Czy zdarzyło Ci się przedstawiać wymyślonym imieniem, a przy okazji tworzyć sobie nową tożsamość? Cóż, moja odpowiedź jest twierdząca.
Już, gdy byłam małą dziewczynką, na urlopie w Ciechocinku przedstawiałam się jako Aneta Sakowska – prezenterka hotelowej telewizji (no bo niby dlaczego hotel nie mógłby mieć własnej stacji TV, w dodatku z kilkuletnią prezenterką?). Na pewnych Juwenaliach, znudzona pytaniami o prawo, postanowiłam być Magdą z dziennikarstwa. I tak wraz z nowym imieniem, na kilka chwil stałam się też całkiem nową osobą. Z kolei w liceum, gdy fascynowałam się językiem niemieckim, marzyłam, by przetłumaczyć swoje nazwisko i nazywać się… Nikola Weber. Czyż nie pięknie?
Koniec końców nigdy na zmianę imienia ani nazwiska się nie zdecydowałam i pewnie nigdy to nie nastąpi. Ale czy aby na pewno nie jest to możliwe? Co, jeżeli któreś z dzieci Michała Wiśniewskiego zapragnęłoby się wtopić w tłum i nazywać Kasia albo Janek? Czy gwiazda polskiej estrady mogłaby oficjalnie zmienić imię z Dorota na Doda? Na tę i kilka innych – bardziej praktycznych pytań – poznasz odpowiedź w dzisiejszym artykule!
 |
Kwestię zmiany imienia bądź nazwiska reguluje ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska. Po pierwsze wskazuje ona, KTO może zmienić imię lub nazwisko. Są to następujące podmioty:
- obywatel polski,
- bezpaństwowiec (czyli cudzoziemiec niemający obywatelstwa żadnego państwa), o ile ma w Polsce stałe miejsce zamieszkania,
- cudzoziemiec, który uzyskał w Polsce status uchodźcy (z pewnymi ograniczeniami, przewidzianymi w ustawie).
Czy mogę nazywać się, jak tylko zapragnę?
Choć co do zasady nie ma w tym zakresie większych ograniczeń – imię z pewnością musi odpowiadać polskim przepisom, czyli imię to nie może być w formie zdrobniałej (np. Marysieńka) ani nie może mieć charakteru ośmieszającego lub nieprzyzwoitego. Co interesujące – można wybrać imię pochodzenia obcego, a choćby takie, które nie wskazuje na płeć (czyli nie jest zakończone na -a w przypadku osoby płci żeńskiej), ale musi być powszechnie przypisywane danej płci, np. Nicole.
Kolejna zła informacja – niestety polskie prawo przewiduje również ograniczenie ilościowe! Nie u nas takie historia jak pięć imion i trzy nazwiska. Każdy może mieć najwyżej dwa imiona i nazwisko składające się maksymalnie z dwóch członów. No chyba, iż poza polskim masz także obywatelstwo innego kraju, którego prawo przewiduje takie szaleństwa.
Właśnie sobie pomyślałam, iż byłoby zabawnie, gdybym zmieniła nazwisko i nazywała się… Nikola Tesla! Niestety, nic z tego. Ustawa nie dopuszcza możliwości zmiany nazwiska na nazwisko historyczne, czy też takie, które jest sławne w dziedzinie kultury, nauki, polityki, społecznie albo wojskowo. Jedyna nadzieja, jeżeli masz w rodzinie Piasta, Kopernika albo Skłodowską-Curie – wówczas droga wolna!
Z jakiego powodu mogę zmienić imię lub nazwisko?
Zasadą jest to, iż imię lub nazwisko można zmienić wyłącznie z ważnych powodów.
Przykładowo ustawodawca wskazuje następujące powody:
- zmiana imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka (założę się, iż każdy z Was zna kogoś, kto nosi nazwisko, które podpada pod tę kategorię),
- zmiana na imię lub nazwisko używane (ten podpunkt mógłby właśnie odnosić się do Dody, gdyby chciała przestać być Dorotą),
- zmiana na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione,
- zmiana na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwowego, którego obywatelstwo również się posiada.
Ustawodawca przewidział możliwość zmiany imienia lub nazwiska także z innych – ważnych powodów. Co jednak należy rozumieć pod tym nieprecyzyjnym określeniem? Odpowiedź za każdym razem będzie inna i zależna od okoliczności danej sprawy. Wśród ważnych powodów można wskazać takie sytuacje jak: powrót do nazwiska panieńskiego po rozwodzie (jeżeli nie skorzystało się z możliwości złożenia oświadczenia w ciągu 3 miesięcy od rozwodu), zmiana nazwiska ojca na nazwisko matki, w przypadku gdy dziecko jest (lub było w przypadku osoby dorosłej) wychowywane wyłącznie przez matkę czy też zmiana nazwiska, które może wprowadzać w błąd co do przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej (zmiana nazwiska plantatora wiśni z Malinowski na Wiśniewski zawsze była moim ulubionym akademickim przykładem). To również z tego powodu imię mogłaby spróbować zmienić osoba mająca trudne, obcobrzmiące imię czy nazwisko, wskazując, iż wywołuje ono trudności w codziennym życiu. Pamiętaj jednak, iż nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, czy dany powód jest wystarczająco ważny, by dokonać zmiany imienia lub nazwiska. Za każdym razem wniosek taki podlega bowiem ocenie.
Zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka
Jak wskazałam chwilę wcześniej – możliwa jest też zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka. Taka potrzeba pojawia się zwykle w przypadku rozstania rodziców dziecka, gdy np. małoletni noszący nazwisko ojca, zostaje pod wyłączną opieką matki (noszącej inne nazwisko), a kontakt i więź z ojcem są ograniczone. Wtedy zarówno względy rodzinne jak i praktyczne przemawiają za taką zmianą.
Czynność ta jest jednak bardziej skomplikowana niż w przypadku osoby dorosłej. Zgodę na zmianę imienia lub nazwiska dziecka w odpowiedniej formie musi bowiem wyrazić także rodzic nieskładający wniosku.
Czy o ile rodzice nie dojdą do porozumienia w kwestii zmiany imienia lub nazwiska nie ma żadnej szansy na zmianę? Nic bardziej mylnego! przez cały czas jest taka możliwość – w takiej sytuacji niezbędne będzie jednak wystąpienie do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. Procedura ta będzie więc bardziej wymagająca i czasochłonna.
Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska
Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska należy złożyć do wybranego kierownika urzędu stanu cywilnego, który po zapoznaniu się ze sprawą wyda w tym przedmiocie decyzję administracyjną.
We wniosku należy wskazać m.in. takie informacje jak: dane osoby, której dotyczy wniosek, akt stanu cywilnego, którego ma dotyczyć zmiana oraz miejsce jego sporządzenia, imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana, adres do korespondencji, oświadczenie wnioskodawcy, iż w tej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika USC lub iż nie została wydana już decyzja odmowna. Wniosek oczywiście musi również zawierać uzasadnienie, w którym zostaną wskazane ważne powody, dla których ma nastąpić zmiana.
Mam nadzieję, iż temat Cię zaciekawił, a jeżeli masz jakieś pytania dotyczące zmiany imienia lub nazwiska - pisz śmiało!
