50 lat z kulturą w sercu! Jubileusz MCK SOKÓŁ w Nowym Sączu

miastons.pl 1 godzina temu

W 2025 roku Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu świętuje niezwykły jubileusz – 50-lecie działalności. To pół wieku historii, która zaczęła się w 1975 roku od zaledwie kilku pokoi przy ulicy Jagiellońskiej 28, a dziś obejmuje jedną z najważniejszych instytucji kultury w Małopolsce. Od pięciu dekad SOKÓŁ animuje życie artystyczne Małopolski oraz tworzy przestrzeń spotkań, inspiracji i rozwoju.

Od WOK-u do MCK SOKÓŁ – historia z pasją

Wszystko zaczęło się w 1975 roku, gdy w Nowym Sączu powołano Wojewódzki Ośrodek Kultury z pierwszym dyrektorem – Michałem Podgórnym. Lata 80. przyniosły dynamiczny rozwój: pojawił się dział Amatorskiego Ruchu Artystycznego, a dyrektorem został Antoni Malczak. W tamtym czasie WOK działał dodatkowo w namiocie widowiskowym i przejął zrujnowany dwór w Ropie.

W latach 90. SOKÓŁ zyskał nowy blask – w 1993 roku uruchomiono kino pod historyczną nazwą, otwarto Galerię Sztuki SOKÓŁ, a siedziba instytucji znalazła się w dawnej Willi Marya. W 1999 roku WOK przekształcił się w Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ, co zapoczątkowało nową erę profesjonalnych działań i rozbudowy infrastruktury.

Rozkwit kultury w XXI wieku

Nowe tysiąclecie to lata inwestycji i modernizacji. W 2004 roku zakończono przebudowę głównego skrzydła SOKOŁA, dwa lata później sala widowiskowa wzbogaciła się o koncertowe organy piszczałkowe, a w 2010 roku otwarto Galerię Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ.

W ostatnich latach instytucja stawia na rozwój i nowoczesność – w 2024 roku otwarto piątą salę kinową, a w Ludźmierzu uruchomiono Instytut Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich. To właśnie tam pielęgnowane są tradycje regionów karpackich – od Podhala po Sądecczyznę.

Ikoniczne wydarzenia i sądeckie symbole kultury

Trudno wymienić wszystkie inicjatywy, które przez pół wieku na stałe wpisały się w kulturalny kalendarz regionu. To m.in. **Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych „Święto Dzieci Gór”** (pierwsza edycja w 1992 roku), **Konkurs DRUZBACKA** w Podegrodziu (od 1980 roku), **Echo Trombity** (od 1977 roku), **Festiwal BAJDUREK** (od 1986 roku), a także prestiżowy **Międzynarodowy Festiwal Sztuki Wokalnej im. Ady Sari**, którego 21. edycja odbyła się w tym roku.

Czy wiesz, że SOKÓŁ w 2024 roku zorganizował aż 583 wydarzenia kulturalne, 1 680 spotkań edukacyjnych i 7 093 seanse filmowe, gromadząc łącznie ponad 450 tysięcy uczestników?

Nowe projekty i nieustanny rozwój

MCK SOKÓŁ od lat kształtuje nie tylko gusta artystyczne, ale i kompetencje kulturowe mieszkańców regionu. Organizuje koncerty, festiwale, konkursy literackie, warsztaty, a także prowadzi unikatowe projekty edukacyjne, jak **Labirynt Historii**, **Kino ze Szminką**, **Mistrzowski Kurs Instruktorski** czy **Lalkowy Teatr Wyobraźni**.

Czy wiesz, że Klub Tańca Towarzyskiego AXIS, działający w strukturach SOKOŁA od 1984 roku, obchodzi właśnie 42. rok działalności i wychował setki tancerzy z całej Małopolski?

Lider kultury w Małopolsce

Dziś SOKÓŁ to nie tylko kino, scena i galeria. To instytucja z misją – promująca małopolskie dziedzictwo, edukująca młodych twórców i inspirująca do działania. W 2019 roku MCK SOKÓŁ został wpisany do krajowego Rejestru Dobrych Praktyk, a jego działalność stale poszerza się o nowe inicjatywy, takie jak **Ośrodek Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego** czy **Dział Krzewienia Idei Sokolstwa**.

Czy wiesz, że historia Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ zaczęła się od… pięciu pokoi przy ul. Jagiellońskiej 28, a dziś instytucja działa w nowoczesnym kompleksie z pięcioma salami kinowymi, galerią sztuki i zapleczem konferencyjnym?

50 lat – i dopiero się rozkręca

Pół wieku SOKOŁA to opowieść o ludziach, pasji i kulturze, która łączy pokolenia. Dziś instytucja świętuje jubileusz, patrząc w przyszłość z tą samą energią, z jaką zaczynała w 1975 roku.

Chronologia rozwoju instytucji

1975 – powołanie Wojewódzkiego Ośrodka Kultury (WOK) w Nowym Sączu, pierwsza siedziba przy ul. Jagiellońskiej 28, dyrektor: Michał Podgórny.
1979 – utworzenie Działu Folkloru i Sztuki Ludowej oraz Działu Organizacji Imprez.
1980 – dyrektorem zostaje Antoni Malczak, powstają nowe działy artystyczne.
1982–1987 – wydzierżawienie budynku przy Narutowicza 9a, przejęcie namiotu widowiskowego, utworzenie Sądeckiej Oficyny Wydawniczej, pozyskanie dworu w Ropie, bazy przy Wolskiej i klubu w Zawadzie.
1991–1993 – zmiana siedziby na Willę Marya, otwarcie kina SOKÓŁ i Galerii Sztuki SOKÓŁ w Sądeckiej Sokolni.
1999 – przekształcenie WOK w Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ; powołanie biura organizacyjnego w Tarnowie.
2000–2004 – modernizacja głównego budynku, uruchomienie kina KROKUS, zakończenie przebudowy i instalacja organów piszczałkowych.
2008–2010 – budowa i otwarcie Galerii Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ oraz sali multimedialnej.
2011–2019 – zakończenie działalności kina KROKUS, powstanie Ośrodka Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, program „Małopolska. Kultura Wrażliwa”, remonty, modernizacje, wpis do Rejestru Dobrych Praktyk i objęcie stanowiska dyrektora przez Andrzeja Zarycha.
2022 – rozpoczęcie budowy Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu.
2024 – otwarcie Instytutu Dziedzictwa w Ludźmierzu, uruchomienie piątej sali kinowej, utworzenie Działu Krzewienia Idei Sokolstwa, zamknięcie biura w Tarnowie.

Rok 2024 w liczbach imponuje!

Działalność kulturalna i edukacyjna: • 583 wydarzenia kulturalne • 1 680 spotkań edukacyjnych • 7 093 seanse filmowe • 487 spotkań grup stałych
Uczestnictwo: • 294 222 uczestników wydarzeń kulturalnych • 40 821 uczestników spotkań edukacyjnych • 117 008 uczestników seansów filmowych • 5 074 uczestników grup stałych
Działalność online: • 251 977 użytkowników stron internetowych • 354 699 otwartych sesji na stronach www • 61 019 obserwatorów w mediach społecznościowych

To właśnie w Nowym Sączu – w sercu Małopolski – bije kulturalne serce regionu.

Fot. MCK SOKÓŁ / archiwum