Czas czytania: 6 minutOstatnia aktualizacja 21 godzin by Magdalena Chorwacka kuchnia to odbicie historii, geografii i kultury tego niezwykle zróżnicowanego kraju. W jednym daniu spotykają się Śródziemnomorskie aromaty oliwy i ziela angielskiego z rustykalnym smakiem kuchni górskiej. Podróżując od Istrii, przez Dalmację, po Slawonię, możesz zasmakować zupełnie innych światów kulinarnych, choć należących do jednego państwa. Nie ma tu jednej kuchni chorwackiej, jest za to wiele tradycji, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. W artykule „Chorwacja dania, które musisz spróbować!” opisujemy najpopularniejsze z nich. Chorwacka kuchnia co warto wiedzieć? Przygotuj się na prawdziwą kulinarną wyprawę po smakach Chorwacji. Peka Peka to tradycyjne danie mięsne lub rybne, przygotowywane w specjalnej żeliwnej pokrywie zasypanej żarem. Składniki – jagnięcina, cielęcina lub ośmiornica, ziemniaki, cebula, czosnek i oliwa – duszą się we własnych sokach przez kilka godzin. Dzięki tej metodzie mięso staje się niezwykle soczyste, a warzywa przesiąkają aromatem przypraw. Całość zyskuje wyjątkowy smak, który trudno odtworzyć inną metodą. Historia peki sięga czasów starożytnych, a jej korzenie odnajdujemy u Ilirow i Rzymian. w tej chwili to obowiązkowa potrawa rodzinnych spotkań i lokalnych konob. Dawniej przygotowywana była głównie podczas żniw i ważnych wydarzeń rodzinnych – dziś to kulinarna wizytówka południowej Chorwacji. Najlepiej zjeść ją w Dalmacji, szczególnie na wyspie Hvar, w okolicach Splitu i na wyspie Brač. Warto zamówić ją wcześniej, bo wymaga kilku godzin przygotowania. Crni riżot Crni riżot, czyli czarny ryż z kałamarnicą, to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dań regionów nadmorskich. Jego charakterystyczny kolor pochodzi z atramentu kałamarnicy, który dodaje intensywnego, morskiego smaku. Podstawą jest ryż, cebula, czosnek, białe wino i świeże owoce morza. Danie ma wyjątkowo kremową konsystencję, a smak głęboki i wyrazisty. To danie ma weneckie korzenie i od wieków stanowi element kuchni adriatyckiej. Jego intensywny aromat i unikalny kolor czynią go daniem jedynym w swoim rodzaju. Czarny ryż często uzupełnia się tartym serem lub odrobiną cytryny. Najlepiej spróbować go w restauracjach Dubrownika, na wyspie Vis i w Rovinj. Wiele lokali oferuje lokalne warianty z dodatkiem małży lub krewetek. Brodet (brudet) Brodet to rybny gulasz z pomidorami, cebulą, czosnkiem i winem. Do przygotowania używa się kilku gatunków ryb, a czasem także skorupiaków. Gotuje się go powoli, a podaje z polentą, która świetnie wchłania esencjonalny sos. Brodet łączy intensywny smak ryb z aromatem przypraw i lekką kwasowością pomidorów. Pochodzi z wybrzeża Istrii i Dalmacji, gdzie był daniem rybaków, gotowanym z resztek połowu. W każdej rodzinie receptura może się nieco różnić. Niektóre wersje zawierają dodatek wędzonych ryb lub suszonych pomidorów, co pogłębia smak. Najlepiej zjeść go w lokalnych konobach w Szybeniku, Puli czy na wyspie Korčula. Danie jest nieodzowną częścią lokalnych świąt i festynów rybackich. Pašticada Pašticada to duszona wołowina, marynowana w occie i czerwonym winie z dodatkiem suszonych owoców, marchwi, przypraw i czosnku. Proces przygotowania jest długi – mięso najpierw marynuje się przez całą noc, a potem dusi kilka godzin. Danie podaje się z gnocchi lub makaronem. Sos uzyskuje gęstą konsystencję i słodko-wytrawny smak dzięki obecności śliwek i goździków. Wywodzi się ze średniowiecznego Splitu, gdzie była serwowana podczas świąt i uroczystości. Do dziś uchodzi za jedno z najbardziej szlachetnych dań kuchni dalmatyńskiej. W wielu rodzinach przepis jest pilnie strzeżoną tajemnicą przekazywaną ustnie. Spróbujesz jej najlepiej w restauracjach Splitu, Trogiru i Omiša. Pašticada często pojawia się w menu podczas wesel i ważnych wydarzeń rodzinnych. Fuži z truflami Fuži to manualnie robiony makaron w kształcie wrzecionek, podawany z kremowym sosem truflowym. Sos przygotowuje się z lokalnych czarnych lub białych trufli, śmietany, oliwy i parmezanu. Trufle zbierane są w lasach środkowej Istrii. Sam makaron przygotowuje się z mąki, jaj i wody, a jego kształt pochodzi z dawnych chłopskich tradycji. Makaron ten to prawdziwa duma Istrii i często podawany jest w najlepszych restauracjach regionu. Danie to uosabia kulinarny luksus, a zarazem tradycję – trufle są bowiem poszukiwane od stuleci przez lokalnych mieszkańców. Warto spróbować go w Motovun, Buzet i Rovinj, zwłaszcza podczas jesiennych festiwali trufli. W październiku w wielu restauracjach organizuje się specjalne degustacje. Sarma Sarma to tradycyjne danie kuchni chorwackiej, które przypomina polskie gołąbki, choć sposób przygotowania i smak potrafią być zaskakująco odmienny. Mięso mielone – zwykle wieprzowe lub mieszane – łączy się z ryżem, przyprawami, cebulą i czasem boczkiem, a następnie zawija w liście kiszonej kapusty. Tak przygotowane zawiniątka gotuje się długo w sosie pomidorowym z dodatkiem wędzonki i przypraw, co nadaje daniu intensywnego, głębokiego aromatu. Korzenie sarmy sięgają czasów Imperium Osmańskiego. Przez wieki danie to rozprzestrzeniło się po całych Bałkanach, przyjmując lokalne formy i składniki. Natomiast w Chorwacji sarma stała się symbolem zimowej kuchni – podawana jest podczas Świąt Bożego Narodzenia, Nowego Roku i rodzinnych obiadów w mroźne dni. Jej smak dojrzewa z każdym odgrzaniem, dlatego najlepsza jest na drugi lub trzeci dzień. Najlepszą sarmę zjesz w kontynentalnych regionach Chorwacji, zwłaszcza w Slawonii, Zagorju i Lice, gdzie jej przygotowanie to prawdziwy rytuał. Pršut i paški sir Pršut to długo dojrzewająca szynka, suszona na silnym wietrze bora i czasem lekko wędzona. Proces jej przygotowania trwa od kilku miesięcy do choćby dwóch lat, a jego efekt to mięso o głębokim, lekko słonym smaku, które kroi się w cienkie plastry. Pršut jest nieodłącznym elementem każdej deski chorwackich przystawek. Paški sir to owczy ser z wyspy Pag, uznawany za jeden z najlepszych serów na świecie. Jego wyjątkowy smak wynika z pożywienia owiec – żywią się one roślinnością przesyconą solą morską i ziołami. Ser ma twardą konsystencję i lekko ziarnisty przekrój. Z biegiem dojrzewania staje się coraz ostrzejszy i bardziej intensywny w smaku. Ten duet – pršut i paški sir – to klasyczna chorwacka przekąska, która najlepiej komponuje się z kieliszkiem lokalnego czerwonego wina. To danie obecne na stołach zarówno w prostych konobach, jak i luksusowych restauracjach. Najlepiej smakują one w regionach Dalmacji, Istrii i oczywiście na wyspie Pag. Janjetina s ražnja Janjetina s ražnja, czyli jagnięcina pieczona na rożnie, to jedno z najbardziej tradycyjnych dań mięsnych w Chorwacji. Przygotowanie tej potrawy wymaga czasu, cierpliwości i doświadczenia. Cała tusza młodej owcy pieczona jest powoli nad otwartym ogniem, obracana systematycznie przez kilka godzin. Dzięki temu mięso jest niezwykle soczyste, a skórka staje się chrupiąca i aromatyczna. Danie to pochodzi z regionów pasterskich, gdzie hodowla owiec była (i jest) jednym z filarów lokalnej gospodarki. Na wyspie Pag, w regionie Lika oraz w górzystym Gorski Kotar, janjetina to podstawa stołu podczas świąt, wesel i ważnych wydarzeń rodzinnych. Przygotowanie rożna jest często ceremonią, a samo pieczenie – okazją do spotkań i wspólnego świętowania. Najlepiej spróbować tego dania w małych wiejskich konobach lub podczas lokalnych festiwali. Szczególnie znana jest jagnięcina z Pagu, gdzie mięso ma delikatny, lekko słony smak dzięki wyjątkowemu środowisku wyspy. Fritule Fritule to małe, smażone pączki, które w Chorwacji przygotowuje się głównie podczas Świąt Bożego Narodzenia. Robione są z ciasta drożdżowego z dodatkiem rodzynków, rumu, skórki cytrusowej i czasem orzeszków piniowych. Smaży się je na złocisty kolor, a na koniec oprósza cukrem pudrem. Ich smak przypomina nieco włoskie zeppole, ale receptura i forma podania są typowo chorwackie. Pochodzą z Dalmacji i Istrii, ale dziś są popularne w całym kraju. W okresie zimowym można je kupić na jarmarkach bożonarodzeniowych i festynach. Dla wielu Chorwatów fritule to smak dzieciństwa i domowego ciepła. Maneštra Maneštra to gęsta zupa warzywna, typowa dla regionu Istrii. Jej bazą są sezonowe warzywa, fasola, ziemniaki oraz lokalna kapusta lub kukurydza. Często dodaje się do niej suszone mięso, boczek albo kości wieprzowe, które nadają zupie głębi. Zupa gotowana jest długo i na wolnym ogniu, dzięki czemu wszystkie składniki dobrze się przenikają. To danie chłopskie, które kiedyś jadano jako podstawowy posiłek dnia. Każda istriańska gospodyni ma własną wersję maneštry, często przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Buzara Buzara to sposób przygotowywania owoców morza, zwłaszcza muli i krewetek, w sosie z białego wina, czosnku, pietruszki i oliwy. Można spotkać dwa główne warianty: biały (na winie i oliwie) oraz czerwony (z dodatkiem pomidorów). Buzara to danie proste, szybkie i niebywale aromatyczne – podawane zwykle z chlebem, który służy do maczania w sosie. Zdecydowanie jest to klasyczna potrawa nadmorska, znana zwłaszcza w Dalmacji i na Istrii. Dodatkowo buzara najlepiej smakuje świeżo po przygotowaniu, w towarzystwie kieliszka schłodzonego malvaziji lub po prostu z widokiem na Adriatyk. Kroštule Kroštule to chrupiące ciasteczka smażone w głębokim tłuszczu, przypominające polskie faworki. Ciasto wałkuje się cienko, tnie na paski i zawiązuje w supełki, po czym smaży do złotego koloru. Ponadto po ostygnięciu posypuje się je cukrem pudrem. To słodka przekąska serwowana często podczas karnawału, wesel i rodzinnych uroczystości. Pochodzą z Dalmacji, ale popularne są również w regionie Kvarneru i Istrii. Często towarzyszą im domowe nalewki lub miód pitny. Chorwacja dania – podsumowanie Chorwacja dania to hasło, które otwiera drzwi do jednej z najciekawszych kuchni Europy. Od nadmorskich gulaszów rybnych po domowe dania świąteczne, każdy region wnosi coś własnego. To kuchnia, która łączy ludzi przy stole, przypomina o tradycjach i celebruje prostotę. Chorwacja dania to podróż, której warto doświadczyć z otwartym sercem i pełnym apetytem. Nie ma tu miejsca na pośpiech. Smakowanie lokalnych potraw to forma szacunku dla gospodarzy, ich historii i codzienności. Każdy kęs to opowieść o ziemi, morzu, słońcu i wietrze. Dlatego właśnie chorwacka kuchnia tak mocno zapada w pamięć. choćby po powrocie do domu, wspomnienie dobrze przyprawionej peki czy kremowej pašticady wraca jak dźwięk cykad i zapach rozgrzanej oliwy.
