EKOLOGIANowe przepisy UE o opakowaniach. Żywność we własnym pojemniku i woda z kranu

W środę Parlament Europejski podczas ostatniej sesji plenarnej w starym składzie przyjął nowe przepisy o zrównoważonych opakowaniach w UE. Walka o większe znaczenie recyklingu trwa.

O tym, że Unia Europejska chce walczyć o środowisko wiadomo od dawna. Jednym z elementów tej polityki ma być większy poziom recyklingu opakowań oraz to, by zminimalizować w nich obecność szkodliwych substancji, a także ograniczyć liczbę niepotrzebnych opakowań.

W przyjętej dyrektywie wyznaczono cele w zakresie redukcji opakowań (5 proc.  do 2030 r., 10 proc. do 2035 r. i 15 proc. do 2040 r.) oraz nałożono na kraje UE obowiązek ograniczenia w szczególności ilości odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych.

Co zmieniają nowe przepisy o opakowaniach?

Zgodnie z przyjętą dyrektywą niektóre formaty opakowań plastikowych jednorazowego użytku, takie jak opakowania na nieprzetworzone świeże owoce i warzywa, opakowania na żywność i napoje napełniane i spożywane w kawiarniach i restauracjach, pojedyncze porcje (np. przyprawy, sosy, śmietanki, cukier), zakwaterowanie miniaturowe opakowania artykułów toaletowych i folie termokurczliwe do walizek na lotniskach zostaną zakazane od 1 stycznia 2030 r.

Nowe przepisy to także zakaz stosowania bardzo lekkich plastikowych toreb na zakupy (poniżej 15 mikronów), chyba że są one wymagane ze względów higienicznych lub stanowią podstawowe opakowanie żywności luzem, aby zapobiec marnowaniu żywności.

PE zgodził się także na cel szczegółowy  w zakresie opakowań wielokrotnego użytku na napoje alkoholowe i bezalkoholowe (z wyjątkiem np. mleka, wina, wina aromatyzowanego, alkoholi wysokoprocentowych) do 2030 r. (co najmniej 10%). Państwa członkowskie mogą pod pewnymi warunkami przyznać pięcioletnie odstępstwo od tych wymogów.

Związki te zaburzają gospodarkę hormonalną i pojawia się coraz więcej dowodów na to, że są one niebezpieczne dla zdrowia. Co więcej, wskazuje się, że zanieczyszczenie środowiska związkami PFAS jest główną przyczyną skażenia żywności, której spożycie stanowi zagrożenie zdrowia ludzi.

Europosłowie chcą, by w krajach UE aż 90 proc. materiałów zawartych w opakowaniach (plastik, drewno, metale żelazne, aluminium, szkło, papier i tektura) będzie zbieranych oddzielnie do 2029 roku. Przewidziano jednak pewne wyjątki w przypadku lekkiego drewna, korka, tekstyliów, gumy, ceramiki, porcelany i wosku.

System kaucyjny w Polsce jednak od 2026 roku?

W Polsce nie ustaje z kolei dyskusja na temat systemu kaucyjego. Choć przepisy miały być wprowadzone już od 2025 roku, to obecnie najbardziej realny wydaje się dopiero następny rok, czyli 2026.

Bez uszczelnienia przepisów dot. systemu kaucyjnego ceny napojów mogą wzrosnąć, zapłacimy też dodatkowy VAT od kaucji - wskazują organizacje z branży napojów i handlu w apelu do premiera Donalda Tuska. Roczny koszt funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce może wynieść ok. 3 mld zł, a eksperci określają go jako kosztowny i nieskuteczny. Resort środowiska pokazał w ostatnich dniach projekt noweli ws. systemu kaucyjego.

Zgodnie z przyjętą we wtorek dyrektywą PE aż 90 proc. jednorazowych plastikowych i metalowych pojemników na napoje (do trzech litrów) ma być zbieranych selektywnie do 2029 r. (systemy kaucji).

Odpady zalewają UE

Jak podaje PE, w 2018 roku sektor produkcji opakowań wygenerował w UE obrót w wysokości 355 mld euro. Jest to stale rosnące źródło odpadów, których łączna ilość w UE wzrosła z 66 mln ton w 2009 roku do 84 mln ton w roku 2021. Wówczas każdy Europejczyk wytwarzał 188,7 kg odpadów opakowaniowych rocznie. Przewiduje się, że brak zmian w zakresie recyklingu zwiększy ten poziom do 209 kg w 2030 roku.

W 2021 r. każda osoba mieszkająca w UE wygenerowała średnio 35,9 kg odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Z tego 14,2 kg poddano recyklingowi . W porównaniu z 2020 r. wzrosła zarówno produkcja odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, jak i ich recykling: wytwarzanie wzrosło o 1,4 kg na mieszkańca (+4,0%), a recykling o +1,2 kg na mieszkańca (+9,5%) - czytamy w opracowaniu PE.

W 2021 r. Słowenia (50,0 %), Belgia (49,2 %) i Holandia (48,9 %) poddały recyklingowi połowę lub prawie połowę wytworzonych odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Z kolei mniej niż jedna czwarta odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych została poddana recyklingowi na Malcie (20,5%), Francji (23,1%) i Szwecji (23,8%) - dodano.

Oprac. JM

Źródło: