W Tatrach Polskich znajduje się ponad 270 km znakowanych szlaków o różnym stopniu trudności. Część z nich to proste trasy biegnące dnem dolin, inne prowadzą łatwymi górskimi ścieżkami. Jest też część, która ze względu na ich przebieg ma charakter typowo wysokogórski. Oprócz wspaniałych widoków szlaki te dostarczają również wiele emocji.
Dla kogo trudne szlaki w Tatrach?
Osoby wybierające się na szlaki wysokogórskie powinny być odpowiednio przygotowane, niewrażliwe na przepaści, oswojone z przestrzenią i wysokością. Przeznaczone są dla osób zdrowych i sprawnych fizycznie o dobrej kondycji, mających już doświadczenie górskie. W znacznej części szlaków zamontowane są sztuczne ułatwienia w postaci klamer i łańcuchów.
Na większości z przedstawionych szlaków w okresie letnim panuje duży ruch turystyczny, co dodatkowo zwiększa niebezpieczeństwo wypadków. Mijanie się na łańcuchach, choćby stosując podstawowe zasady bezpieczeństwa, jest znacznie ryzykowne niż wspinaczka, w terenie gdzie nikt nie idzie z naprzeciwka. Dodatkowo przy duże liczbie turystów zwiększa się niebezpieczeństwo zrzucania kamieni na inne osoby.
Wybierając się na trudne szalki tatrzańskie, pamiętajmy o wcześniejszym sprawdzeniu pogody oraz warunków panujących na planowanej trasie. Wiosną w miejscach zacienionych może zalegać śnieg a jesienią dodatkowo oblodzenia, które mogą stanowić śmiertelne niebezpieczeństwo. Większość wymienionych poniżej szlaków ze względu na północną wystawę stoków oraz nastromienie jest bardzo niebezpieczna, a wręcz odradzana w okresie zimowym.
1. Orla Perć
Słynny szlak graniowy należy do najtrudniejszych szlaków turystycznych w całych Tatrach. Jest to wysokogórski szlak turystyczny, którego przejście przynosi niezapomniane, co krok zmieniające się wrażenia widokowe. W trudnych i wymagających miejscach zamontowane są ubezpieczenia i udogodnienia w postaci żelazny klamer, drabinek, poręczy i łańcuchów.
Należy pamiętać, iż przejście Orlej Perci wymaga przygotowania i doświadczenia turystycznego oraz szczególnej uwagi i odporności na ekspozycje i przepaście. Na przejście całej trasy od Zawratu do przełęczy Krzyżne należy poświęcić cały dzień a na szlak wyruszać wcześnie rano.
Przy sprzyjającej pogodzie, zachowując ostrożność i posiadając odpowiedni ekwipunek, trasę można pokonać bezpiecznie. Natomiast w czasie mgły, padającego deszczu lub śniegu, przy oblodzeniu lub zalegającym śniegu, Orla Perć staje się szlakiem bardzo niebezpiecznym. Pamiętajmy, iż pomimo dużej ilości sztucznych ułatwień nie jest to jednak wycieczka dla niedoświadczonych i początkujących turystów. Od Zawratu do Koziego Wierchu ze względów bezpieczeństwa szlak jest jednokierunkowy, dalej aż do Krzyżnego odbywa się obu kierunkach.
2. Od Czarnego Stawu na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem
Leżąca pomiędzy Pośrednim a Czarnym Mięguszowieckim Szczytem położona w głównym grzbiecie Tatr przełęcz dostępna jest znakowanym szlakiem od strony Polskiej. Trasa, ciesząca się dawniej sławą karkołomnego, już od roku 1886 ubezpieczona przez Towarzystwo Tatrzańskie, od 1898 szlak wyznakowany jest farbą.
Wyprowadzający na Przełęcz pod Chłopkiem znakowany szlak należy do jednego z najtrudniejszych w Tatrach Polskich, dodatkowo wymagający szczególnej ostrożności przy zejściu. Od osób planujących jego przejście wymagana jest orientacja w terenie wysokogórskim i obycie z przepaściami. Trasa biegnąca pośród iście alpejskiej scenerii obfituje we wspaniałe widoki.
3. Znad Morskiego Oka na Rysy
Znaczna część turystów odwiedzających Tatry pragnie zdobyć Rysy. Z najwyższego wierzchołka polski rozpościera się wspaniała panorama, która należy do jednych z najrozleglejszych w całych Tatrach. Szlak tam prowadzący ze względu na dużą różnicę wzniesień jest dość męczący.
Wycieczka na Rysy, choć biegnąca znakowanym szlakiem ubezpieczonym łańcuchami i klamrami należy już do poważniejszych. Nie jest polecana dla osób wrażliwych na ekspozycje i mających lek wysokości. Powinna być podejmowana tylko przez turystów posiadających doświadczenie górskie i umiejętności we wspinaniu się po skałach.
Trasa na Rysy od polskiej strony bardzo niebezpieczna jest przy oblodzeniach. Zimą szczególnie groźna ze względu na lawiny przeznaczona tylko dla osób posiadających doświadczenie zimowe, odpowiedni sprzęt (raki, czekan, ABC lawinowe) i umiejętność posługiwania się nim. w okresie letnim dodatkowym zagrożeniem jest duży ruch turystyczny panujacy na tym szlaku. Kto zdecyduje się na trudne wejście, zostanie nagrodzony rozległym widokiem. Przez wierzchołek prowadzi sezonowe przejście graniczne, korzystać z tego przejścia jedynie mogą obywatele Polski i Słowacji.
4. Od Zmarzłego Stawu na Zawrat
Zawrat jest wyniosłą przełęczą pomiędzy Zawratową Turnią a Małym Kozim Wierchem. Tutaj zaczyna się słynna Orlej Perci, to również interesujące połączeniem Doliny Gąsienicowej z Doliną Pięciu Stawów Polskich. Wejście od strony Hali Gąsienicowej jest ubezpieczone klamrami i łańcuchami, w kilku miejsca przepaściste i wymagające doświadczenia w chodzeniu po skałach. Szczególnie należy uważać wczesnym latem, gdy na szlaku zalegają jeszcze płaty śnieżne.
Obecna trasa biegnie tzw. „Nowym Zawratem”, idąc pod ścianami Małego Koziego Wierchu. Dawniej chodziło się „Starym Zawratem”, to znaczy piargiem wypełniającym ciągnący się od samej przełęczy żleb. interesujący widok z Zawratu obejmuje dziką górną część Doliny Pięciu Stawów Polskich i widoczny Zadni Staw.
Uwaga — zimą, jak również w razie oblodzenia lub przyprószenia śniegiem szlaku „Nowego Zawratu” należy iść dnem Zawratowego Żlebu, czyli „Starym Zawratem”.
5. Żlebem Kulczyńskiego na Kozi Wierch
To jeden z najtrudniejszych szlaków wyprowadzających na Kozi Wierch. Z początku wymytymi przez wodę skałami do wylotu wielkiego żlebu zwanego Rysą Zaruskiego. Jeszcze w lipcu potrafi w tym miejscu zalegać śnieg.
Dalej szlak biegnie skalną grzędą ponad przepaścisty kominek, przez płyty do szerokiej rynny, przez nią do kolejnego dużego w górze piarżystego żlebu, zwanego Żlebem Kulczyńskiego. Żlebem szlak wyprowadza w częściowej ekspozycji w kierunku Przełączki nad Buczynową Dolinką w grani Orlej Perci a stąd na Kozi Wierch.
Trasa ubezpieczona jest łańcuchami i klamrami, przepaścista i wymagająca wspinaczki na dość znacznej przestrzeni. Uważać również należy aby nie zgubić szlaku, zdarzają się tutaj częste pobłądzenia.
6. Przez Kozią Dolinkę na Kozią Przełęcz
Jeden ze szlaków, jakim można dojść lub zejść z Olej Perci. Szlak prowadzi przez spadziste płyty, progi i półki, przy śniegu lub oblodzeniach bardzo niebezpieczne. Idąc z Koziej Dolinki należy uważać, aby nie zgubić ścieżki podczas kluczenia wśród progów.
Z dolnego tarasu pod Zamarłą Turnią do żlebu, którym trasa ubezpieczona łańcuchami doprowadza na wąskie siodło Koziej Przełęczy. Z niej można kontynuować wycieczkę odcinkiem Olej Perci na Kozi Wierch lub zejść przez Dolinkę Pustą do Doliny Pięciu Stawów Polskich.
7. Przez Pustą Dolinkę na Kozią Przełęcz
Mniej uczęszczany szlak pośród skalnej scenerii prowadzi przez usypiska kotlinki zwanej Dolinką Pustej, będącej boczną odnogą Doliny Pięciu Stawów Polskich. Szlak w dolnej części prowadzi pośród trawników, skałek i ogromnych bloków skalnych. W wyższych partiach sztuczne ułatwienia w postaci 6-metrowej drabinki, klamer i łańcuchów. Trasa w dużej ekspozycji w górnych partiach wspinaczka, choćby do połowy lata przejście przez leżące tu płaty śniegu.
8. Z Hali Gąsienicowej przez Świnicką Przełęcz na Świnicę
Jeden z ciekawych szlaków poprowadzonych w wysokogórskiej scenerii. Odcinek pod Zadnim Stawem przechodzi przez wygładzenia polodowcowe, dalej stroma ścieżka z zachodniej strony piarżyska wiedzie w górę na Świnicką Przełęcz. W tym miejscu szczególnie uważać należy na oblodzenia.
Ze Świnickiej Przełęczy ścieżka prowadzi po złomach i progach skalnych południowo — zachodnim zboczem do szerokiego żlebu spadającego z głównego wierzchołka Świnicy. Jeden z bardziej niebezpiecznych miejsc to przejście w poprzek żlebu, pomocne sztuczne ułatwienia w postaci łańcuchów. Szczególnie należy uważać przy oblodzeniach oraz gdy zalega tutaj śnieg.
Świnica stanowi częsty celem turystycznym, spowodowane jest to bliskością Kasprowego Wierchu, na który można wyjechać kolejka linową, co z kolei znacznie skraca czas i trudy wyjścia. Jest również jednym z miejsc w Tatrach, gdzie często dochodzi do wypadków niestety także śmiertelnych. Do niedawna na Świnicę prowadził szlak z Zawratu, który z powodu dużego obrywu skalnego i niebezpieczeństwa spadających skał w tej chwili jest zamknięty.
Świnica to najwyższy szczyt widoczny z centrum Zakopanego. Leży w głównym grzbiecie Tatr, w miejscu , z którego odchodzi jedno z ważniejszych bocznych odgałęzień Tatr Polskich. Widok ze Świnicy należy do najrozleglejszych i najciekawszych w całych Tatrach.
9. Z Karbu na Kościelec
Strzelisty wierzchołek Kościelca odznacza się swoim kształtem w panoramie widocznej z Hali Gąsienicowej. Jest najwyższym szczytem w pokaźnej grani skalnej, ciągnącej się od Zawratowej Turni w pobliżu Świnicy.
Na szczyt prowadzi znakowana droga z przełęczy Karb. Wycieczka na Kościelec nie powinna stanowić problemu dla doświadczonych turystów górskich, natomiast dla początkujących może być nie lada wyzwaniem.
Z Karbu ścieżka prowadzi po głazach i gładkich granitowych płytach. W dolnej części przerwane kilkumetrowym pionowym progiem skalnym, którego przejście jest jednym z trudniejszych na całej trasie. Wejście na wierzchołek ułatwiają stopnie i rynny skalne. Przy schodzeniu zwłaszcza przy słabej widoczności należy uważać, aby nie zgubić szlaku. Droga na Kościelec może być szczególnie niebezpieczny w trakcie opadów i oblodzeń.
10. Na Szpiglasową Przełęcz z Doliny Pięciu Stawów Polskich
Szlak biegnący z początku pośród traw dnem Doliny Pięciu Stawów Polskich, dalej zakosami stromo pod górę na przełęcz. Ostatni odcinek trasy stanowi największą trudność podczas wycieczki, prowadzi po kruchych skałach, na tym odcinku ubezpieczony łańcuchami.
Wczesnym latem niebezpieczeństwo zwiększa jeszcze zalegający śnieg lub oblodzenia skał. Szeroka, ale mało wybitna Szpiglasowa Przełęcz leży pomiędzy Szpiglasowym Wierchem a szczytem Miedzianego. Można z niej zejść wygodnym szlakiem tzw. ”Ceprostradą” nad Morskie Oko.
Ze Szpiglasowej Przełęczy rozpościera się interesujący widok na otoczenie Morskiego Oka i Doliny Pięciu Stawów Polskich.
