Filodendron – wszystko, co musisz wiedzieć o uprawie i pielęgnacji

plndesign.pl 9 miesięcy temu

Filodendrony, mimo swojego tropikalnego pochodzenia, są jedną z najbardziej rozpowszechnionych roślin zielonych w uprawie domowej. Dobrze znoszą ograniczony dostęp do światła w okresie jesienno-zimowym, a ich zróżnicowane, wyjątkowe liście są ozdobą każdego mieszkania.

Opis rośliny

Filodendron (Philodendron) to roślina z rodziny obrazkowatych, występująca głównie w rejonie Ameryki Środkowej i Południowej. W jej skład wchodzi ponad 700 gatunków, z których kilka zostało zaadoptowanych do hodowli w domach. Filodendrowny zasiedlają wiele środowisk neotropikalnych, są bardzo liczne i widoczne ze względu na swoje duże, charakterystyczne liście. Rośliny mogą występować zarówno na obszarach lasów tropikalnych, przedgórskich, terenów nadrzecznych, a choćby suchych przestrzeni. Sama nazwa filodendron pochodzi od greckich słów „philei” – kocha i „dendron” – drzewo. Ma ona swoje uzasadnienie, ponieważ rośliny te w czasie wzrostu wykorzystują drzewa jako podpory. Nie są jednak pasożytami, a epifitami – dzięki korzeni napowietrznych opierają się o wyższe rośliny, pnąc się w górę.

Filodendrony są roślinami wiecznie zielonymi. W naturze dorastają do kilkunastu metrów długości, tworząc łodygi grube choćby na 20 centymetrów. W warunkach domowych taki rozrost nam nie grozi – w mieszkaniu filodendrony nie przekraczają dwóch-trzech metrów długości, mając odpowiednio drobniejszą łodygę. Łodyga podzielona jest na segmenty o różnej długości, na łączeniu których wyrastają pojedyncze liście. To one sprawiły, iż roślina stała się tak popularna w hodowli w mieszkaniach. Liście różnych gatunków filodendronów są bardzo zróżnicowane – od sercowatych, jajowatych, eliptycznych, strzałkowych i lancetowatych, aż po trójdzielne i pierzastozłożone. W warunkach naturalnych mogą one osiągać długość ponad półtora metra i ponad metr szerokości. Oprócz różnorodnych kształtów liście mają również zróżnicowane zabarwienie – od jasnych i ciemnych odcieni zieleni, aż po kolor czerwony. Hodowcy krzyżują odmiany filodendronów o różnych cechach, aby osiągnąć pożądany kształt i kolor liści.

Filodendrony w naturalnym środowisku kwitną, tworząc efektowne kwiatostany typu kolbiastego, złożone z kolby i pochwy. Mają one różnorodną kolorystykę, od stonowanych pastelowo-zielonych barw, po intensywne purpury i żółcie. W hodowli domowej jednak rośliny zakwitają niezwykle rzadko. Efektem kwitnienia jest powstanie owocu – jagody w kolorze od białego, przez zielenie i żółcie, po pomarańcze i czerwienie. Nasiona posiadają żeberkowatą łupinę i różną wielkość. Charakterystyczne dla filodendronów są ich korzenie napowietrzne, którymi rośliny w dżungli podpierają się w czasie wzrostu. W warunkach domowych, przy odpowiednim umocowaniu, można je jednak usuwać, ponieważ nie wyglądają zbyt efektownie.

Odmiany popularne w hodowli

Z setek żyjących dziko filodendronów do domowych upraw trafiło kilka popularnych gatunków. Chyba najbardziej znanym z nich jest filodendron pnący (Philodendron scandens), roślina o liściach kształtu sercowatego o niewielkich rozmiarach (około 10 cm). Ta odmiana najlepiej prezentuje się w wyniesionych w górę doniczkach, z których może swobodnie rozrastać się na boki. Aby uniknąć nadmiernego wydłużania łodygi i zagęścić liście należy regularnie przycinać wierzchołki pędów. Kolejna znana odmiania to filodendron czerwieniejący (Philodendron erubescens), ceniony ze względu na kolor ogonków liściowych i liści. Liście mają kształt strzałkowaty i długość do 40 centymetrów. Roślina występuje w kilku pododmianach różniących się natężeniem barwy czerwonej.

Filodendron dwuskrzydłolistny (Philodendron bipennifolium) jest odmianą pnącą mogącą osiągąć ponad dwa metry długości. Młode liście mają kształt sercowaty, potem wydłużają się. Roślina ma bardzo atrakcyjny, intensywnie zielony kolor i doskonale nadaje się do poprowadzenia wzdłuż linii mebli lub umocowań na ścianie. Wreszcie filodendron podwójnie pierzasty (Philodendron bipinnatifidum), który doskonale nadaje się do doniczek ustawionych na podłodze albo na solidnych podporach. Jest to odmiana niepnąca, tworząca z czasem pień, z którego wyrastają nieregularnie powcinane liście o pokroju strzałkowatym. Odmiana ta może w domu osiągnąć prawie półtora metra wysokości.

Pięlęgnacja i uprawa

Filodendrony mają stosunkowo niskie wymagania uprawne. Lubią stosunkowo wysokie temperatury i wilgotność powietrza. Najlepiej rosną w warunkach szklarniowych, gdzie łatwo jest utrzymać stałą wilgotność sięgającą niemal 100%. Ponieważ w naturze żyją w niższych partiach lasów tropikalnych, nie przepadają za nadmiernym nasłonecznieniem, bezpośrednia ekspozycja na źródła światła słoneczne bardzo gwałtownie powoduje poparzenia liści.

Rośliny nie lubią też zbitego, gliniastego podłoża, zatrzymującego wodę. Powinny być sadzone w przepuszczalnej i łatwo oddającej wodę mieszance złożonej z torfu, kompostu oraz piasku. Ten ostatni można zastąpić sztucznym zamiennikiem – styropianem lub perlitem. W mieszkaniu idealnym miejscem dla nich będzie pomieszczenie z oknami wychodzącymi na wschód, zachód lub północ, przy założeniu, iż nie będą padać na nie bezpośrednio promienie słoneczne. Idealną temperaturą dla filodendronów jest przedział pomiędzy 20-25 °C.

Cykl roczny

W czasie zimy rośliny przechodzą w stan obniżonej aktywności. Należy wtedy obniżyć temperaturę do przedziału 15-18 °C. Należy jednak uważać, aby nie spadła ona poniżej tego poziomu, ponieważ może to doprowadzić do uszkodzenia filodendrona. Ograniczamy wtedy również podlewanie i nawożenie, ziemia w doniczce musi być jednak cały czas wilgotna. Liście rośliny powinny być przez cały czas zraszane, trzeba jednak uważać, żeby nie przegniły. W okresie wiosna-jesień roślina intensywnie rośnie.

Należy wówczas podnieść temperaturę otoczenia, zwiększyć częstotliwość podlewania i zraszania. Do nawożenia, najlepiej co kilkanaście dni, należy stosować nawozy organiczne i mineralne. Przez cały czas należy uważnie obserwować liście rośliny – pojawiające się plamy i przebarwienia sygnalizują niewłaściwe warunki otoczenia albo pojawienie się chorób lub pasożytów.

Przesadzanie i rozmnażanie

Młode filodendrony rosną gwałtownie i żeby zapewnić im adekwatne warunki rozwoju, należy je przesadzać każdej wiosny do większych pojemników. W późniejszym okresie wystarczy powiększenie pojemnika co 2-3 lata, w zależności od stopnia wzrostu. Rozmnażanie filodendronów jest stosunkowo prostą czynnością. Powinno przeprowadzać się je wczesną wiosną, od końca lutego, do końca marca. Dojrzały pęd rośliny z liśćmi i korzeniami przybyszowymi należy podzielić na odcinki (każdy z nich musi posiadać liście i korzeń), a następnie umieścić je w lekkim podłożu z torfu i piasku lub choćby w pojemniku z wodą. W ciągu kilku tygodni nowe sadzonki ukorzeniają się i są gotowe do przesadzenia w docelowe doniczki z żyźniejszą mieszanką. Podobnie jak w przypadku innych roślin, obcięcie pędu u góry spowoduje większy rozrost sadzonki na boki.

Choroby, szkodniki i inne zagrożenia

Prawidłowo pielęgnowany filodendron będzie miał zdrowe, jednolite, zielone liście. Zmiany w ich obrębie będą sygnałem, iż roślina choruje, została zaatakowana przez pasożyty lub znajduje się w nieodpowiednich warunkach. Większość problemów wynika z nieprawidłowej pielęgnacji. Skręcające się w dół końcówki blaszki liściowej, brązowiejące brzegi liści i gnijące korzenie mogą oznaczać, iż filodendron został przenawożony. W takim przypadku należy go przesadzić do nowego pojemnika i na pewien czas ograniczyć dostarczanie składników mineralnych.

Brązowe plamy na liściach pomiędzy żyłkami występują, kiedy temperatura otoczenia spadła poniżej wartości tolerowanej. Można próbować ratować roślinę, przenosząc ją w cieplejsze miejsce i usuwając uszkodzone liście. Zmiany na liściach sygnalizują również niedobór magnezu. Mają one kształt litery „V” i są żółtego koloru. Kuracja polega w tym przypadku na dodaniu siarczanu magnezu w ilości jednej łyżeczki na 3,5 litra wody do podlewania.

Bakterie

Chociaż filodendrony bardzo lubią obfite podlewanie i zraszanie, nie należy z nimi przesadzać, ponieważ może to stać się przyczyną ataku kilku gatunków bakterii. Objawem pojawienia się Xanthomonas campestris są przezroczyste plamy na brzegach liści, których kolor zmienia się stopniowo na czerwono-brązowy, otoczony żółtą obwódką.

Z kolei mokrą zgniliznę bakteryjną wywołują organizmy z rodziny Enterobacteriaceae. Pod ich wpływem na liściach i ogonkach liściowych występują niewielkie, ciemnozielone plamki. Dotknięta chorobą tkanka gwałtownie zaczyna gnić, wydzielając nieprzyjemny zapach. Doraźną metodą walki z obu infekcjami jest usunięcie zarażonych części rośliny. Aby jej zapobiec, należy ograniczyć podlewanie, a także zadbać, aby po zraszaniu woda przez długi czas nie gromadziła się w zagłębieniach liści.

Grzyby, wirusy i owady

O wiele trudniejsza jest walka z infekcjami wywołanymi przez kilka gatunków grzybów. Charakteryzują się one pojawieniem gwałtownie powiększających się ciemnobrązowych plam lub drobnych żółtych plam o czerwonej obwódce – w zależności od gatunku wywołującego chorobę. W tych przypadkach nie pomoże jedynie wycięcie zainfekowanych liści, konieczna będzie dodatkowo kuracja fungicydami. Z kolei pojawienie się licznych grup małych, żółtawych plamek może oznaczać zarażenie wirusem TSWV. W tym przypadku jedynym rozwiązaniem jest pozbycie się w całości chorego filodendrona. Ostatnią grupą atakujących roślinę organizmów są owady – głównie czerwce i wciornastki. Te pierwsze widoczne są gołym okiem, drugie powodują zniekształcanie liści i powstawanie plamek o srebrzystym odcieniu. Zwalczamy je przy pomocy dedykowanych preparatów owadobójczych.

Filodendron – Co musisz wiedzieć?

Filodendrony to rośliny posiadające dwa oblicza. Amazońskie plemiona często wykorzystują je w celach medycznych, produkując z nich maści łagodzące skutki chorób skóry, użądleń owadów oraz pozwalające pozbyć się pasożytów. Korzenie napowietrzne wielu gatunków tych roślin używane są do wyrobu toreb i koszy. Z drugiej strony rośliny te są silnie trujące dla mniejszych zwierząt, szczególnie kotów. Warto więc zastanowić się, zanim wprowadzi się je do domu, w którym żyją nasi pupile.

Przeczytaj również o innych roślinach:

Monstera deliciosa – jak o nią dbać?
Kaktus w domu – uprawa i pielęgnacja
Hibiskus – uprawa, pielęgnacja – porady i inspiracje

Idź do oryginalnego materiału