Czy warto się szczepić przeciwko HPV w każdym wieku, także po inicjacji seksualnej?

Naukowcy z Polski opublikowali w Scientific Reports badanie, które pokazuje, iż u dorosłych kobiet z potwierdzonym zakażeniem HPV szczepionka znacząco zwiększa szansę na pozbycie się wirusa — i to zarówno u pacjentek po zabiegach, jak i tych leczonych zachowawczo. Dlatego warto szczepić się w każdym wieku, także po inicjacji seksualnej.

Czym jest wirus HPV i jakie choroby wywołuje?

Dlaczego na HPV szczepi się dzieci?

Czy warto szczepić osoby, które są zakażone HPV?

Czy u zaszczepionych kobiet wirus HPV znika częściej?

Czy na HPV warto szczepić się w każdym wieku?

CZYM JEST HPV I DLACZEGO SIĘ O NIM TYLE MÓWI?

HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, to bardzo powszechny wirus przenoszony głównie drogą płciową¹. Niektóre jego typy (szczególnie 16, 18, 31, 45, 52 i kilka innych) są nazywane wysokoonkogennymi, bo mogą prowadzić do rozwoju:

• raka szyjki macicy,
  
• zmian przedrakowych w pochwie i sromie,
  
• części nowotworów gardła, krtani, odbytu, a także prącia u mężczyzn.
  

Kluczowe jest to, iż pojedyncze zakażenie często samo mija, ale przewlekłe, długo utrzymujące się zakażenie tymi „złośliwymi” typami HPV zwiększa ryzyko zmian przedrakowych i raka. Dlatego tak ważne są:

• profilaktyczne, wykonywane co roku badania cytologiczne,
  
• testy DNA HPV,
  
• oraz profilaktyka, czyli szczepienie HPV.

DLACZEGO NA HPV SZCZEPI SIĘ DZIECI?

Według rekomendacji WHO optymalnym momentem na zaszczepienie się jest okres przed inicjacją seksualną, dlatego w Polsce bezpłatnie szczepi się dzieci w wieku 9-14 lat².

Więcej o szczepieniach dzieci i dorosłych przeczytasz TUTAJ >>

Badanie polskich naukowców jednoznacznie podważają przekonanie, iż szczepionka „działa tylko przed kontaktem z wirusem”. Coraz więcej dowodów wskazuje, iż może ona również wspierać leczenie istniejących infekcji HPV i zapobiegać nawrotom zmian nowotworowych – choćby po diagnozie. Dlatego warto się zaszczepić w każdym wieku.

CZY WARTO SZCZEPIĆ OSOBY, KTÓRE SĄ ZAKAŻONE HPV?

12 kwietnia 2025 roku w międzynarodowym czasopiśmie Scientific Reports, z wydawnictwa Nature, została opublikowana praca autorstwa trzech pracowników Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu: dra n. med. Marcina Przybylskiego, dra n. med. Dominika Pruskiego oraz lek. Sonji Millert-Kalińskiej oraz prof. dr hab. n. med. Roberta Jacha pt. „Effect of vaccination against HPV in the HPV-positive patients not covered by primary prevention on the disappearance of infection”³.

Artykuł ten jest rezultatem kilkuletniej pracy nad wpływem szczepienia przeciw HPV na zanik infekcji brodawczaka ludzkiego w grupie pacjentek z rozpoznanym stanem przednowotworowym szyjki macicy.

Do badania zaproszono 320 kobiet z dodatnim testem na HPV. Wszystkie:

• były już po rozpoczęciu współżycia,
  
• nie były wcześniej szczepione przeciw HPV,
  
• zgłosiły się do prywatnej praktyki ginekologicznej w związku z nieprawidłowym wynikiem cytologii lub dodatnim testem HPV.
  

Następnie kobiety podzielono na dwie grupy:

• 250 kobiet (78,1%) zdecydowało się na szczepienie 9-walentną szczepionką przeciw HPV (tzw. Gardasil 9) w schemacie 0–2–6 miesięcy,
  
• 70 kobiet (21,9%) nie przyjęło szczepionki – to była grupa porównawcza (kontrolna).
  

Część kobiet przeszła też zabieg LEEP – to niewielka operacja, podczas której usuwa się fragment szyjki macicy z nieprawidłowymi komórkami.

Lekarze regularnie wykonywali pacjentkom badania:

• wymaz z szyjki macicy (w tym test DNA HPV),
  
• kolposkopię,
  
• w razie potrzeby – biopsję.
  

Interesowało ich, czy:

• wirus zniknie całkowicie,
  
• znikną tylko niektóre typy HPV,
  
• pojawiają się nowe typy wirusa,
  
• zakażenie utrzyma się bez zmian.
  

Szczególnie ważne było to, co dzieje się z tymi typami HPV, przeciwko którym działa szczepionka (czyli m.in. 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58).

U ZASZCZEPIONYCH KOBIET HPV ZNIKA CZĘŚCIEJ

1. Kobiety zakażone wirusem HPV, które otrzymały szczepionkę 9-walentną, osiągnęły całkowitą remisję wirusa w znacznie wyższym wskaźniku: u 72,4% kobiet zaszczepionych w porównaniu z 45,7% w grupie kontrolnej niezaszczepionej. Szczepionka pomaga organizmowi pozbyć się wirusa! Różnica jest bardzo wyraźna. Zaszczepione kobiety miały znacznie większą szansę na to, iż w kolejnych badaniach HPV nie będzie już wykrywalny.
2. Gdy uwzględniono tylko te typy wirusa, które obejmuje szczepionka 9-walentna, efekty były jeszcze lepsze. U zaszczepionych kobiet znacznie rzadziej wykrywano po czasie te konkretne genotypy HPV.
3. Jeszcze bardziej imponujące są wyniki dotyczące profilaktyki raka. U kobiet, które przeszły zabieg konizacji w celu usunięcia komórek przedrakowych, przyjęcie szczepionki przeciw HPV po zabiegu zmniejszyło ryzyko nawrotu zmian aż o 87%.

CZY NA HPV WARTO ZASZCZEPIĆ SIĘ W KAŻDYM WIEKU?

Wnioski z tego systematycznego przeglądu są jednoznaczne: na szczepienie przeciwko HPV nigdy nie jest za późno. To inwestycja w ochronę przed wieloma rodzajami raka – na całe życie, niezależnie od wieku czy wcześniejszego statusu zakażenia.

Czy szczepienia na HPV są bezpieczne? Czytaj dalej >>

Źródła:

1. Wirus HPV. Co trzeba wiedzieć?, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/wirus-hpv-co-powinienes-wiedziec ︎
2. Szczepienie, które chroni przed Rakiem, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/szczepienie-ktore-chroni-przed-rakiem ︎
3. Effect of vaccination against HPV in the HPV-positive patients not covered by primary prevention on the disappearance of infection, https://www.nature.com/articles/s41598-025-92861-5 ︎