Adamas w Gran Chaco

Region ten nigdy nie był przesadnie zamieszkały, choć oczywiście czasem pojawiali się jacyś ludzie. Inkowie nazwali ten rejon miejscem łowów – co jako chaco trafiło do języka hiszpańskiego, ale nie wyobrażam sobie na co można było tu polować – może w porze deszczowej wyglądało to trochę lepiej (na pewno wyglądało – dziś na Chaco sporo jest olbrzymich rancz hodujących ekstensywnie bydło, a w miejscach gdzie możliwy jest dostęp do wody choćby uprawia się ziemię – ale paragwajska część ma gęstość zaludnienia poniżej 1 osoby na kilometr kwadratowy), ale przez cały czas było to nieprzyjazne odludzie. I właśnie przez nie wędrowaliśmy – tuż za granicą boliwijsko-paragwajską. Jak się tu znaleźliśmy? Ano bardzo prosto. Z Santa Cruz, największego miasta Boliwii (urosło, bo znaleziono tam ropę; olej skalny miał występować także w innych rejonach Gran Chaco, choćby Boliwia walczyła o te nieużytki z Paragwajem, ale okazało się, iż jednak eksperci deczko się pomylili, i ropy nie ma; cała wojna jak – nomen omen – krew w piach) złapaliśmy pekaes do Villamontes (w nazwie firmy był Juan Pablo II – jako rodakom wielkiego papieża udało się wynegocjować zniżkę na bilet), skąd niewielkim collectivo (właściwie truffi, jak mówi się w Boliwii; niby tu hiszpański, i tu, ale...) dotarliśmy na granicę. Od strony boliwijskiej wyglądała adekwatnie normalnie – stragany, restauracyjki, cinkciarze – wszystko, czego potrzebują przemytnicy czy podróżnicy. No, albo kierowcy tirów. Nie, nie wiem czy panie negocjowalnej cnoty też miały tam swoje stanowiska.

Strona paragwajska – no, to była już zupełnie inna bajka. Zaskoczyła mnie całkowicie, choć dochodziły mnie plotki, iż może być problem w złapaniu jakiegoś transportu – rzeczywiście nic tam nie było. Ot, jedna buda – sklep. Cóż. Boliwia jest biedna, ale Paragwaj biedniejszy. I deczko niebezpieczniejszy – podobno. Do tego miejscowe służby nie miały zbyt dobrej opinii. Oto na przykład policja potrafi zatrzymując inostrańca zabrać paszport – i oddać go dopiero za niewielką gratyfikacją. W każdym razie granicę przekroczyliśmy bez problemów – choć kolega, w dobrej wierze, zapytał pogranicznika jak tu dostać się do najbliższej osady. Paragwajczykowi zaświeciły się oczy, poczuł pieniądz nosem, więc stwierdził, iż jedyna opcja to skorzystać z podwózki celników.

- Zresztą zaraz przyjdzie kolega, i pojedziecie z nim. Przypominam, nie ma innej możliwości - stwierdził stanowczo.

Faktycznie, po chwili pojawił się mundurowy, przypominający typa spod ciemnej gwiazdy i rzucił – jesteśmy w biednym kraju – cenę tak niebotyczną, że od razu wyjęliśmy dłonie z kieszeni. Ot, mieszkający w nich wąż zaczął kąsać jak głupi. Podobno dlatego taką wysoką, iż bardzo droga w Paragwaju jest benzyna.

- Tyle to nie zapłacimy – zadeklarował kolega i poszliśmy dalej, pewni, iż jednak coś się znajdzie za granicą.

Owszem. Znaleźliśmy. Kilku dodatkowych celników i pograniczników. Ci również stwierdzili, iż jedyna opcja to ich transport – ale z ceny zejść nie chcieli. Dostrzegliśmy jednak na horyzoncie tą wspomnianą budę – sklep. Przy niej stał samochód. Czyli była opcja odjechać z granicy. Niestety, celnicy nas uprzedzili, i w sklepie stwierdzono, iż nie mogą nas zabrać do najbliższego miasta. Nie tłumaczyli się jakoś specjalnie. No ale mapa wskazywała, iż do najbliższej osady jest 6, może 7 kilometrów.

- Nie będę płacił tym oszustom – warknął zdenerwowany kolega i ruszyliśmy w to palące słońce.

Jeszcze raz podjechali do nas celnicy. Naprawdę nie odpuszczali.

- Jedziecie z nami?

- Nie – padła odpowiedź.

Celnicy wzruszyli ramionami i wrócili na przejście graniczne. A my mozolnie podreptaliśmy przed siebie, po cichu licząc na stopa. Niestety, w sąsiedztwie granicy nikt zatrzymać się nie chciał. Didaskalia: pisząc nikt mam na myśli dwie czy trzy cysterny (do Paragwaju sprowadza się paliwo między innymi z Boliwii – ale wcale nie jest jakoś przesadnie droższe niż w ościennych krajach), terenówka i jedna furgonetka przez kilkadziesiąt minut. Innymi słowy, trasa nie była przesadnie ruchliwa.

Po godzinie marszu (czyli pewnie po jakichś trzech kilometrach, szybciej żeśmy nie szli raczej) zatrzymała się w końcu ciężarówka. Tir, znaczy się. Z kabiny wyskoczył brodaty Latynos.

- Wsiadajcie – powiedział – Jadę do La Patria. To najbliższa miejscowość. Podrzucę was.

Ruch drogowy w Gran Chaco

Tak więc siedzieliśmy w pięciu w klimatyzowanej kabinie ciężarówki (właściwie to zdychaliśmy i sapaliśmy uzupełniając płyny) i jechaliśmy do La Patrii. Okazało się, iż celnicy mieli trochę racji rzucając zaporową cenę – do miasta (no, tak myśleliśmy) było bowiem jakieś 120 kilometrów. A ta osada 6 kilometrów od granicy to było adekwatnie lotnisko (legalne – na Gran Chaco jest cała masa nielegalnych, służących do przemytu kokainy; nikt z tym nic nie robi, bo służby mają z tego swoją działkę, a poza tym szukaj pan igły w stogu siana), więc i tak nie znaleźlibyśmy tam transportu.

- Słuchajcie – kierowca mówił z dziwnym akcentem, takim lekko jakby teksańskim – Po Gran Chaco nie chodzi się w dzień. Jest za gorąco. Następnym razem schowajcie się gdzieś w cieniu, i ruszcie dopiero po zmierzchu.

Przytaknęliśmy, szofer ewidentnie miał rację. Pociągnął łyk yerba mate (to Paragwaj – wszyscy to tu piją, celnicy na granicy też pociągali z guampy – jak tu się zwie naczynie na mate) i opowiadał dalej:

- Zlitowałem się, i was zabrałem, ale u nas kierowcy często się zatrzymują i podwożą, nie ma z tym problemu.

Słysząc zaś o cenie transportu zaproponowanej nam przez pograniczników stwierdził, iż troszkę za dużo zawołali. Niemniej było to... 120 kilometrów.

- A w La Patria jest jakiś przystanek autobusowy, żeby złapać transport dalej, do Filadelfii? - Filadelfia to stolica prowincji w której się znajdowaliśmy, jak na Gran Chaco miasto bardzo duże, około 11 tysięcy mieszkańców.

- Przystanek autobusowy? - brodacz parsknął i pociągną yerby – To Gran Chaco, tu nie ma przystanków. Ale na pewno coś jeździ, spokojnie. Zresztą jak nic nie złapiecie, to możliwe, iż wieczorem będę jechał w tamtą stronę, to mogę was kawałek podrzucić.

Generalnie nasz dobroczyńca okazał się miłym rozmówcą, więc aż żal było rozstawać się w La Patria. Mimo, że nie chciał żadnej gratyfikacji to w jedynym sklepiku w mieś... w wios... w osadzie kupiliśmy mu kilka piw. Sami też wypiliśmy po jednym czy dwóch – ale nie zdążyły dotrzeć do żołądka, tak szybko płyn został wchłonięty przez organizm. Dopytaliśmy się też o połączenia do Filadelfii, stolicy prowincji.

- Tak – stwierdziła pani sklepowa – Tu, zza rogu odjeżdżają – ucieszyliśmy się – W poniedziałki i czwartki.

Była sobota. A oprócz niewielkiego gieesu w La Patria była jeszcze stacja benzynowa, warsztat i ze trzy domy. Warto przy tym dodać, iż jeden ze współpodróżników miał za dwa dni samolot z Asuncion, stolicy kraju odległej o jakieś 500 kilometrów, do Polski. Cóż było robić. Ruszyliśmy łapać stopa.

Droga nie była bardziej ruchliwa niż ta poprzednia, choć schodziły się tu dwa trakty komunikacyjne (może choćby żywotne arterie, w końcu którędyś musi ta boliwijska ropa jechać), oba zresztą prowadzące ku granicy z Boliwią – więc czekaliśmy. A słońce piekło. Czasem zawiał wiatr.

Wreszcie ktoś się zatrzymał – starym, załadowanym pickupem. Swoją drogą w tej części kraju jeżdżą praktycznie tylko terenowe półciężarówki – jak w jakim Teksasie. Idealne auta dla ranczerów, jakby nie patrzeć. Kierowca też był miejscowy – znaczy mieszkał w okolicy Filadelfii, do której było jakieś 180 kilometrów, głównie prostej drogi (takie są tylko przez Gran Chaco) – i popijał yerba matę z guampy z bawolego rogu.

- Dobre na potencję – stwierdził pociągając napój – Jak się z tego pije, to potem stoi jak róg.

Magia sympatyczna, ot co. Może mniej sympatycznie było, jak negocjowaliśmy cenę – jak każdy ranczer nasz kierowca był biznesmenem, a sądząc po stanie auta (wcześniej mijały nas dużo nowsze i lepsze pickupy) interesy nie szły najlepiej – niemniej i tak było to dużo mniej niż chcieli celnicy. Minusem mogło być to, iż w środku było miejsce (po uprzątnięciu gratów) tylko dla dwóch osób. Pozostała dwójka musiała jechać na kipie, razem z oponami i beczką z czymś, pewnie paliwem. Cóż, od razu wdrapałem się na pakę. W końcu jazda po Gran Chaco na pickupie to zawsze jakaś przygoda. Zresztą w połowie drogi zamieniliśmy się miejscami.

I wbrew pozorom wcale nie było za gorąco. Owszem, słońce bardzo agresywnie atakowało twarze i kończyny (trzeba było jechać okutanym), ale pęd powietrza – ranczer jechał dość gwałtownie jak na możliwości swojego pojazdu (finalnie i tak trzeba było się zatrzymać i chłodzić silnik) – sprawiał, iż było niemal zimno (i tak czy siak trzeba było jechać okutanym).

W końcu jednak zjechaliśmy z asfaltu – i nadrabiając drogi do domu nasz kierowca zawiózł nas do Filadelfii. Nazwa pochodzi z greki, tak pierwotnie nazywał się Amman, dzisiejsza stolica Jordanii, ale miasteczka wcale nie założyli Grecy. Kto mógł chcieć zamieszkać na tym odludziu? Podpowiedzią niech będzie tablica informacyjna przy wjeździe do jednej z podfiladelfijskich wiosek, takiej, w której domy zamiast blachy falistej kryte były pomarańczowymi ceglanymi dachówkami.

No i oczywiście oryginalna nazwa miasta: Fernheim.