Eksplorując Tokajski Region Winiarski szukaliśmy ciekawych miejsc wartych odwiedzenia. Polecono mi wizytę na cmentarzu żydowskim w Bodrogkeresztúr gdzie znajduje się m.in. grób rabina Shayeleh Kerestirer. Postanowiliśmy skorzystać z polecenia i odwiedzić to miejsce!
Lokalizacja i dojazd
Po dojechaniu na cmentarz na pewno również odnajdziecie grób rabina Shayeleh Kerestirer. Znajduje się on w budynku tuż z wejściem na teren cmentarza. Adres samego cmentarza to Bodrogkeresztúr, Kossuth u. 67, 3916. Najlepiej będzie Wam dojechać właśnie z miejscowości Bodrogkeresztúr. Od miasta Tokaj oddalona jest ona o około 8 kilometrów. Droga asfaltowa dojeżdża pod sam cmentarz, gdzie znajduje się parking.
Nas nawigacja trochę wyprowadziła w pole, dosłownie i w przenośni i poprowadziła nas pod górę, na której cmentarz się znajduje. Finalnie zdecydowałem się na kilkaset metrów spaceru z pięknymi widokami na winnice po drodze.
Historia cmentarza i społeczności żydowskiej
Bodrogkeresztúr to niewielkie miasteczko położone w regionie winiarskim Tokaj. Społeczność żydowska zamieszkiwała je od lat. W spisach ludności z lat dwudziestych XVIII wieku odnotowane są już żydowskie rodziny, które przybyły tutaj z Polski. Tuż przed II Wojną Światową w mieście żyło 455 Żydów co stanowiło około 20 procent całe populacji. Żydzi z Bodrogkeresztúr zajmowali się handlem, przewozem towarów, ale także karczmami i winiarstwem.
Gmina żydowska powstała w XVII wieku i wtedy zorganizowany został również cmentarz żydowski. Pierwsza synagoga w miasteczku budowana została w 1767 roku, ale spłonęła na przełomie XIX i XX wieku. Ostatnim świeckim przywódcą gminy był kupiec József Seidenfeld.W kwietniu 1944 roku Żydzi z miasta zostali zamknięci w getcie, które obejmowało obszar wokół synagogi, a następnie 25 maja deportowani do Obozu Zagłady w Auschwitz. Holokaust przetrwało 37 osób z gminy, ale większość w późniejszych latach wyemigrowała.
Na cmentarzu, znajduje się sporo grobów w tym najważniejszy dla wielu pielgrzymów grób rabina Shayeleh Kerestirer. To właśnie od nazwy miejscowości, które kiedyś nazywała się Kerestir wzięła nazwę znamienita żydowska dynastia.
Grób rabina Shayeleh Kerestirer
Grób rabina Shayeleh Kerestirer, znanego również jako Rebbe Yeshaya Steiner, jest miejscem o ogromnym znaczeniu religijnym i kulturowym, przyciągającym pielgrzymów z całego świata. Rebbe Yeshaya Steiner był chasydzkim cadykiem i założycielem dynastii Kerestir w małym miasteczku Kerestir, w tej chwili znane jako właśnie Bodrogkeresztúr. Jego życie, pełne pokory i głębokiej wiary, stało się inspiracją dla wielu wierzących, a jego dobroczynna działalność i cudotwórcze historie przetrwały lata, przekształcając się w legendy, które przez cały czas żyją w pamięci społeczności żydowskiej.
Rabbi Shayele żył na przełomie XIX i XX wieku. Jego wiara i oddanie dla potrzebujących zyskały mu reputację świętego człowieka. Opowieści o jego cudach i interwencjach, zarówno w życiu duchowym, jak i codziennym, przyciągają wielu poszukujących duchowego wsparcia i błogosławieństwa.
Grób rabina Shayeleh stał się sanktuarium, do którego ludzie z całego świata przybywają, aby modlić się i prosić o wstawiennictwo. W dniu jego yahrzeit (rocznicy śmierci), tłumy pielgrzymów zapełniają małe miasteczko, aby oddać cześć i uczestniczyć w uroczystościach, które mają na celu upamiętnienie jego życia i nauczania. Wiele osób wierzy, iż modlitwa przy jego grobie ma szczególną moc, a Rebbe Shayele przez cały czas opiekuje się i przynosi ulgę tym, którzy szukają jego pomocy.
Sama struktura grobu jest wyrazem szacunku i czci, jaką społeczność żydowska okazuje temu wielkiemu cadykowi. Grób jest zadbanym, czystym miejscem, które odzwierciedla spokój i ducha modlitwy, jaki panuje wokół pamięci o Rabbi Shayele. Znajdujące się tam świeczki, modlitewne książki i liczne tabliczki z prośbami świadczą o głębokiej wierze i nadziei, jaką ludzie pokładają w jego wstawiennictwie.
Wizyta przy grobie rabina Shayeleh Kerestirer jest dla wielu Żydów nie tylko aktem religijnym, ale również osobistą podróżą duchową. Dla wielu to miejsce, gdzie niebo łączy się z ziemią, a modlitwy wydają się mieć szczególną siłę. To tutaj, w cieniu chasydzkiego mistrza, odnajduje się sens życia duchowego i moc wspólnoty modlitewnej.
Ohel jest budynkiem kamiennym ze stalowymi elementami. Znajdują się w nim trzy groby – rabina Sale Steinera, jego żony oraz nieznanego rabina.
Co interesującego w okolicy?
W regionie tokajskim zachowało się sporo śladów po społecznościach żydowskich, które zamieszkiwały okolice. Cmentarz żydowski w Bodrogkeresztúr i grób rabina Shayeleh Kerestirer to tylko jeden z przykładów, ale według spotkanych w różnych miejscach Żydów jeden z najczęściej odwiedzanych.
W wielu miejscowościach znajdziemy także stare żydowskie cmentarze i dawne synagogi. My mijaliśmy ich po drodze kilka, np. w mieście Tokaj czy Tarcal, ale najpiękniejsza i uznawana za jedną z najładniejszych w całych Węgrzech jest synagoga w Mad.
Niezwykła budowla, niepozorna z zewnątrz, w środku robi ogromne wrażenie. Nie jest duża, ale piękne wnętrze robi wrażenie. Obok synagogi znajduje się dawny Dom Rabina z wystawą poświęconą dziedzictwu żydowskiemu w regionie.
Warto odwiedzić cmentarz i grób rabina Shayeleh Kerestirer ?
Cmentarz żydowski w Bodrogkeresztúr i grób rabina Shayeleh Kerestirer mają bardzo ładne położenie. Leżą wśród pięknych pagórków porośniętych winogronami. To miejsce, które będąc w okolicy warto odwiedzić, bo przypomina o żydowskiej społeczności, która region ten zamieszkiwała przez setki lat.
