80. rocznica urodzin Rafała Wojaczka w Instytucie Mikołowskim

gazetatrybunalska.info 1 tydzień temu

Najważniejsze uroczystości związane z 80. rocznicą urodzin Rafała Wojaczka oraz 60. rocznicą jego debiutu poetyckiego w „Poezji” (nr 1, 1965) odbyły się 5 grudnia w Instytucie Mikołowskim.

To właśnie w Mikołowie, w mieście narodzin poety (6.12.1945 r.), pamięć o nim jest najbardziej osadzona, a Instytut od lat prowadzi konsekwentną, merytoryczną pracę dokumentacyjną i wydawniczą.

O godzinie 18., w szczelnie wypełnionej sali, nastąpiła prezentacja wyboru wierszy Konrada Wojtyły „Plany na przeszłość” (2025). Poeta opowiedział o zasadach doboru tekstów, o próbie uporządkowania materiału w taki sposób, aby można było go zbilansować – podsumować to, co udało mu się poetycko zrobić do tej pory.

Następnie rozpoczęła się rozmowa poświęcona wznowieniu poszerzonego tomu „Reszta krwi” Rafała Wojaczka. Uczestniczyli w nim: Romuald Cudak (autor wstępu), Konrad Wojtyła (autor posłowia i współredaktor) oraz Maciej Melecki (redaktor i autor posłowia do pierwszego wydania). Rozmowę prowadził Krzysztof Siwczyk. Wydanie z 2025 roku w stosunku do edycji z 1999 roku wzbogacono o trzy nieznane wcześniej wiersze poety; na okładce znalazła się fotografia Zdzisława Beksińskiego udostępniona przez Muzeum Historyczne w Sanoku.

Na zwieńczenie wieczoru organizatorzy zaplanowali XXXIII edycję Turnieju Jednego Wiersza im. Rafała Wojaczka. Jurorował Konrad Wojtyła, prowadził Marcin Bies. Zwycięzcą został Karol Szydłowski z Krakowa.

Zaproszenie do udziału w wydarzeniu przyjęła Dagmara Janus, córka Rafała Wojaczka. W Instytucie obecna była także Bożena Topolska, tłumaczka, współautorka nowego, włoskiego wyboru wierszy mikołowskiego twórcy.

Uczestnicy obchodów mogli odwiedzić miejsca związane z poetą: rzeźbę Wojaczka na ławce w rynku, dom, w którym się urodził, z tablicą pamiątkową na elewacji, a także spotkać się z ludźmi, którzy jego twórczość znają i kultywują.

Równolegle w Katowicach odbywał się czterodniowy cykl „Wojaczek 80.”, obejmujący koncert, projekcje filmowe, słuchowisko i rozmowy o miejscu poety w kulturze.

Tegoroczne obchody pokazały, iż poezja Wojaczka nie traci energii. Jego wiersze wciąż znajdują czytelników a to za sprawą ostrości treści, przejrzystości wypowiedzi i nadzwyczajnej szczerości.

RAFAŁ WOJACZEK

Piosenka bohaterów VI

Że chcieliśmy być mądrzy zostaliśmy sami
Ponad syta głupotą misą Ziemi -głodni
Bezdomni, ale bezdomni iż aż Kosmos nami
Wzgardził i wypluł za krąg swej nieskończoności

Ale widać jeszcześmy niedość są ubodzy
Widać wciąż jeszcze nędza nasza zakłamana
Nie przeznaczając na to tylko pewnych godzin
Widać wciąż jeszcze myśli o nas jakaś matka

Widać wciąż jeszcze jakieś nas dochodzą listy
Chociaż nie napisane przecież magnetycznie
Na wałku mózgu pilnie się rejestrujące

Bowiem dziwna serdeczność czasem w nas powstaje
Gdy nasza wiedza oschła jak mróz nagle staje
Przez inne niż to zimne roztopiona słońce

1969, 2 września

Instytut Mikołowski od lat pełni rolę kluczowego ośrodka badań i popularyzacji twórczości Rafała Wojaczka, systematycznie gromadząc, opracowując i udostępniając materiały związane z jego dorobkiem. To właśnie dzięki konsekwentnej pracy zespołu Instytutu – obejmującej edycje krytyczne, wznowienia, wydarzenia literackie oraz stałą działalność dokumentacyjną – spuścizna poety pozostaje żywa, a jej recepcja rozszerza się zarówno w kraju, jak i za granicą.

→ M. Baryła

9.12.2025

• zdjęcie tytułowe – od lewej: poeta, dziennikarz Bogdan Preis, Dagmara Janus, poeta, krytyk, nauczyciel akademicki dr Konrad Wojtyła, foto: Mariusz Baryła / Gazeta Trybunalska

• więc o spotkaniach w Instytucie Mikołowskim: > tutaj