Asertywność to pojęcie, które często bywa utożsamiane z arogancją czy poczuciem wyższości. Nic bardziej mylnego! Asertywność jest sztuką mówienia „nie” i wyrażania własnych opinii z poszanowaniem uczuć oraz poglądów innych osób, bez naruszania ich granic. W dobie ciągłej komunikacji, presji społecznej i oczekiwań, umiejętność bycia asertywnym jest kluczowa dla zdrowych relacji zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Co tak naprawdę oznacza asertywność i jak może pozytywnie wpłynąć na nasze życie? Przekonajmy się.
Czym jest asertywność?
Nie istnieje jedna, jednoznaczna definicja asertywności. Jednak większość podejść zgadza się, iż asertywność to zdolność do wyrażania siebie w sposób, który nie rani drugiej osoby, a także respektuje jej przestrzeń. Zatem czym jest asertywność? Najprościej mówiąc asertywność to wyrażanie swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób otwarty i szczery, ale jednocześnie z poszanowaniem praw i uczuć innych osób.
Przykładem asertywności może być sytuacja, w której przyjaciel prosi nas o przysługę, której nie możemy wykonać. Zamiast zgodzić się, by uniknąć jego zawodu, mówimy jasno: „Rozumiem, iż to dla Ciebie ważne, ale niestety teraz nie mogę Ci pomóc.” Asertywność można nabyć i rozwijać w każdym momencie życia. To oznacza, iż osoby mające z tym trudność, mogą świadomie uczyć się tej umiejętności.
Dlaczego warto rozwijać asertywność?
Asertywność to umiejętność, która znajduje zastosowanie zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Posiadanie zdolności asertywnego wyrażania siebie sprzyja budowaniu zdrowych relacji, a także zwiększa nasze poczucie własnej wartości. Ponadto pomaga w unikaniu sytuacji, w których możemy czuć się wykorzystywani lub pomijani. Przeanalizujmy, jak rozwijanie asertywności wpływa na życie prywatne oraz zawodowe.
Asertywność w życiu prywatnym
Asertywność w relacjach osobistych pomaga w budowaniu silnych i opartych na wzajemnym szacunku więzi. Zdolność do wyrażania swoich potrzeb, uczuć i granic w sposób otwarty sprzyja tworzeniu związków opartych na zaufaniu, a także autentyczności. Osoby asertywne potrafią jasno komunikować, czego oczekują. Nie mają problemu powiedzieć „nie” w sytuacjach, które nie są dla nich komfortowe.
Na przykład, kobieta, która nie czuje się asertywna w relacji z partnerem, może zgadzać się na różne rzeczy. choćby jeżeli nie odpowiadają one jej potrzebom czy wartościom. Może tolerować zachowania, które ją ranią, lub rezygnować z własnych planów i zainteresowań, by tylko zadowolić drugą osobę. W dłuższej perspektywie takie postępowanie może prowadzić do frustracji i poczucia zniechęcenia, a choćby do naruszenia własnej godności. Asertywność pozwala unikać takich sytuacji, umożliwiając jasne zakomunikowanie swoich granic, a także wyrażenie, co jest dla nas ważne.
Asertywność w życiu zawodowym
W miejscu pracy asertywność jest równie istotna, ponieważ pozwala nam na skuteczniejszą i bardziej transparentną komunikację z przełożonymi oraz współpracownikami. Osoba asertywna potrafi jasno określić swoje stanowisko, zadawać pytania, formułować swoje potrzeby oraz prosić o pomoc bez obaw o to, jak zostanie odebrana.
Przykładowo, gdy współpracownik próbuje zrzucić na nas dodatkowe zadania, które wykraczają poza nasze obowiązki, zamiast godzić się z obawą, iż odmowa zostanie źle odebrana, asertywna osoba może odpowiedzieć: „Doceniam, iż myślisz o mnie w kontekście tego zadania, ale aktualnie mam pełen harmonogram i nie mogę tego podjąć.” Taka odpowiedź pokazuje nasze granice bez negatywnego wpływu na relacje z innymi.
Wady i zalety asertywności
Asertywność jest cenioną cechą i ma wiele zalet. Niestety nie zawsze spotyka się z pozytywnym odbiorem, co może prowadzić do pewnych trudności.
Zalety asertywności
Poniżej przedstawiamy najważniejsze zalety asertywności zarówno w życiu codziennym, jak i zawodowym:
- Budowanie trwałych i zdrowych relacji – asertywność sprzyja otwartości i szczerości, co wzmacnia wzajemne zaufanie w relacjach.
- Ochrona własnych granic – umiejętność mówienia „nie” chroni nas przed nadmiernym obciążeniem oraz poczuciem wykorzystania.
- Zwiększenie pewności siebie – wyrażanie siebie w sposób jasny i zgodny z własnymi przekonaniami sprawia, iż czujemy się bardziej pewni siebie.
- Lepsza komunikacja – asertywne osoby potrafią wyrazić swoje potrzeby i oczekiwania, co ułatwia skuteczniejszą komunikację.
- Ograniczenie stresu i frustracji – umiejętność postawienia granic pozwala unikać sytuacji, które wywołują dyskomfort lub irytację.
- Unikanie nadmiernego obciążenia – asertywne osoby lepiej zarządzają swoimi obowiązkami i nie biorą na siebie zadań ponad swoje możliwości.
- Poprawa wizerunku zawodowego – asertywność jest ceniona przez pracodawców, ponieważ świadczy o odpowiedzialności i profesjonalizmie.
- Skuteczniejsze zarządzanie konfliktami – umiejętność wyrażania opinii i potrzeb z szacunkiem dla innych ułatwia rozwiązywanie sporów i unikanie eskalacji.
Wady asertywności
Jeżeli chodzi o wady, to tutaj mamy kilka:
- Błędna interpretacja intencji. Asertywne wypowiedzi mogą być błędnie odbierane przez innych jako próba narzucania swojego zdania lub dominacji.
- Poczucie dyskomfortu u rozmówców. Dla osób, które wcześniej nie miały styczności z asertywnością, może być ona mylnie odebrana jako brak elastyczności lub choćby odrzucenie ich propozycji. Asertywne „nie” może sprawić, iż rozmówca poczuje się niezrozumiany lub odtrącony.
- Możliwość wywołania konfliktów. Asertywność, choć zwykle sprzyja dobrym relacjom, w niektórych przypadkach może prowadzić do napięć. Zwłaszcza jeżeli druga strona nie jest przyzwyczajona do komunikacji na równych prawach.
- Ryzyko nieporozumień związanych z tonem. Nawet jeżeli nasze intencje są dobre, sposób, w jaki formułujemy komunikat, ma duże znaczenie. Asertywność wymaga umiejętności doboru odpowiedniego tonu, by nie zabrzmieć arogancko czy władczo.
Jak nauczyć się asertywności?
Rozwijanie asertywności wymaga praktyki i świadomego podejścia do własnych zachowań. Poniżej przedstawiam kroki, które mogą pomóc w stawaniu się bardziej asertywnym:
- Stosuj jasne komunikaty. Skup się na faktach. Zamiast osądzać, mów, co faktycznie się wydarzyło. Przykład: „Zauważyłam, iż się spóźniłeś” zamiast „Zawsze się spóźniasz.”
- Opisuj skutki zachowań innych osób. Pomaga to zrozumieć, dlaczego coś jest dla Ciebie problemem. Przykład: „Kiedy się spóźniasz, nie mogę dokończyć swoich zadań na czas.”
- Wyrażaj swoje uczucia. Mów, co czujesz, by druga osoba lepiej zrozumiała Twój punkt widzenia. Przykład: „Szanuję Twoje zdanie, ale mam inne.”
- Naucz się mówić „nie”. Odmowa może być wyrażona w sposób uprzejmy. Przykład: „Doceniam propozycję, ale muszę odmówić.”
- Szanuj prawa innych. Asertywność nie oznacza, iż wszyscy muszą się zgadzać. Pamiętaj, iż każdy ma prawo do własnych poglądów.
Aby w pełni opanować sztukę asertywności, warto rozważyć udział w profesjonalnym szkoleniu. Jako Szkoła Męskiego i Damskiego Stylu oferujemy specjalistyczne szkolenie z asertywności: https://szkolameskiegostylu.pl/oferta/szkolenia/szkolenie-z-asertywnosci/. Program obejmuje:
- naukę praktycznych technik komunikacyjnych,
- rozwój pewności siebie,
- sposoby na radzenie sobie z trudnymi sytuacjami.
Uczestnicy mogą liczyć na ćwiczenia, które pomagają w opanowaniu różnych scenariuszy z życia prywatnego i zawodowego. Szkolenie prowadzone jest przez ekspertów, którzy indywidualnie podchodzą do potrzeb każdego uczestnika, co czyni je doskonałą inwestycją w umiejętności komunikacyjne i relacyjne.
Ćwiczenie asertywności — nasze skuteczne sposoby
Praktyczne ćwiczenia mogą pomóc w rozwijaniu asertywności. Jak ćwiczyć asertywność? Podzielimy się z Wami naszymi skutecznymi sposobami:
- Pisanie swoich reakcji na trudne sytuacje. Warto zastanowić się, jak zareagować w trudnych sytuacjach, i przemyśleć swoje reakcje.
- Praktyka scenariuszy rozmów. Przećwicz różne scenariusze z przyjaciółmi lub przed lustrem.
- Prowadzenie dziennika emocji. Zapisuj swoje emocje i sposób, w jaki wyraziłaś swoje zdanie.
- Kreatywne wizualizacje. Wyobraź sobie, iż skutecznie wyrażasz swoje potrzeby i twórz wizje pozytywnych efektów.
- Wykorzystywanie pytań otwartych. Staraj się rozwijać rozmowy, zadając otwarte pytania.
- Odpowiednie oddychanie. Naucz się technik oddechowych, które pomagają zachować spokój w trudnych sytuacjach.
- Używanie zdań z „ja”. Mów o sobie, unikając uogólnień („Czuję, że…”).
- Przełamywanie nawyków. Staraj się powiedzieć „nie” lub wyrazić swoje zdanie, choćby w prostych sytuacjach.
- Tworzenie listy wartości. Ustal, co jest dla Ciebie ważne i staraj się to wyrażać w codziennych sytuacjach.
- Obserwacja asertywnych osób. Obserwuj, jak zachowują się osoby asertywne, by inspirować się ich zachowaniem.
