Czy sjesta to to samo co pausa pranzo? Tak, ale… tylko na pierwszy rzut oka!
Obie tradycje oznaczają przerwę w ciągu dnia, jednak w rzeczywistości sjesta jest typowa dla Hiszpanii, a we Włoszech funkcjonuje pausa pranzo.
W Hiszpanii chodzi często o popołudniowy odpoczynek lub krótką drzemkę w najgorętszej części dnia. We Włoszech natomiast przerwa skupia się przede wszystkim na spokojnym, wspólnym posiłku w gronie rodziny lub przyjaciół.
Warto o tym pamiętać, by nie dać się zaskoczyć zamkniętymi sklepami, muzeami czy restauracjami. Dobrze zaplanowane posiłki mogą uratować niejedno turystyczne popołudnie — zwłaszcza iż zwiedzanie z pustym żołądkiem bywa we Włoszech naprawdę trudne!
Czas więc przyjrzeć się bliżej fenomenowi, jakim jest pausa pranzo.
Czym jest pausa pranzo we Włoszech?
Pausa pranzo to coś więcej niż przerwa na obiad. We Włoszech, między 12:30 a 16:00, życie po prostu zwalnia. Skąd to się wzięło? To stary zwyczaj — potrzeba chwili odpoczynku od pracy, ale też święty czas dla rodziny i przyjaciół.
W środku dnia, kiedy słońce mocno przypieka, Włosi zamykają sklepy, wyłączają komputery i siadają do stołu. To prawdziwy rytuał!
A latem? Gdy temperatura sięga 35 stopni, pausa pranzo przeciąga się choćby do 17:00 czy 17:30, szczególnie na południu kraju. Dopiero po zachodzie słońca ulice znów wypełniają się śmiechem, dzieci biegają po placach, a kawiarnie i trattorie zaczynają tętnić życiem.
We Włoszech dzień ma dwa życia: przed i po pausa pranzo!
Jakie są różnice regionalne?
Jak najbardziej! Na północy Włoch, w miastach takich jak Mediolan, Wenecja, Werona, Bolonia czy Turyn, pausa pranzo jest zwykle krótsza lub w ogóle nieobecna – sklepy, biura i centra handlowe często pracują bez przerwy (orario continuato). Styl życia jest tu szybszy, bardziej „biznesowy”, a klimat łagodniejszy.
Na południu Włoch – w miejscowościach takich jak Neapol, Bari, Lecce, Palermo czy Syrakuzy – przerwa obiadowa jest długa i traktowana niemal jak niepisane prawo. W szczególności w mniejszych miasteczkach Apulii, Kalabrii, Kampanii czy na Sycylii życie naprawdę zwalnia: zamykają się sklepy, biura, kościoły, a ulice pustoszeją.
A co z poobiednią drzemką?
Pisolino to włoskie słowo oznaczające… krótką drzemkę!
Pochodzi od słowa piso (łagodnie uderzać, kołysać) i w codziennym języku Włosi używają pisolino na określenie krótkiego, regenerującego snu, zwykle po obiedzie, w czasie pausa pranzo.
Nie jest to głęboki sen jak w nocy, tylko 20–40 minut lekkiego odpoczynku – wystarczająco, by „naładować baterie” przed dalszą częścią dnia.
Czasem Włosi mówią o nim z humorem, np.
„Vado a farmi un pisolino”. – „Idę sobie strzelić krótką drzemkę”.
Kiedy Włosi robią pisolino? Latem, gdy jest bardzo gorąco, pisolino staje się wręcz naturalnym rytuałem. Na południu Włoch pisolino jest częściej praktykowane niż na północy. Dzieci i osoby starsze regularnie mają pisolino w ciągu dnia.
Co jest zamknięte w czasie pausa pranzo?
Sklepy spożywcze i odzieżowe, małe biura i urzędy, czasami kościoły i muzea w małych miasteczkach, a wiele restauracji i barów zamyka się po lunchu i ponownie otwiera dopiero na kolację.
W małych miejscowościach życie dosłownie zamiera w porze obiadu. W dużych miastach (np. Florencja, Rzym) łatwiej znaleźć otwarte sklepy czy bary.
Ważne:
W dużych miastach i w centrach turystycznych niektóre sklepy sieciowe oraz większe punkty usługowe działają bez przerwy (orario continuato), ale w mniejszych miejscowościach tradycyjna pausa pranzo jest przez cały czas normą.
Jak działają we Włoszech restauracje i bary?
We Włoszech rytm dnia w restauracjach i barach podporządkowany jest tradycyjnym godzinom posiłków i przerwom. Oto jak to wygląda:
Śniadanie (colazione)
7:00–10:30
Dzień zaczyna się od lekkiego śniadania w barze: kawa (espresso lub cappuccino) i coś słodkiego, np. cornetto (włoski rogalik).
Obiad (pranzo)
12:30–14:30
To czas na główny posiłek dnia. Restauracje serwują wtedy pełne menu, a bary oferują szybkie kanapki typu panino czy tramezzino.
Po godzinie 14:30 lokale zaczynają się zamykać i przygotowywać na wieczorną kolację.
Przerwa popołudniowa
15:00–19:00
W tym czasie większość restauracji i trattorii jest zamknięta, zwłaszcza poza dużymi miastami i centrami turystycznymi.
W dużych turystycznych miejscowościach (np. Rzym, Florencja) niektóre restauracje są otwarte bez przerwy (orario continuato), ale w mniejszych miasteczkach tradycyjna pauza przez cały czas obowiązuje.
W otwartych barach można w tym czasie zamówić kawę, napój lub drobną przekąskę (np. panino, focaccia).
Aperitivo
17:00–19:00
To czas na 
aperitivo – lekkie drinki (np. Aperol Spritz, Negroni) i drobne przekąski, które Włosi uwielbiają przed kolacją.
Aperitivo to nie tylko sposób na zaspokojenie głodu, ale także istotny element włoskiego stylu życia: spotkanie z przyjaciółmi, rozmowa i delektowanie się chwilą.
Kolacja (cena)
od 19:00/19:30 do 22:00/23:00
Kolacja we Włoszech zaczyna się późno i trwa do późnych godzin wieczornych.
W wielu restauracjach obowiązują dwie tury rezerwacji:
- Pierwsza tura: 19:00–19:30 (czasem choćby 18:30 w bardzo turystycznych miejscach).
- Druga tura: 21:00–21:30, a latem na południu choćby później.
Ważne: Jeśli chcesz zjeść kolację w popularnej restauracji, warto zarezerwować stolik z wyprzedzeniem, szczególnie w okresie i w weekendy.
Przy rezerwacji na pierwszą turę (19:00–19:30) restauracje często proszą o zwolnienie stolika do 20:45–21:00, aby przygotować się na drugą turę.
Jak planować dzień we Włoszech jako turysta?
We Włoszech kluczem do udanego dnia jest dostosowanie się do rytmu pausa pranzo i lokalnych zwyczajów. Oto sprawdzony schemat:
Zwiedzanie rano
Najlepiej zacząć zwiedzanie wcześnie rano, między 8:00 a 12:00. Wtedy temperatura jest przyjemniejsza, zabytki są mniej zatłoczone, a sklepy i muzea otwarte.
Uwaga: Większość kościołów i muzeów zamyka się na przerwę obiadową!
Obiad
Rezerwuj stolik na 12:30–13:00.
Jeśli wybierasz popularną restaurację lub trattorię, wcześniejsza rezerwacja to pewność, iż nie będziesz szukać miejsca na ostatnią chwilę.
Popołudniowy odpoczynek
Między 15:00 a 16:30 życie we Włoszech zwalnia — to idealny czas na regenerację. Po lunchu zaplanuj odpoczynek, np. relaks w hotelu lub pensjonacie, wizyta w kawiarni na kawę lub krótki spacer po cichych, mniej uczęszczanych uliczkach.
Drugie zwiedzanie i kolacja
Druga tura zwiedzania zaczyna się po 16:00/16:30.
To świetny moment na wizyty w muzeach, które otwierają się ponownie, zakupy w butikach lub spacer promenadą.
Po 18:00–19:00 czas na aperitivo, a od 19:30 restauracje zaczynają przyjmować gości na kolację.
Przyda się także znajomość tych kilku słówek:
- Pausa pranzo — przerwa obiadowa,
- Chiuso per pausa pranzo — zamknięte z powodu przerwy obiadowej,
- Orario continuato — godziny pracy bez przerwy,
- Orario spezzato — godziny pracy z przerwą obiadową.
Planując swoją podróż
Znajdź hotel lub apartament na wakacje dzięki booking.com.
Pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione ubezpieczenie turystyczne. Ja korzystam z najlepszej na rynku porównywarki rankomat.pl.
Bilety lotnicze możesz znaleźć i zarezerwować na booking.com.
jeżeli potrzebujesz samochodu we Włoszech, skorzystaj z najlepszej porównywarki discovercars.com lub rentalcars.com.
Potrzebujesz biletów na prom? Znajdziesz je na Direct Ferries.
Gdy kupujesz coś za pośrednictwem moich linków, zarabiam niewielką kwotę. Ty przez cały czas płacisz tyle samo, ze mną dzieli się sprzedawca. Dziękuję za twoje znaczące wsparcie.
Nie masz teraz czasu w czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz sobie poniższe zdjęcia na Pinterest, aby przeczytać później.
Włoska poczta
Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami, mając nadzieję, iż cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych państw na świecie.
Dołącz do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, a także otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.
Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB.
Zapraszam cię także na mojego
, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!
La vita è bella! Życie jest piękne!
