Bawełna to najbardziej popularne włókno, które króluje w produkcji tekstyliów. Historia bawełny sięga starożytnych cywilizacji, takich jak Mezopotamia, Indie i Egipt, gdzie rozwijała się uprawa bawełny oraz technologie przędzenia i tkania. Charakterystyczne białe kuleczki, otaczające nasiona tej rośliny przypominają delikatną w dotyku watę. Bawełna to naturalny, tani materiał. Ze względu na jego praktyczność, można wykorzystywać go nie tylko do produkcji odzieży, ale także do przedmiotów użytku codziennego (jak np. bawełniane torby na zakupy) lub do produkcji opatrunków ze względu na adekwatności absorpcyjne. Pozostaje pytanie, jakie ma bawełna wady i zalety, o których powinniśmy wiedzieć?
Zalety i adekwatności bawełny
Bawełna słynie z wytrzymałości. Bawełna egipska, dzięki maksymalnej długości włókien, charakteryzuje się wyjątkową jakością i jest powszechnie używana do produkcji koszul, ręczników i pościeli. Dzięki temu można ją często prać w wysokich temperaturach i prasować. Jest też materiałem bardzo higienicznym – dobrze oddycha i pochłania wilgoć. Zaletą bawełny z cienkich włókien jest fakt, iż jest lekka, przyjemna w dotyku i ceniona w produkcji odzieży oraz aranżacji wnętrz. Przy okazji jest miła w dotyku, co sprawia, iż ma fanów na całym świecie. Podsumowując, zalety bawełny to przede wszystkim:
- wytrzymałość: można ją często prać i prasować,
- odporność na rozciąganie: nie musimy się martwić jej zniekształceniem,
- higroskopijność: bawełna wchłania parę wodną,
- brak adekwatności uczulających: idealna dla alergików (zazwyczaj uczulają barwniki dodane do materiałów bawełnianych),
- zatrzymywanie ciepła: gruby materiał zatrzymuje ciepło ciała,
- miła w dotyku: z tego względu często wykorzystuje się ją do produkcji ubranek dla dzieci.
Najważniejsze wady bawełny
Mimo wielu zalet bawełny, ma ona kilka minusów. Bawełniany materiał, mimo wytrzymałości, ma skłonności do gnicia, jeżeli jest narażona na długotrwałą wilgoć. Mokre bawełniane ubrania nieprzyjemnie pachną, jeżeli nie doschną lub gdy nie zostawimy ich w suchym miejscu. Aby suszyć tkaniny bawełniane, najlepiej unikać wysokich temperatur i natychmiast usuwać ubrania z suszarki, aby zapobiec nadmiernej wilgoci.
Bywa, iż bawełna łatwo się gniecie, jednak zależy to od splotu i jakości wykonania. Co ciekawe, bawełna może gwałtownie się spalić, mimo swojej odporności na wysokie temperatury. Z tego względu lepiej uważać, aby podczas prasowania nie zostawić gorącego żelazka na powierzchni bawełnianego materiału.
Pozyskiwanie bawełny i produkcja tekstyliów bawełnianych
Proces produkcji bawełnianych tekstyliów opiera się na naturalnym cyklu dojrzewania rośliny, w którym włókna bawełny odgrywają kluczową rolę. Gdy pękają otoczki nasienne bawełny, jej włókna zaczynają zasychać i przybierać formę wstęgowatych skupisk, które z kolei przetwarzane są w przędzę. Długości bawełnianych włókien mogą się znacznie różnić, dlatego bawełnę dzielimy na krótko, długo i średniowłóknistą. Tkaniny bawełniane występują w różnych rodzajach, takich jak atłas, nankin i barchan, i mają szerokie zastosowanie dzięki swojej przewiewności, miękkości i trwałości.
Kiedyś bawełnę zbierano manualnie, aby jej nie uszkodzić. Produkowano ją głównie w koloniach angielskich, jednak po rewolucji przemysłowej i wynalezieniu przędzarki, bawełna pojawiła się także w Europie. w tej chwili popyt na bawełnę jest na całym świecie, dlatego do jej zbierania wykorzystywane są specjalne maszyny.
Certyfikat GOTS i certyfikat OEKO TEX – co to?
Tkaniny, które posiadają certyfikaty GOTS oraz OEKO-TEX Standard 100 przeszły odpowiednie testy i możemy mieć pewność, iż są bezpieczne dla użytkowników. Materiał bawełna charakteryzuje się wysoką chłonnością, izolacją termiczną, odpornością na rozciąganie, łatwością w utrzymaniu oraz delikatnością i komfortem dla skóry. Bawełna jest jednym z bardziej ekologicznych wyborów wśród naturalnych włókien, obok lnu, wełny, jedwabiu i konopi.
Certyfikat GOTS – Global Organic Textile Standard
Tekstylia organiczne z certyfikatem GOTS dają nam informację o tym, iż ich produkcja odbyła się bez użycia toksycznych dla środowiska naturalnego chemikaliów, PVC, niklu i chromu. Tkanina bawełniana, taka jak rasatello, batyst bawełniany, atłas, kreton czy nankin, charakteryzuje się różnorodnymi adekwatnościami, które są cenione w branży odzieżowej i dekoracyjnej. Podczas produkcji została zachowana zrównoważona gospodarka wodna i uczciwe praktyki pracy. Ekologiczne tkaniny z certyfikatem GOTS są droższe od tych niecertyfikowanych. Wymogi GOTS wspierają cele rozwoju ONZ, dlatego tym bardziej warto inwestować w tkaninę bawełnianą z certyfikatem.
Certyfikat OEKO-TEX STANDARD 100
Produkty z certyfikatem OEKO-TEX Standard 100 zostały szczegółowo przebadane pod kątem szkodliwych dla zdrowia substancji. Tkaniny bawełniane charakteryzują się oddychalnością, miękkością i trwałością, co czyni je idealnym wyborem dla wielu zastosowań. Potwierdza to czystość i bezpieczeństwo wyrobów włókienniczych i skórzanych na każdym etapie produkcji, w tym tych wykonanych z włóknami bawełny. Globalny certyfikat co najmniej raz w roku poszerza swój katalog wymaganych kryteriów.
Wady i zalety bawełny – które przeważają?
Jak widać w powyższym artykule, bawełna ma zarówno wady, jak i zalety. Do jej głównych zalet należą wytrzymałość, higroskopijność, brak adekwatności uczulających, dobre przewodzenie ciepła oraz miękkość, co sprawia, iż jest bardzo komfortowa w użytkowaniu. Jednak bawełna ma również kilka wad. Są to m.in. podatność na gniecenie, ryzyko gnicia w warunkach dużej wilgotności oraz łatwość zapalenia przy prasowaniu. Pomimo tych wad, zalety bawełny sprawiają, iż pozostaje ona jednym z najpopularniejszych materiałów na świecie.
