Pieniny
Stanowią część centralną Pienińskiego Pasa Skałkowego zbudowanego z wapieni, piaskowców, łupków i zlepieńców o różnej odporności na erozję. Ten łuk górski biegnie nią granicy Polski i Słowacji o długości ok. 100 km i ciągnie się od miejscowości Stare Bystre (na zachodzie) po słowacki Ujak (na wschodzie).
Od południa Pieniny graniczą z Pasmem Magury Spiskiej natomiast od północy z Gorcami i Beskidem Sądeckim. Grupa Pienin stanowi łańcuch o długości 35 km i szerokości od 3,5 do 6 km. Pasmo dzieli się na trzy części, które dzielą przełomy Dunajca. Należą do nich Pieniny adekwatne, Małe Pieniny i Pieniny Spiskie (Hombarki). Najwyższym szczytem jest Wysoka osiągająca wysokość 1050 m.
Pieniński Park Narodowy
Pasmo Pienin od 1932 roku jest objęte ochroną w postaci parku narodowego. Pieniński Park Narodowy został utworzony jako Park Narodowy w Pieninach i liczył wtedy 756 ha, razem ze słowackim rezerwatem tworzył pierwszy w Europie międzynarodowy park przyrody. w tej chwili Pieniński Park Narodowy zajmuje powierzchnię 2346 ha, wraz z parkiem narodowym po stronie słowackiej 6096 ha. Siedziba PPN znajduje się w Krościenku.
Położone na polsko – słowackim pograniczu górskie pasmo Pienin od dawna fascynowało krajoznawców i przyrodników. Tutaj bowiem, na niewielkim obszarze, występuje niezwykłe bogactwo form przyrody oraz krajobrazu. Pieniny, obok Tatr, należą do najliczniej odwiedzanych obszarów Karpat.
Rzeczywiście, szeroko rozumiany obszar Pienin obfituje w wiele atrakcji turystycznych. Do najsłynniejszych z nich z pewnością można zaliczyć spływ przełomem Dunajca. Równie znane są średniowieczne zamki w Niedzicy i Czorsztynie a o panoramie z Trzech Koron czy Sokolicy słyszał niemal każdy. Do nowszych atrakcji należy wybudowana u podnóża Pienin potężna zapora, której efektem jest szczególna zmiana krajobrazu i wzrost walorów rekreacyjnych regionu. Dzięki zalewowi teren stał się atrakcyjny dla miłośników wszelakich sportów wodnych.
Szlaki w Pieninach
Przez Pieniny poprowadzonych jest wiele ciekawych szlaków atrakcyjnych zarówno przyrodniczo jak krajobrazowo. Najważniejsze bazy wyjściowe w Pieniny stanowią: Szczawnica, Krościenko nad Dunajcem, Niedzica i Sromowce.
W górach tych odnajdziemy gęstą sieć szlaków turystycznych. Wiele z miejsc, przez które prowadzą ścieżki dla turystów to prawdziwe perełki przyrodnicze bądź krajobrazowe.
Najpiękniejszym wąwozem Pienin jest Homole. Głęboko wcięty skalny parów w Małych Pieninach jest objęty ścisłym rezerwatem przyrody. Warto zwiedzić to miejsce przy okazji wycieczki na najwyższy szczyt całej grupy górskiej – Wysoką. Po obejrzeniu rozległej panoramy z wierzchołka najlepiej przejść granią Małych Pienin aż do Szczawnicy.
Dużą i jak najbardziej zasłużoną popularnością cieszy się wycieczka na Trzy Korony. Piękna trasa na ten szczyt prowadzi przez skalny Wąwóz Szopczański i Przełęcz Chwała Bogu. Po obejrzeniu rozległej panoramy z wierzchołka powrót do Sromowiec Niżnych przez Przełęcz Wyżni Łazek lub do Krościenka.
Dla miłośników wędrówek warto polecić Sokolą Perć. Trasa piękna, urozmaicona widokowo, najbardziej efektowna w Pieninach prowadzi ze Szczawnicy, przez Sokolicę (wspaniały widok na Przełom Dunajca), Górę Zamkową oraz Trzy Korony. Nie bez znaczenia jest fakt, iż można na kilka sposobów opuścić grań i zejść z gór na północ lub na południe.
Dunajec i zapora
Dunajec to rzeka, która w rejonie Pienin przez setki lat oddzielała Królestwo Polskie od Królestwa Węgierskiego. Na pograniczu tych wielkich niegdyś mocarstw, po przeciwnych stronach rzeki, wybudowano dwa zamki – Zamek Dunajec oraz Zamek Czorsztyn. Nieodgadniony los sprawił, iż w tej chwili obydwa znajdują się w Polsce. Położone malowniczo nad taflą Jeziora Czorsztyńskiego i posiadając wielce ciekawą historię, stanowią niekwestionowaną atrakcję turystyczną regionu.
Na pewno obiektem godnym zwiedzenia jest ziemna zapora Jeziora Czorsztyńskiego.
Budowę trwającą kilkadziesiąt lat ukończono w 1997 r. tuż przed wyjątkowo groźną powodzią, której skutki mogły być katastrofalne dla mieszkańców wielu naddunajeckich miejscowości. Z zapory pięknie prezentują się obydwa wyżej opisane zamki.
Dobrze oglądnąć pienińskie widoki z perspektywy górskich wzniesień, ciekawym wariantem jest wyjazd kolejką krzesełkową ze Szczawnicy na Palenicę, skąd możemy przejść w kilka chwil na Szafranówkę.
Polski Spisz
Znajdujący się między Pieninami a Podhalem to niewielki fragment historycznej krainy, w większości znajdującej się na terytorium dzisiejszej Słowacji. Polski Spisz tzw, Zamagurze Spiskie, zajmuje 195 km2. Ta nieduża część położna jest w widłach Białki i Dunajca, stanowi część Kotliny Nowotarskiej znajdującej się w Polsce.
Obszar polskiego Spiszu można podzielić na część północna, czyli pasmo Pienin Spiskich wchodzący w skład pienińskiego pasa skałkowego, oraz część południową należącą do pasma Magury Spiskiej. Zamagurze Spiskie składa się 14 wsi: Łapsze Niżne, Łapsze Wyżne, Niedzica, Łapszanka, Kacwin, Falsztyn, Dursztyn, Frydman, Krempachy, Nowa Biała, Trybsz, Czarna Góra, Rzepiska i Jurgów.
Dobrze zachowana przyroda, kultura duchowa i materialna Spisza stanowi dużą wartość turystyczną tego regionu. Warto odwiedzić na Polskim Spiszu interesujące miejsc oraz przebyć trasy biegnące przez tą malowniczą krainę. Obszar Spisza jest bardzo atrakcyjna dla miłośników dwóch kółek, biegnie tu sporo tras rowerowych o różnym stopniu trudności.
Zabytkowe obiekty na polskim Spiszu
Miłośnicy architektury i kultury Spisza powinni odwiedzić kilka wybranych miejscowości. W Jurgowie i Czarnej Górze znajdują się Muzea Kultury Ludowej Spisza – stare zabytkowe zagrody Sołtysów i Korkoszów – filia Muzem Tatrzańskiego. W Trybszu stoi fragment zabytkowego, drewnianego kościoła pw. św. Elżbiety z drugiej połowy XVI
– tego stulecia.
Najbardziej interesujące są malowidła wewnątrz świątyni przedstawiające m.in. najstarsze panoramy Tatr oraz Pienin nieznanego autora.
Miejscowością o odmiennym charakterze – małomiasteczkowym, jest Frydman. Położony nad brzegiem Jeziora Czorsztyńskiego, kilka metrów poniżej lustra wody, od której oddzielony jest betonowym obwałowaniem i jest jedną z najstarszych wsi w regionie. Najcenniejszym zabytkiem miejscowości jest murowany kościół pw. św. Stanisława, który powstał na przełomie XIII i XIV w. Obok rynku znajdują się warte obejrzenia (szczególnie dla miłośników tajemnych, podziemnych korytarzy) piwnice frydmańskie, wybudowane przez Węgrów na początku XIX w.
Interesującym miejscem na pograniczu polskiego Spisza i Podhala jest malowniczy Rezerwat Przełom Białki. Bramę, przez którą przepływa rzeka Białka, tworzą dwie skały – Kramnica oraz Obłazowa.
W tej drugiej znajduje się jaskinia będąca jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych w środkowej Europie. To tutaj znaleziono najstarszy bumerang na świecie.
Słynną atrakcją regionu jest spływ Dunajcem, który trwa dwie godziny flisacką tratwą, niesieni bystrym i krętym nurtem rzeki, W trakcie spływu można posłuchać legend oraz podziwiać ożywioną i nieożywioną przyrodę Pienin.
Otaczające pionowe skalne ściany, urwiskowe lasy i widoki zapierające dech w piersiach.
