Cukrzyca to choroba metaboliczna, charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, czyli hiperglikemią. Niestety choruje na nią coraz więcej osób. Szacuje się, iż co 12 osoba w Polsce cierpi na cukrzycę i ta ilość wciąż wzrasta. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia 90% zachorowań to cukrzyca typu 2, której można zapobiec odpowiednio się odżywiając. Jakie są typy cukrzycy, po czym ją poznać oraz jaka powinna być dieta cukrzycowa?
Rodzaje cukrzycy
Wyróżniamy dwa główne typy cukrzycy:
- cukrzyca typu 1 – insulinozależna. Charakteryzuje się tym, iż niszczone są komórki trzustki, które produkują i wydzielają insulinę. Dotyczy głównie dzieci i młodzieży do około 20 roku życia. Wymaga podawania leków, odpowiedniej diety i aktywności fizycznej.
- cukrzyca typu 2– insulinoniezależna. Jej przyczyną jest niewłaściwe działanie insuliny w organizmie, tak zwana insulinooporność. To nabyta choroba cywilizacyjna będąca skutkiem nieprawidłowego stylu życia i związanej z tym otyłością. Dotyczy głównie dorosłych, choć niestety dzieci tez na nią zaczynają chorować.
- cukrzyca ciężarnych – to postać choroby, która może pojawić się w czasie ciąży. Najczęściej ustępuje po urodzeniu dziecka. Bardzo ważne jest jest wykluczenie na wczesnym etapie ciąży, gdyż niewykryta może zagrażać życiu matki i dziecka.
Po czym poznać cukrzycę?
Objawy przy obu typach cukrzycy są różne.
Co może świadczyć o tym, iż chorujemy na cukrzycę typu 1?
- Częste oddawanie moczu,
- nadmierne pragnienie,
- ciągłe uczucie zmęczenia i trudności z koncentracją,
- nagła utrata masy ciała,
- spadek odporności,
- niechęć do wysiłku fizycznego
- pogorszenie wzroku.
Jakie objawy mogą świadczyć o cukrzycy typu 2?
- częsty głód,
- nadmierne pragnienie,
- apatia i zmęczenie,
- przyrost masy ciała,
- świąd skóry,
- infekcje intymne u kobiet,
- impotencja u mężczyzn,
- zmiany ropne na skórze,
- długo gojące się rany,
- grzybica między palcami.
Jeśli zauważysz któreś z powyższych objawów,to umów się do lekarza pierwszego kontaktu i wykonaj badania na poziom glukozy we krwi. jeżeli wynik poziomu cukru wyniesie na czczo 126 mg/dl lub więcej a po posiłku 200mg/dl lub więcej, lekarz zdiagnozuje u ciebie cukrzycę.
Dieta w cukrzycy
Dieta dla cukrzyków ma olbrzymie znaczenie. Powinna być ustalana indywidualnie, uwzględniając płeć, wiek, aktywność fizyczną i stan zdrowia pacjenta. Istnieją jednak pewne “złote zasady” ważne dla wszystkich pacjenta chorującego na cukrzycę, a są to:
- Regularne spożywanie 6-7 posiłków na dobę przy cukrzycy typu 1 oraz 5 posiłków przy cukrzycy typu 2.
- Unikanie produktów wysokoprzetworzonych na rzecz tych o niskim indeksie i ładunku glikemicznym.
- Odpowiednie łączenie produktów w każdym posiłku.
- Systematyczny wysiłek fizyczny.
- Rezygnacja z cukru, alkoholu i papierosów.
- Redukcja i utrzymanie prawidłowej masy ciała.
- Prawidłowe komponowanie każdego posiłków z węglowodanów, białek, tłuszczy i błonnika. Te trzy ostatnie spowalniają wchłanianie glukozy.
- Zwiększenie ilości węglowodanów przed wysiłkiem fizycznym i 2 godziny po nim.
- Szczególnie dbaj o higienę. Przy cukrzycy choćby niewielka rana może goić się znacznie dłużej.
Składniki odżywcze w diecie cukrzycowej:
- Białka: od 0,8g do 1g na kilogram masy ciała. Przy niewydolności nerek, która jest często powikłaniem cukrzycy zmniejszamy ilość białka do 0,6g /kg masy ciała. Połowa białka powinna pochodzić z produktów zwierzęcych, połowa z roślinnych.
- Tłuszcze: od 30% do 35% zapotrzebowania energetycznego. jeżeli pacjent jest otyły, wówczas zmniejszamy do 20%. Połowę tłuszczy powinny stanowić tłuszcze roślinne, najlepiej spożywane na zimno. Tłuszczy nasyconych nie powinno być więcej niż 10% a w przypadku wysokiego cholesterolu odpowiednio 7%. Nie wolno spożywać tłuszczy trans (tłuszczy utwardzonych), które przyczepiają się do uszkodzonych przez wysoki poziom cukru we krwi naczyń krwionośnych podwyższając ryzyko zachorowania na miażdżycę. Dwa do trzech razy w tygodniu w menu powinny zagościć produkty bogate w kwasy omega 3, które obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów.
- Węglowodany: od 40% do 50% zapotrzebowania energetycznego. Unikamy: białej mąki, białego ryżu, cukru, słodyczy, słodkich napojów, lodów itp., które powodują nagły wzrost cukru we krwi. Spożywamy węglowodany złożone, które dzięki wysokiej zawartości błonnika są długo trawione i nie wpływają na gwałtowny skok poziomu cukru np.pełnoziarniste produkty, razowy chleb, gruboziarniste kasze, brązowy ryż, warzywa itp. Nadmiar węglowodanów może spowodować hiperglikemię, a niedobór hipoglikemię, co może doprowadzić do śpiączki.
- Błonnik niezbędny w diecie cukrzyka, gdyż reguluje poziom glukozy we krwi oraz opóźnia jej wchłanianie, obniżając tym samym poposiłkową glikemię. Rekomendowana jego ilość to 25g- 40g na dobę.
O indeksie i ładunku glikemicznym oraz przykładowy jadłospis dla cukrzyka w kolejnym wpisie na blogu, do którego już dziś zapraszam.
