Konsumenci mogą odetchnąć z ulgą przed świętami Bożego Narodzenia, ale prawdziwe wyzwania czekają ich w nowym roku. Według ekspertów, grudzień będzie okresem względnej stabilności cenowej, jednak już w styczniu możemy spodziewać się znaczących podwyżek. Sieci handlowe, nauczone doświadczeniem z ubiegłego roku, powstrzymują się przed świątecznymi podwyżkami, ale ekonomiści przewidują, iż w pierwszym kwartale 2025 roku wzrost cen może sięgnąć choćby 8%.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce, wygenerowany w DALL·E 3.
Analiza ponad 86 tysięcy cen z niemal 41 tysięcy sklepów pokazuje, iż od października dynamika wzrostów przyspiesza. W ostatnim miesiącu średni wzrost cen przekroczył 5,4% w porównaniu z rokiem poprzednim. Szczególnie niepokojące są prognozy dotyczące podstawowych produktów spożywczych i napojów, gdzie eksperci spodziewają się wzrostów na poziomie 7-8% w pierwszych miesiącach 2025 roku.
Bartosz Białas z Santander Bank Polska zwraca uwagę na zróżnicowaną dynamikę wzrostów w różnych kategoriach produktów. Podczas gdy żywność i napoje mogą podrożeć o ponad 5%, kategoria rekreacji i kultury może odnotować wzrosty choćby do 7%. Jednocześnie ceny odzieży, obuwia i wyposażenia mieszkań powinny pozostać względnie stabilne.
Sytuacja geopolityczna dodatkowo komplikuje prognozy cenowe. Wybory w Stanach Zjednoczonych i zapowiedzi Donalda Trumpa już wpływają na kursy walut i ceny importowanych towarów. Polska, eksportująca 20% swojej produkcji do USA, jest szczególnie wrażliwa na zmiany w amerykańskiej polityce handlowej. Import ropy z USA, stanowiący 10% całkowitego importu tego surowca, również odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu cen.
Nadchodzące zmiany cenowe mogą mieć głębokie skutki społeczne, szczególnie dla mniej zamożnych gospodarstw domowych. Rosnące koszty podstawowych produktów spożywczych mogą zmusić wiele rodzin do radykalnych cięć w budżetach domowych. Szczególnie trudna może być sytuacja emerytów i osób o niskich dochodach, dla których wzrost cen żywności oznacza bezpośrednie pogorszenie jakości życia.
Zmiany w zachowaniach zakupowych Polaków mogą również wpłynąć na strukturę społeczną. Rosnące rozwarstwienie między grupami społecznymi może się pogłębić, gdy część konsumentów będzie zmuszona do rezygnacji z produktów lepszej jakości na rzecz tańszych zamienników. To z kolei może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i dobrostanu części społeczeństwa.
Eksperci przewidują również zmiany w relacjach społecznych związanych z tradycyjnymi świętami i uroczystościami rodzinnymi. Rosnące koszty organizacji świąt mogą wpłynąć na sposób celebrowania ważnych wydarzeń, potencjalnie prowadząc do ograniczenia spotkań rodzinnych i towarzyskich.
Przygotowując się na nadchodzące wyzwania, warto już teraz podjąć przemyślane działania. Eksperci radzą rozpocząć od dokładnej analizy własnych wydatków i stworzenia realistycznego budżetu domowego. najważniejsze jest zidentyfikowanie obszarów, gdzie możliwe są oszczędności, bez radykalnego obniżania jakości życia.
Istotnym elementem przygotowań jest również świadome planowanie zakupów. Warto śledzić promocje i oferty różnych sieci handlowych, ale jednocześnie zachować ostrożność wobec pozornych okazji. Eksperci zalecają tworzenie list zakupów i trzymanie się ich, co pomaga uniknąć impulsywnych wydatków.
Coraz większego znaczenia nabiera umiejętność efektywnego zarządzania żywnością. Planowanie posiłków, odpowiednie przechowywanie produktów i minimalizowanie marnowania żywności to sposoby na realne oszczędności w domowym budżecie. Warto rozważyć również gotowanie większych porcji i zamrażanie nadwyżek.
Eksperci podkreślają znaczenie dywersyfikacji źródeł zakupów. Oprócz dużych sieci handlowych, warto rozważyć zakupy na lokalnych targowiskach czy bezpośrednio u producentów. Często można tam znaleźć świeże produkty w korzystniejszych cenach.
W obliczu wzrastających cen szczególnego znaczenia nabiera edukacja finansowa. Warto poświęcić czas na poznanie podstawowych zasad zarządzania domowym budżetem i oszczędzania. Zrozumienie mechanizmów rynkowych pomoże w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji zakupowych.
