![]() |
Więźniarki z obozu w Holiszowie. Zdjęcie wykonane po wyzwoleniu obozu. |

Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych 5 maja 1945 r. w Holiszowie wyzwolili ponad 1000 więźniarek: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek oraz Czeszki, Holenderki, Belgijki, Włoszki, Rosjanki, Ukrainki, Rumunki, Jugosłowianki i kobiety innych narodowości.
Wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Narodowe Siły Zbrojne, to jedyny taki przypadek, kiedy formacja Wojska Polskiego w czasie II wojny światowej wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny.Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do pracy w przemyśle i traktowali jak niewolników. Okazało się, iż obóz został zdobyty w ostatniej chwili. Niemcy właśnie przygotowywali się do spalenia żywcem 250 Żydówek, które znajdowały się w dwóch oddzielnych barakach oddzielonych od reszty drutem kolczastym pod prądem elektrycznym. " Z mroków budynku, wydostawał się na zewnątrz potworny odór wydzielin ludzkich zmieszany z wonią rozkładających się trupów. Z tych czeluści na światło dzienne wypełzły z wielkim płaczem euforii pozostałe przy życiu kobiety. Ze słabości nie mogły ustać na nogach.(..) W tym czasie podczołgała się do moich nóg jedna z więźniarek i zaczęła całować moje stopy. Potem wyciągnęła jakieś zawiniątko i podając mi powiedziała <
Polska brygada rozbijała także niemieckie jednostki wojskowe i likwidowała organizowane przez Niemców zasadzki na żołnierzy amerykańskich. W maju 1945 r. polscy partyzanci, ramię w ramię z żołnierzami amerykańskimi, uczestniczyli w walkach z Niemcami w rejonie Pilzna, Holysova i Vsekar.W uroczystościach 72. rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Holiszowie, wziął udział m.in. prezes IPN Jarosław Szarek. Była to pierwsza po wojnie uroczystość z udziałem przedstawicieli władz państwowych oraz asysty honorowej Wojska Polskiego.
W uroczystościach wzięli udział działacze Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z różnych części Polski (Szczecin, Lublin, Łomża,Warszawa, Ostrołęka ect.)
![]() |
Działacze ZŻ NSZ z Ostrołęki |