik

Na zakończenie warto jeszcze wspomnieć o pomieszczeniach na pierwszym piętrze, gdzie dawniej znajdował się Teatr Medyceuszy. w tej chwili przestrzeń ta zajmowana jest przez jeden z największych na świecie zbiorów rysunków i grafik, zapoczątkowany przez kardynała Leopolda Medyceusza jeszcze w XVII wieku. Ogromna kolekcja gromadzi dzieła pochodzące z okresu od XIV do połowy XX wieku. Wśród nich znajdują się szkice wielu mistrzów malarstwa, w tym Michała Anioła i Leonarda da Vinci.

Opisane dzieła sztuki to oczywiście jedynie niewielki fragment o wiele większej całości, od którego warto rozpocząć zwiedzanie Galerii Uffizi. Muzeum cieszy się ogromną popularnością wśród miłośników sztuki, dlatego warto wcześniej kupić bilet online. W przeciwnym wypadku, w okresie turystycznym, czas oczekiwania w kolejce na miejscu może wynieść choćby kilka godzin. W samym 2022 roku galerię odwiedziło ponad 2,2 miliona turystów z całego świata, czyniąc ją najczęściej odwiedzanym muzeum we Włoszech i dwudziestym piątym w skali całego globu.

Galleria degli Uffizi – informacje praktyczne

Galeria Uffizi (Galleria degli Uffizi) znajduje się we Florencji przy Piazzale degli Uffizi 6. Bilety kosztują od 13 euro, chociaż warto zastanowić się nad pięciodniową kartą wstępu do Galerii oraz sąsiednich ogrodów i pałacu za 19 euro. Warto pamiętać, iż ceny zmieniają się w zależności od pory roku! Godziny otwarcia to 8:15-18:50 (kasy zamykane są wcześniej) we wszystkie dni tygodnia oprócz poniedziałku.

Idź do oryginalnego materiału