Obecnie, gdy świadomość zdrowego odżywiania rośnie, coraz częściej zastanawiamy się, jak zadbać o swoją dietę. Jednym ze sposobów na ograniczenie cukru jest stosowanie substancji słodzących. Cyklaminiany, pośród słodzików, są częstym składnikiem nowoczesnej żywności. istotną ich zaletą jest dostarczanie słodkiego smaku i możliwość ograniczenia kalorii. Jednocześnie wielu z nas obawia się o cyklaminiany i szkodliwość. Powstaje zatem pytanie – czy są one bezpieczne? Czy cyklaminiany mogą być składnikiem zdrowej diety?
Czym są cyklaminiany?
Cyklaminiany to grupa syntetycznych substancji słodzących, które są stosowane jako zamienniki cukru spożywczego. Najczęściej dodaje się je do żywności przetworzonej np. posiłków dla sportowców, słodkich przekąsek czy żywności dla diabetyków. Ich dodatek oznacza się symbolem E952. Jednym z najbardziej znanych przedstawicieli tej grupy jest cyklaminian sodu, który jest około 30 razy słodszy od sacharozy, czyli cukru stołowego. Dzięki swojej intensywnej słodyczy, cyklaminiany są używane w małych ilościach i w konsekwencji nie dostarczają kalorii.
Co wiemy o cyklaminianach?
Cyklaminiany są obecne na rynku artykułów spożywczych już 40 lat. Co ciekawe, zostały odkryte w latach 40. XX wieku i w kolejnych latach intensywnie badano ich adekwatności i wpływ na zdrowie. w tej chwili są stosowane w wielu krajach na całym świecie, w tym także w Unii Europejskiej. Jednym z najczęściej zadawanych pytań w kontekście cyklaminianów jest ich wpływ na organizm człowieka. Czy cyklaminiany są szkodliwe? A może są one bezpieczne dla zdrowia? Co na ten temat mówią eksperci?
Cyklaminiany należą do grupy intensywnych substancji słodzących. Oznacza to, iż są one dodawane zamiast cukru, celem ograniczenia kaloryczności posiłków lub napojów. Po raz pierwszy jako bezpieczne i dopuszczone do spożycia przez ludzi zostały uznane przez Komitet Naukowy ds. Żywności (SCF) w 1984 roku.
Zainteresowanie cyklaminami wzrosło szczególnie w latach 60. i 70. XX wieku, kiedy to słodziki te znalazły się w centrum uwagi z uwagi na badania prowadzone na zwierzętach. Wykazały one, iż bardzo wysokie dawki cyklaminianów mogą prowadzić do powstawania nowotworów pęcherza moczowego u szczurów. Warto jednak podkreślić, iż dawki stosowane w tych badaniach były ekstremalnie wysokie – wielokrotnie przewyższające ilości, jakie przeciętny człowiek mógłby spożyć poprzez zwyczajowe stosowanie cyklaminianów w diecie.
W późniejszych latach, kolejne badania, zarówno na zwierzętach, jak i ludziach, nie potwierdziły jednoznacznie szkodliwości cyklaminianów w normalnych dawkach spożycia. Jednocześnie, wraz z biegiem czasu dochodzi do udoskonalania metod badawczych. Dzisiaj o cyklaminianach wiemy już dużo więcej, niż 40 lat temu. Efektem tej nowej wiedzy jest ponowne potwierdzenie bezpieczeństwa dla cyklaminianów przez SCF w 2000 roku.
Cyklaminiany – szkodliwość
Analizując wpływ cyklaminianów na zdrowie, warto wiedzieć, iż wszystkie dodatki do żywności, które są w tej chwili stosowane na rynku artykułów spożywczych, muszą mieć potwierdzone bezpieczeństwo. Jak wskazują eksperci z WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) cyklaminiany są uznawane za bezpieczne. Podobnie cyklaminiany zostały ocenione przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) – EFSA potwierdziło, iż cyklaminiany są bezpieczne jako dodatki do żywności. Jednocześnie, jak zgodnie podkreślają wszyscy eksperci – najważniejsze jest przestrzeganie dawki ADI, czyli dopuszczalnego dziennego spożycia. W przypadku cyklaminianów ilość ta wynosi do 9 mg na kilogram masy ciała.
Cyklaminiany i szkodliwość to wyzwanie przede wszystkim w ocenie kancerogennej, gdyż taki negatywny wpływ został wskazany w badaniach na zwierzętach. Jednocześnie w ocenie IARC (International Agency for Research on Cancer) cyklaminiany zostały zaklasyfikowane do grupy 3, czyli nie klasyfikowane jako rakotwórcze dla ludzi. Jak wskazują przedstawiciele IARC brakuje jednoznacznych dowodów na rakotwórczość tych słodzików. Również badania przeglądowe, w których analizie poddaje się wiele badań, nie wskazano, aby cyklaminiany miały potencjał rakotwórczy. Jednocześnie wskazuje się potrzebę dalszych badań, zwłaszcza długoterminowych, które pozwolą jeszcze lepiej oszacować bezpieczeństwo lub szkodliwość cyklaminanów.
Czy cyklaminiany mogą być częścią zdrowej diety?
Zgodnie z zaleceniami ekspertów podstawę zdrowej diety stanowią świeże i nieprzetworzone produkty spożywcze, takie jak warzywa, owoce czy pełnoziarniste produkty zbożowe. Powinny one stanowić podstawę diety. Jednocześnie słodziki takie jak cyklaminiany dostarczają słodki smak do diety i pozwalają na ograniczenie spożycia cukru. Spożywanie ich w ograniczonych ilościach może pomóc utrzymać kaloryczność diety. Dla osób odchudzających się, cyklaminiany mogą być dodatkiem do zdrowego stylu życia – odpowiednio dopasowanej diety i regularnej aktywności fizycznej.
Podsumowując, czy cyklaminiany mogą być częścią zdrowej diety? Tak, jeżeli pamiętamy, iż są one dodatkiem, a nie podstawą diety. Cyklaminiany w przeciwieństwie do cukru, nie wpływają na poziom glukozy we krwi czy kaloryczność posiłków. Dzięki swojej intensywnej słodyczy, mogą ułatwić trzymanie się zasad zdrowej diety. Jednocześnie biorąc pod uwagę aspekt cyklaminiany – szkodliwość to warto wiedzieć, iż zgodnie z w tej chwili dostępną wiedzą są one uznawane za bezpieczne. Dodatkowo najważniejsze jest pamiętanie o przestrzeganiu ustalonych limitów dziennego spożycia (ADI), a także cenne będzie prowadzenie dalszych badań, celem poszerzania wiedzy na temat tych słodzików.
Bibliografia:
- World Health Organization. Evaluation of Certain Food Additives and Contaminants: WHO Technical Report Series. Geneva: World Health Organization, 2008.
- European Food Safety Authority. „Scientific Opinion on the re-evaluation of cyclamic acid (E 952) and its sodium and calcium salts as food additives.” EFSA Journal 8, no. 3 (2010): 1537.
- International Agency for Research on Cancer. Assessment of the Carcinogenicity of Cyclamate. Lyon: IARC, 1980.
- World Health Organization. Safety Evaluation of Certain Food Additives: WHO Food Additives Series. Geneva: World Health Organization, 2003.
- Morgan, T., and D. Smith. „Dietary cyclamate and the risk of cancer: a systematic review and meta-analysis.” Journal of Clinical Epidemiology 45, no. 4 (1992): 475-485.
