W dokumencie prawa jazdy, w polu oznaczonym numerem 12, znajdują się specjalne oznaczenia kodowe. Często są one bagatelizowane lub po prostu ignorowane przez kierowców, którzy nie przywiązują wagi do cyfrowych symboli. Tymczasem to właśnie tam wpisuje się ograniczenia i wymogi dotyczące stanu zdrowia i warunków prowadzenia pojazdu.
Jednym z najczęściej stosowanych jest kod rozpoczynający się od 01, który dotyczy konieczności korekcji wzroku. Dalsze cyfry w tym ciągu kodowym precyzyjnie wskazują, w jaki sposób osoba powinna poprawiać swoje widzenie – czy dzięki okularów, soczewek kontaktowych, a może z wykorzystaniem innych metod.
Kody wzroku – znaczenie cyfrowych oznaczeń
Choć z pozoru wygląda to jak ciąg przypadkowych numerów, każda kombinacja ma konkretne znaczenie:
- 01.01 – obowiązek jazdy wyłącznie w okularach
- 01.02 – wyłączne stosowanie soczewek kontaktowych
- 01.05 – konieczność zasłonięcia jednego oka
- 01.06 – możliwość wyboru pomiędzy soczewkami a okularami
- 01.07 – inna indywidualna forma korekcji
Najwięcej osób posiada oznaczenie 01.06, które daje największą swobodę – można prowadzić zarówno w okularach, jak i soczewkach. jeżeli jednak ktoś ma wpisany kod 01.01, zobowiązany jest do jazdy w okularach. W takim przypadku korzystanie z soczewek jest formalnym naruszeniem przepisów.
Kontrola drogowa i mandat – co może się wydarzyć?
Podczas rutynowej kontroli drogowej funkcjonariusz może sprawdzić rubrykę 12 w prawie jazdy. jeżeli zauważy, iż dana osoba powinna prowadzić w okularach, a ma założone soczewki (i odwrotnie), ma prawo ukarać kierowcę mandatem – najczęściej w wysokości 500 zł. Co istotne, policjant nie musi przeprowadzać testów wzroku – wystarczy sama rozbieżność między zapisami w dokumencie a rzeczywistym stanem.
W przypadku osób z kodem 01.02, sytuacja wygląda identycznie – jazda w okularach, mimo iż dokument wskazuje soczewki, także kończy się grzywną. Nie chodzi o realne zagrożenie czy jakość widzenia, ale o przestrzeganie formalnych obowiązków.
Czy da się to zmienić? Tak, ale trzeba działać formalnie
Zmiana sposobu korekcji wzroku – np. przejście z okularów na soczewki lub odwrotnie – wiąże się z koniecznością aktualizacji dokumentu. W tym celu należy udać się na ponowne badanie lekarskie, uzyskać nowe orzeczenie i złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy we właściwym wydziale komunikacji. Koszty i formalności są niewielkie w porównaniu do potencjalnych konsekwencji prawnych.
W przeciwnym razie choćby najlepiej widzący kierowca, który zlekceważy ten wymóg, może zostać ukarany, a w skrajnym przypadku – uznany za niezdolnego do prowadzenia pojazdu.
Ograniczenia nie tylko dla wzroku – inne kody i ich znaczenie
W rubryce 12 mogą się znaleźć również inne oznaczenia medyczne i techniczne, które nakładają na kierowców konkretne zobowiązania. Oto niektóre z nich:
- 02 – obowiązek korzystania z aparatu słuchowego lub innego urządzenia poprawiającego słuch
- 03.01 – używanie protezy kończyny górnej
- 03.02 – stosowanie protezy kończyny dolnej
- 10 – dostosowanie skrzyni biegów do potrzeb osoby z niepełnosprawnością
W przypadku tych kodów także obowiązuje zasada pełnej zgodności z wpisami. Policjant nie ma obowiązku oceny stanu zdrowia – wystarczy niezgodność z dokumentem, by wystawić mandat lub skierować sprawę do dalszego postępowania.
Ryzyko dla portfela – co z ubezpieczeniem?
Nie każdy kierowca wie, iż naruszenie wymagań zapisanych w prawie jazdy może być interpretowane jako rażące naruszenie przepisów, co ma szczególne znaczenie w kontekście ubezpieczeń. W przypadku kolizji lub wypadku, jeżeli okaże się, iż kierowca nie stosował wymaganej korekcji wzroku, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty świadczenia lub znacząco je obniżyć. W skrajnych przypadkach możliwe jest również pociągnięcie do odpowiedzialności cywilnej.
Z perspektywy prawa to nie rzeczywisty stan zdrowia decyduje, ale dokument i jego zgodność z praktyką. Dlatego aktualizacja danych i przestrzeganie choćby najmniejszych wymagań staje się nie tylko obowiązkiem prawnym, ale też realnym zabezpieczeniem finansowym.
